Białystok (stacja kolejowa)

Białystok

nr rej. A-238 z 28.05.1985 i 31.01.1996
Wejście główne na dworzec od strony miasta
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Białystok
Lokalizacja	osiedle Młodych
Data otwarcia	1861
Poprzednie nazwy	ros. Бѣлoстoкъ (do 1915), niem. Bialystok Hauptbahnhof (1915-1919), Białystok (1919-1922), Białystok I (1923-1930), Białystok Centralny (1931-1939), ros. Бeлoстoк Центральный (1939-1941), niem. Bialystok (1941-1944), Białystok Centralny (1944-1959)
Rodzaj	stacja węzłowa
Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi peronowych	7
Kasy
Linie kolejowe
6 Zielonka – Kuźnica Białostocka 32 Czeremcha – Białystok 37 Białystok – Zubki Białostockie 38 Białystok – Głomno 515 Białystok – Białystok Starosielce 836 Białystok R1 – Białystok R192
Położenie na mapie Polski Białystok
Położenie na mapie województwa podlaskiego Białystok
Położenie na mapie Białegostoku Białystok
53°08′04″N 23°08′08″E/53,134444 23,135556
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Białystok – główna i największa węzłowa stacja kolejowa w Białymstoku, w województwie podlaskim w Polsce. Dworzec kolejowy zlokalizowany jest przy ulicy Kolejowej 11 na osiedlu Młodych^[1].

Według klasyfikacji PKP ma kategorię Dworca Wojewódzkiego^[2].

Jest głównym węzłem kolejowym województwa podlaskiego. Przez stację przebiega międzynarodowa linia kolejowa Warszawa – Białystok – Wilno – Petersburg, która jest częścią tzw. Rail Baltica.

Stacja posiada budynek dworcowy, kasy biletowe i biletomat, cztery zadaszone perony (hala peronowa i wiata), dwa nieczynne przejścia podziemne, wieżę wodną, dawniej także górkę rozrządową. Łączna długość torów stacji Białystok wynosi 42 km. Była największą stacją kolejową w Polsce z sygnalizacją kształtową. Ruch kolejowym na stacji prowadzony jest przez nastawnię dysponującą "Bł", w której funkcjonuje Lokalne Centrum Sterowania.

Budynek dworca powstał podczas budowy linii warszawsko-petersburskiej w 1861 roku. Pierwszy pociąg osobowy, przemierzający całą trasę z Warszawy do Petersburga, przyjechał do Białegostoku we wrześniu 1862 roku. Zwiększająca się liczba przewozów pod koniec XIX w. sprawiła, że dworzec rozbudowano. Podczas I wojny światowej budynek został spalony przez wycofujące się wojska rosyjskie. Po zakończeniu działań wojennych dworzec odbudowano.

Podczas II wojny światowej dworzec został zbombardowany. Nie odzyskał już dawnej świetności mimo powojennej odbudowy i późniejszych remontów.

W tutejszej parowozowni w sierpniu 1977 stacjonowały lokomotywy serii OKl27, Ol49, Ty2, Ty45 i Pt47^[6].

W 1989 roku PKP rozpoczęły prace modernizacyjne dworca, które potrwały 14 lat. Odnowiony budynek dworca został oficjalnie otwarty 28 listopada 2003. Według rankingu Gazety Wyborczej z 2008 r. dworzec PKP w Białymstoku został uznany za najpiękniejszy dworzec w Polsce, na drugim miejscu był obiekt w Lublinie, a na trzecim w Częstochowie. Białostocki budynek otrzymał 71 punktów na 100 możliwych^[7].

8 listopada 2010 roku na stacji doszło do poważnego wypadku kolejowego^[8].

22 października 2018 PKP podpisały z Budimexem umowę na kompleksową przebudowę dworca kolejowego wraz z placem przydworcowym^[9]. Na początku listopada rozpoczęły się prace budowlane, a 4 stycznia uruchomiono kontenerowy dworzec tymczasowy^[10]. Dworzec po remoncie oddano do użytku 1 października 2020 roku^[11].

28 lipca 2021 roku dworzec otrzymał imię Danuty Siedzikówny „Inki”^[12].

