Przejdź do zawartości

Ambasada Niemiec w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ambasada Niemiec w Polsce
Deutsche Botschaft Polen
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec
Ambasada Niemiecka
Botschaft der Bundesrepublik Deutschland Polen
Logo
Ilustracja
Budynek ambasady Niemiec przy ul. Jazdów
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1918, 1920, 1949 (NRD), 1972 (RFN)

Ambasador

Viktor Elbling[1]

Zatrudnienie

41+[2]

Adres
ul. Jazdów 12
00-467 Warszawa
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ambasada Niemiec w Polsce”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ambasada Niemiec w Polsce”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ambasada Niemiec w Polsce”
Ziemia52°13′23,56″N 21°01′42,36″E/52,223211 21,028433
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Pałac Branickich – dawna siedziba konsulatu Niemiec (1829)
Kamienica Ławrynowicza – b. siedziba przedstawicielstwa Niemiec w Al. Ujazdowskich 22 (1920)
Zniszczony podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 budynek ambasady Niemiec przy ul. Piusa XI 17
Pałac Chodkiewiczów, siedziba przedstawicielstw niemieckiej agencji promocji handlu i inwestycji Germany Trade and Invest oraz niemieckiej centrali turystyki DZT przy ul. Miodowej 14
Pałac Karnickich, siedziba Niemieckiego Instytutu Historycznego w Al. Ujazdowskich
ul. Stolarska w Krakowie.
Po lewej konsulaty generalne: Stanów Zjednoczonych i Niemiec.
Konsulat Generalny Niemiec w Gdańsku
Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu
Konsulat Niemiec w Opolu
Siedziba Konsulatu Honorowego Niemiec przy ul. Iłłakowiczówny w Poznaniu
b. siedziba konsulatu Niemiec w Krakowie w budynku Feniksa (1938)
b. siedziba konsulatu Niemiec w Katowicach przy ul. Sokolskiej (1922-1938)
b. siedziba konsulatu Niemiec w Toruniu przy ul. Bydgoskiej (1922–1939)
tzw. Dom Indyjski (India House), b. siedziba ambasady NRD (1954–1956) w al. Róż

Ambasada Niemiec w Polsce, Ambasada Republiki Federalnej Niemiec, Ambasada Niemiecka (niem. Deutsche Botschaft Polen, Botschaft der Bundesrepublik Deutschland Polen) – niemiecka placówka dyplomatyczna znajdująca się w Warszawie przy ul. Jazdów 12.

Podział organizacyjny

[edytuj | edytuj kod]

Lista ambasadorów

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele Republiki Weimarskiej i III Rzeszy[4]:

Ambasador Okres urzędowania
Harry Graf Kessler(inne języki)[5] 1918
Hans von Schoen(inne języki)[4] 1921–1922
Ulrich Rauscher[6] 1922–1930
Hans-Adolf von Moltke[6] 1931–1939

Przedstawiciele Niemieckiej Republiki Demokratycznej[7]:

Ambasador Okres urzędowania
Friedrich Wolf 1949–1951
Aenne Kundermann(inne języki) 1951–1953
Stefan Heymann(inne języki) 1953–1957
Josef Hegen(inne języki) 1957–1961
Richard Gyptner(inne języki) 1961–1963
Karl Mewis 1963–1968
Rudolf Rossmeisl(inne języki) 1968–1973
Günter Sieber 1973–1980
Horst Neubauer(inne języki) 1980–1988
Jürgen van Zwoll 1988–1990

Przedstawiciele Republiki Federalnej Niemiec (w latach 1963–1972 jako szef misji handlowej)[8]:

Amabasador Okres urzędowania
Bernd Mumm von Schwarzenstein(inne języki) 1963–1966
Heinrich Böx(inne języki) 1966–1970
Egon Emmel(inne języki) 1970–1972
Hans Hellmuth Ruete(inne języki) 1972–1977
Werner Ahrens 1977–1979
Georg Negwer(inne języki) 1979–1983
Horst Röding(inne języki) 1983–1985
Franz Pfeffer(inne języki) 1985–1987
Franz Jochen Schoeller(inne języki) 1987–1989
Günter Knackstedt(inne języki) 1989–1992
Franz Bertele(inne języki) 1992–1993
Johannes Bauch(inne języki) 1993–1999
Frank Elbe(inne języki) 1999–2003
Reinhard Schweppe(inne języki) 2003–2007
Michael H. Gerdts 2007–2010
Rüdiger von Fritsch 2010–2014
Rolf Nikel 2014–2020
Arndt Freiherr Freytag von Loringhoven 2020–2022
Thomas Bagger 2022–2023
Viktor Elbling od 2023

