Bekasik

Bekasik
	Lymnocryptes minimus
	(Brünnich, 1764)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	słonki
Plemię	Scolopacini
Rodzaj	Lymnocryptes; F. Boie, 1826
Gatunek	bekasik
Synonimy
	Scolopax minima Brünnich, 1764;
	Scolopax minima Brünnich, 1764;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Bekasik^[5], bekas mały (Lymnocryptes minimus) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Lymnocryptes^[5]^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[3]^[6]. W Polsce spotykany najczęściej w okresie od sierpnia, do maja, bardzo rzadko w innych miesiącach

Zasięg występowania

Zamieszkuje pas od północno-wschodniej części Półwyspu Skandynawskiego po wschodnią Syberię. Izolowane populacje w południowej Szwecji, północno-wschodniej Polsce, w północnej Białorusi i krajach bałtyckich. Zimuje od Wysp Brytyjskich poprzez zachodnią Europę po basen Morza Śródziemnego (w tym Afrykę Północną), oraz w Afryce Subsaharyjskiej i w pasie od Azji Mniejszej przez Lewant, Kaukaz, Irak, Iran, Afganistan po Indie, południowe Chiny i Indochiny.

W Polsce przestał się gnieździć w XIX wieku. W 1977 roku odnaleziono dwa gniazda na Bagnie Ławki w Kotlinie Biebrzańskiej, jednak od tej pory brak potwierdzonych przypadków gniazdowania, choć sporadycznie obserwuje się tokujące ptaki na Bagnach Biebrzańskich, pojedyncze przypadki toków odnotowano także w innych rejonach kraju^[7]. Te obserwacje świadczą o tym, że w niektórych latach może dochodzić do gniazdowania bekasika na terenie kraju^[7]. Nielicznie widywany na przelotach: w marcu–maju i wrześniu–listopadzie. Liczebność populacji zimującej w Polsce w latach 2013–2018 oceniano na 500–1000 osobników^[8].

Morfologia

Wygląd: Ptak o krępej, przysadzistej sylwetce z małą głową. Brak dymorfizmu, zarówno wiekowego, jak i płciowego. Wierzch głowy czarny z płowożółtymi cętkami, boki głowy jasne, nad okiem żółtawa brew. Grzbiet czarny również z płowymi cętkami o metalicznym połysku. W bocznej części grzbietu podwójna beżowa smuga. Przód szyi i górna część piersi rdzawobrązowe, dół piersi i brzuch białe. Na spodzie ciała podłużne ciemne plamy. Dziób żółty z ciemnym końcem. W locie ukazuje widać biały brzuch od spodu i czarno-biały rysunek na skrzydle od spodu. Wtedy z wierzchu można zaobserwować rzucające się w oczy białe pasy na grzbiecie.
Wymiary średnie: długość ciała 18–20 cm:długość dzioba 4 cm:długość ogona 4,5–5,5 cm
rozpiętość skrzydeł 33–36 cm
masa ciała 30–105 g (przeważnie 35–73 g)

Ekologia i zachowanie

Biotop: Bagna, podmokłe torfowiska, brzegi wód i podmokłe łąki w pasie tajgi i tundry.
Tryb życia: Ptak skryty i trudny do obserwacji, ale niepłochliwy – polegając na swym maskującym ubarwieniu, pozwala zbliżyć się na niewielką odległość, jednak zachowuje dużą ostrożność^[9]. Najczęściej obserwowany, jak zrywa się spod nóg. Prowadzi samotniczy tryb życia. Podczas żerowania, charakterystycznie podryguje tułowiem.
Gniazdo: Na ziemi, w krzewie, niskiej roślinności, w okolicy wody. Wyścielone jest liśćmi i trawą.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, składając w maju-wrześniu 4 (niezwykle rzadko 3) jaja.
Wysiadywanie, opieka, wylot: Jaja wysiadywane są przez okres 21–24 dni, po czym wykluwają się pisklęta. Karmione są owadami. Opuszczają gniazdo po około 3 tygodniach od wyklucia się.
Pożywienie: Bezkręgowce, owady, mięczaki, pierścienice oraz nasiona roślin^[9].

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bekasika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, przekracza milion osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[4].

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową^[10]. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznany za gatunek wymarły regionalnie (dotyczy populacji lęgowej)^[7]. W Polsce gatunek sporadycznie lęgowy lub bardzo nielicznie przelotny i zimujący, jednak często przeoczany przez skrytość i środowisko, w którym żyje^[11].

Zagrożeniem dla bekasika jest głównie osuszanie terenów podmokłych i ich zarastanie. W niektórych krajach, zwłaszcza w Europie Zachodniej (np. we Francji), jest to ptak łowny^[7].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Lymnocryptes minimus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Lymnocryptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-04-02] (ang.).
↑ ^a ^b Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M: Jack Snipe (Lymnocryptes minimus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
↑ ^a ^b BirdLife International, Lymnocryptes minimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-10-14] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Scolopacini Rafinesque, 1815 (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.
↑ Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.
↑ ^a ^b Radziszewski Michał, Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑ Lars Svensson, Ptaki, 2021.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Lymnocryptes minimus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Lymnocryptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-04-02] (ang.).

[hbwa-3] Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M: Jack Snipe (Lymnocryptes minimus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].

[iucn-4] BirdLife International, Lymnocryptes minimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-10-14] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Scolopacini Rafinesque, 1815 (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[clpp-7] Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.

[biuletyn2019-8] Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.

[Radziszewski-9] Radziszewski Michał, Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski.

[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[11] Lars Svensson, Ptaki, 2021.

[1]