• 6 Zielonka – Białystok – Kuźnica Białostocka, długość: 220,2 km; otwarcie linii: 18 maja 1862 (jednotorowa linia szerokotorowa o prześwicie 1524 mm), zmiana szlaku na normalnotorowy: 1918, elektryfikacja: 23 marca 1952 – 10 września 1986^[13]
• 38 Białystok – Ełk – Korsze – Głomno, długość: 235,1 km; budowa: 1866-1872; otwarcie linii: styczeń 1873; (2-torowa na 103 km odcinku Białystok – Ełk tylko do początku 1945), odcinek do Ełku zelektryfikowana w grudniu 1990, od czerwca 2002 przewozy pasażerskie odbywają się tylko na 202 km odcinku Białystok – Korsze^[14]
• 32 Czeremcha – Białystok, długość: 76,1 km; otwarcie linii: styczeń 1874 (2-torowa tylko do zakończenia II wojny światowej), nie zelektryfikowana^[15]
• 37 Białystok – Zubki Białostockie, długość: 47,1 km; otwarcie linii: 5 grudnia 1886 (1-torowa na całej linii), nie zelektryfikowana, sezonowy ruch pasażerski na odcinku Białystok-Waliły reaktywowany 2 lipca 2016 roku^[16], ruch towarowy wyłącznie na odcinku Białystok – Białystok Fabryczny, do 10 grudnia 2012 roku również na odcinku Białystok Fabryczny – Waliły.
• 515 Białystok – Białystok Starosielce, długość: 1,915 km. Czynna w ruchu pasażerskim i towarowym.
• 516 Białystok R7 - Białystok Starosielce, długość 1,916. Nieczynna w ruchu pasażerskim i towarowym.
• 556 Białystok R602 – Białystok R41, linia czynna w ruchu towarowym.
• 836 Białystok R23 – Białystok R197, Częściowo używana do jazd manewrowych w stacji, obsługi grupy torów 21-31 oraz dojazdu do punktów PKP Cargo i POLREGIO.
• 837 Białystok R32 – Białystok R126, linia czynna w ruchu towarowym

Na stacji Białystok znajdują się 4 perony:

• Peron 1 (częściowo wyspowy) – czynny;
• Peron 2 (wyspowy) – czynny;
• Peron 3 (wyspowy) – czynny;
• Peron 4 (jednokrawędziowy) – czynny

W pobliżu dworca kolejowego znajduje się dworzec autobusowy, urząd pocztowy, przystanki komunikacji miejskiej i regionalnej, bazar „Madro” oraz sklepy spożywcze i kioski.

Od 1995 roku do 17 kwietnia 2018 roku^[17] przed budynkiem dworca stał wąskotorowy parowóz Borsig Brigadelok Tx201 (HF) o numerze fabrycznym 10312^[18] wraz z wagonem na tor o szerokości 600 mm. W wagonie istniał "Bar Ciuchcia". Tabor został przewieziony i ustawiony w Prostkach.

• autobusami komunikacji miejskiej: 1, 2, 4, 10, 11, 14, 18, 21, 29, 103^[19].
• rowerem miejskim Białostockiej Komunikacji Rowerowej BikeR – stacja 8517 Kolejowa/PKP

• 
  Dworzec
• 
  Dworzec od strony peronów
• 
  Wnętrze po przebudowie (2021)
• 
  Perony podczas przebudowy (2024)
• 
  Wnętrze z antresolą przed przebudową
• 
  Poczekalnia na antresoli przed przebudową
• 
  Widok na perony stacji Białystok
• 
  Przejście nad torami
• 
  Tablica "Pamięci Kolejarzy Białostocczyzny"
• 
  Tablica, upamiętniająca podróże kolejowe Józefa Piłsudskiego do Wilna
• 
  Sygnalizacja kształtowa na stacji.
• 
  Tablica upamiętniająca patronkę (2024)

• Transport kolejowy w Białymstoku
• Dworzec autobusowy w Białymstoku

• Białystok w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
• Białystok w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Wczoraj i dziś dworca kolejowego w Białymstoku
• PKP Białystok – opis dworca kolejowego [online], PKP SA [zarchiwizowane z adresu 2017-04-17] .

Białystok
Linia 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka (177,305 km)
Białystok Zielone Wzgórza odległość: 3,017 km		Wasilków odległość: 7,850 km
Linia 32 Czeremcha – Białystok (77,003 km)
Białystok Zielone Wzgórza odległość: 3,017 km
Linia 37 Białystok – Zubki Białostockie (0,000 km)
		Białystok Fabryczny odległość: 3,709 km
Linia 38 Białystok – Głomno (0,000 km)
		Białystok Zielone Wzgórza odległość: 3,017 km
Linia 515 Białystok – Białystok Starosielce (0,000 km)
		Białystok Starosielce odległość: 1,914 km