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okres do I wojny światowej

[edytuj | edytuj kod]

W ramach bilateralnych stosunków Niemiec z Rosją m.in. funkcjonował konsulat generalny tego kraju w Warszawie, w Pałacu Branickich przy ul. Podwale 497, obecnie 3–5 (1829), ul. Królewskiej 19 (1869–1882[9]), obiekt nie istnieje, w kamienicy księżnej Zofii Światopełk – Czetwertyńskiej przy ul. Mazowieckiej 11 (1883–1887), ul. Niecałej 8 (1888–1896)[10], ul. Jerozolimskiej 39 (1894[11]-1895), ul. Jerozolimskiej 43 (1897)[12], w kamienicy Braci Hoserów przy ul. Jerozolimskiej 45 (1900–1905), obecnie nr 51, ul. Jasnej 1 (1909–1911), w nieistniejącym obecnie budynku na miejscu, którego następnie w latach 1912–1917 wybudowano popularny „Dom pod Orłami”. Kolejnym adresem była kamienica braci Arona i Izraela Bachrachów przy ul. Jasnej 11 róg ul. Świętokrzyskiej 36 (1912–1914)[13].

Funkcjonowały też w Warszawie przedstawicielstwa jeszcze trzech innych niemieckich podmiotów państwowych:

  • konsulat generalny Saksonii/Saksonii-Weimaru w budynku Rosyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Kapitałów i Dochodów/Towarzystwa Ubezpieczeń „Życie” przy ul. Miodowej 11–13 (1857–1870), obecnie nie istnieje,
  • konsulat Bawarii (1829, 1869–1873[14]), adres jw.
  • konsulat Wirtembergii (1822, 1858).

Konsulaty państw niemieckich funkcjonowały też:

  • w Gdańsku:
    • konsulat Bawarii (1880–1883) przy Ankerschmiedegasse 9, ob. ul. Kotwiczników (1880)
    • konsulat Bremy (1852–1858, 1867–1880, 1883) przy Langgasse 50, ob. ul. Długa (1867), Kohlenmarkt 11, ob. Targ Węglowy (1870–1876), Hundegasse 77, ob. ul. Ogarnej (1878–1880)
    • konsulat Hamburga (1857–1876) przy Heilige-Geist-Gasse 43, ob. ul. św. Ducha (1867), Heilige-Geist-Gasse 78 (1870–1876)
    • konsulat generalny Hanoweru (1813–1831, 1837, 1844, 1858) przy Hundegasse 63, ob. Ogarna (1813–1831), Wollwebergasse 1996, ob. ul. Tkacka (1839), Langgarten 209, ob. ul. Długie Ogrody (1844),
    • konsulat Meklemburgii-Schwerinu (1848–1858, 1867–1905) przy Jopengasse 18, ob. ul. Piwnej (1867), Heilige-Geist-Gasse 73 ob. ul. św. Ducha (1870–1876), Jopengasse 18, w siedzibie firmy G.F. Focking (1878–1905)
    • konsulat Oldenburga (1843–1905) przy Jopengasse 609, ob. ul. Piwna 27 (1844), Neugarten 22, ob. ul. Nowe Ogrody (1867), Brotbänkergasse 6, ob. ul. Chlebnicka (1870–1876), Vorstädtischer Graben 41, ob. ul. Podwale Przedmiejskie (1878), Heilige-Geist-Gasse 54, ob. ul. św. Ducha (1880–1884), Heilige-Geist-Gasse 91 (1890), Jäschkentaler Weg 19b, ob. ul. Jaśkowa Dolina (1902–1903), przy Jäschkentaler Weg 34, ob. ul. Jaśkowa Dolina 42 (1904–1905)
    • rezydentura Prus (1740–1810) przy Frauengasse 11, ob. ul. Mariacka (1808–)
    • rezydentura Saksonii i Księstwa Warszawskiego (1697–1824) przy Langgasse 41, ob. ul. Długa (1809–)
  • we Lwowie: w willi „Palatin” z 1875 (proj. Edmund Köhler) przy ul. Gołębiej 12 (1897), ob. Глібова/Hlibowa, w budynku z 1848 przy ul. Mochnackiego 19 (1900–1912), ob. Драгоманова/Drahomanowa, w budynku z 1898 (proj. Julian Cybulski) przy ul. Chmielowskiego 9 (1912-1918)[15], ob. Глібова/Hlibowa.

Okres międzywojenny

[edytuj | edytuj kod]

„Pierwsze” stosunki dyplomatyczne w okresie międzywojennym nawiązano 21 listopada 1918, w niecały miesiąc – 15 grudnia 1918 je zawieszając, zaś siedziba poselstwa mieściła się w hotelu Bristol (1918)[16]. Po ich reaktywacji, od 1920 Niemcy utrzymywały swoje przedstawicielstwo, początkowo w kamienicy Władysława Ławrynowicza w Al. Ujazdowskich 22, następnie w pałacyku Klary Dillenius (proj. Franciszek Brauman) przy ul. Piusa XI 17, obecnie ul. Pięknej (1923[17]–). Zmiana jego rangi na ambasadę nastąpiła w 1934. W 1939 obiekt został zbombardowany przez niemiecką Luftwaffe. Po traktacie o granicach i przyjaźni III Rzesza-ZSRR z 28 września 1939, w którym strony wbrew prawu międzynarodowemu (konwencja haska IV z 1907 r.)[18] stwierdziły zaprzestanie istnienia państwa polskiego i rozpoczęciu okupacji terytorium Polski władze niemieckie rozpoczęły proces likwidacji swoich placówek dyplomatyczno-konsularnych w Polsce, przekształcając je w tzw. urzędy likwidacyjne Auswärtiges Amt (Abwicklungsstellen des AAmtes), kończąc go likwidacją Ambasady w maju 1940.

W okresie Wojny polsko-bolszewickiej, w sytuacji zagrożenia zajęcia Warszawy, personel poselstwa był ewakuowany okresowo (od początku sierpnia 1920) do Poznania.

W okresie międzywojennym Niemcy utrzymywały konsulaty:

Do kwietnia 1940 konsulaty uległy likwidacji – w Bydgoszczy, Poznaniu, Katowicach, Cieszynie i Gdyni (do listopada 1939), we Lwowie (w grudniu 1939)[21], w Toruniu i Łodzi (w styczniu 1940), w Krakowie (w kwietniu 1940).

Realia historyczne po 1945 wykreowały dwa niezależne podmioty prawa międzynarodowego – RFN i NRD.

Po II wojnie światowej

[edytuj | edytuj kod]

Ambasada i konsulaty Niemieckiej Republiki Demokratycznej

[edytuj | edytuj kod]

Bilateralne stosunki dyplomatyczne z NRD nawiązano w 1949 na szczeblu misji dyplomatycznych, od 1953 – ambasad. Początkowo przedstawicielstwo chciano umieścić w spalonym w 1939 Pałacu Kronenberga na rogu pl. Małachowskiego z ówczesnym pl. Zwycięstwa, zaś na początku lat 60. planowano zbudować w tym miejscu ambasadę Francji, lecz i do tego nie doszło, a ostatecznie w tym miejscu powstał hotel Sofitel Victoria. Powstał też projekt (proj. Hans Kurthaus z Berlina) budowy ambasady NRD przy pl. Krasińskich naprzeciwko Pałacu Krasińskich, gdzie pomieszczono ostatecznie Gmach Sądu Najwyższego. Do realizacji tych projektów nie doszło, i w latach 1954[22]–1957[23] kraj ten utrzymywał swoją ambasadę w al. Róż 3; wydział handlowy pomieszczono przy ul. Litewskiej 6 i w al. Armii Ludowej 6. Następnie ambasadę ulokowano przy ówczesnej al. I Armii Wojska Polskiego 2–4 (obecnie al. Szucha) (1956–1990), w gmachu zajmowanym wcześniej przez ambasadę ZSRR.

W okresie 1980–1990 działała w siedzibie ambasady Grupa Operacyjna Warszawa (Operativgruppe Warschau) Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego NRD Stasi (Ministerium für Staatssicherheit – MfS)[24].

Władze NRD utrzymywały cztery konsulaty:

  • w Gdańsku (Konsulat Generalny od 1962), al. Zwycięstwa 23
  • w Szczecinie (w latach 1974–1990, początkowo K, ostatnio KG) przy ul. Królowej Korony Polskiej 31
  • we Wrocławiu (K od 1958, KG od 1972) w „Haase-Villa” z 1899 (proj. Otto March) przy ul. Podwale 76, w której wiele lat wcześniej miał m.in. siedzibę konsulat Włoch (1913–1915), zaś obecnie konsulat RFN

a także Oddział Wydziału Polityczno-Handlowego Ambasady w Katowicach przy ul. Liebknechta 15 (1990), obecnie ul. Opolska.

W latach 1957–1990 funkcjonował Ośrodek Kultury i Informacji NRD (Kultur- und Informationszentrum) przy ul. Świętokrzyskiej 18, znany też jako DDR-Kulturzentrum, również w Krakowie przy ul. Stolarskiej 13 (1969–1990).

Przy ambasadzie działało przedszkole z siedzibą w Klarysewie (70.)[25].

Ambasada i konsulaty Republiki Federalnej Niemiec

[edytuj | edytuj kod]

Proces rozwijania stosunków z RFN postępował wolniej. W latach 1951–1964 przy Ambasadzie USA funkcjonowało udzielające wiz do RFN „Biuro Przepustek do Niemiec” (Travel Permit Office for Germany), początkowo przy ul. Pięknej 3 (1951[26]–1957[23]), następnie przy ul. Jezuickiej 2 (1964).

W 1963 utworzono przy ul. Dąbrowieckiej 30 zachodnioniemieckie przedstawicielstwo handlowe (Handelsvertretung), które przekształcono w misję handlową (Handelsmission), a po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych w 1972 – w ambasadę (Botschaft). Nieopodal, przy ul. Katowickiej 31 funkcjonowały dział wizowy i referat prawno-konsularny, zaś przy ul. Walecznych 10 referat prawno-konsularny oraz referat ekonomiczny.

W 1990 powołano placówki konsularne RFN w Gdańsku (KG) i Wrocławiu (KG), w 1991 – w Krakowie (KG) i KG (1991-2000), oraz w 1992 – w Opolu (wicekonsulat), któremu w 2008 podwyższono status na konsulat w Opolu. W Gdańsku, Szczecinie i Wrocławiu umieszczono je w budynkach dotychczasowych konsulatów b. NRD.

W latach 2005–2007 wybudowano nową siedzibę ambasady przy ul. Jazdów 12 (proj. Holger Kleine Architekten).

Pamiątką z okresu istnienia ambasady na terenie Saskiej Kępy jest instalacja Przez Warszawę ku Wolności upamiętniająca ewakuację obywateli NRD na Zachód[27], odsłonięta w 2010 roku[28].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nowi ambasadorzy Ukrainy i Niemiec w Polsce. Złożyli listy uwierzytelniające u prezydenta [online], polskieradio24.pl, 13 lipca 2022 [dostęp 2022-07-13].
  2. ↑ Misje dyplomatyczne, urzędy konsularne i organizacje międzynarodowe w Polsce [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych [dostęp 2019-12-11].
  3. ↑ DAAD Netzwerk - DAAD [online], daad.de [dostęp 2024-04-22] (niem.).
  4. ↑ a b Bernd Isphording, Gerhard Keiper, Martin Kröger, Biographisches Handbuch des deutschen Auswärtigen Dienstes 1871-1945, Paderborn: F. Schöningh, 2012, ISBN 978-3-506-71843-3 [dostęp 2023-09-02].
  5. ↑ Harry Kessler, Erinnerungen eines Europäers, wyd. 1. Auflage, Göttingen: L.S.D, 2019, ISBN 978-3-95829-648-0 [dostęp 2023-09-02].
  6. ↑ a b Bernard Wiaderny, Als Vertreter der „Weimarer Republik” in Warschau (1931–1933), Brill Schöningh, 2016, s. 35–43, DOI: 10.30965/9783657784486_006, ISBN 978-3-657-78448-6 [dostęp 2023-09-02] (niem.).
  7. ↑ Siegfried Bock (red.), DDR-Außenpolitik. 3: Daten, Fakten, Personen, Politikwissenschaft, Münster: LIT, 2010, ISBN 978-3-643-10559-2 [dostęp 2023-09-02].
  8. ↑ Deutsche Vertretungen Polen – Deutsche Botschafter in Polen [online], web.archive.org, 9 czerwca 2017 [dostęp 2023-09-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-09].
  9. ↑ Rafalskiego Warszawski Rocznik Adresowy Firm Handlowych, Przemysłowych i Rękodzielniczych: z dołączeniem adresów znakomitszych firm prowincyi powiększony wiadomościami informacyjnemi na rok 1882.
  10. ↑ Konsulat Prus.
  11. ↑ Адрес-Календарь Гор. Варшавы 1894.
  12. ↑ Przewodnik ilustrowany po Warszawie, Łodzi i okolicach fabrycznych 1897.
  13. ↑ Jerzy S. Majewski: Tu w kolejkach po wizy do USA stali już przed wojną, Gazeta Wyborcza z 3 września 2010, [w:] [1].
  14. ↑ Józefa Ungra Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy na rok 1873.
  15. ↑ Informacja o umieszczeniu tablicy pamiątkowej na budynku b. Konsulatu Niemieckiego we Lwowie.
  16. ↑ Leon Grosfeld, Misja hrabiego Kesslera w Warszawie (20 listopada–15 grudnia 1918 r.), „Dzieje Najnowsze”, II (1), 1970, s. 17–30 [dostęp 2020-02-22].
  17. ↑ Liste du corps diplomatique à Varsovie en Juillet 1923.
  18. ↑ Dział III konwencji: „O władzy wojennej na terytorium państwa nieprzyjacielskiego”.
  19. ↑ Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
  20. ↑ Grzegorz Hryciuk: Stosunki polsko-ukraińskie w ocenie konsulatu niemieckiego we Lwowie w 1939 roku, Toruńskie Studia Międzynarodowe NR 1 (2) 2009, [w:] [2].
  21. ↑ Konsulat działał do 1940 według Friedrich Katzmann: Rozwiązanie kwestii żydowskiej w dystrykcie Galicja, IPN Warszawa 2001, s. 20, [w:] [3].
  22. ↑ Spis telefonów województwa warszawskiego i m. st. Warszawy na rok 1954.
  23. ↑ a b Spis telefonów w m. st. Warszawy i województwa warszawskiego: rok 1957/58.
  24. ↑ Aleksander Ścios, Grupa Operacyjna Warszawa – Stasi w Polsce [online], cogito.salon24.pl, 15 lipca 2008 [dostęp 2020-02-22].
  25. ↑ Lech Kowalski: Tajna historia Biura Ochrony Rządu. Bodyguardzi i janczarzy PRL-u, Fronda Warszawa 2021.
  26. ↑ Spis telefonów Warszawskiego Okręgu Poczty i Telekomunikacji na rok 1951.
  27. ↑ Warszawa była ich bramą do wolności. Niemcy chcą podziękować Polakom. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2014-04-12. [dostęp 2017-10-29].
  28. ↑ Odsłonili pomnik na terenie Ambasady Niemiec. zw.com.pl, 2010-10-07. [dostęp 2017-10-29].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karol Romer: Zagraniczny korpus dyplomatyczny w Polsce, [w:] Dziesięciolecie Polski Odrodzonej 1918–1928, IKC, Kraków/Warszawa 1928, s. 249–260
  • Rocznik służby zagranicznej RP, MSZ, Warszawa 1938
  • Tadeusz Kur: Rezydencje dyplomatyczne w krajobrazie Warszawy, Stolica 1961, nr. 29/30, s. 6–7
  • Edward Józef Pałyga: Warszawski korpus dyplomatyczny w okresie międzywojennym, [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej 1918–1939, PWN, Warszawa 1973
  • Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 206, ISBN 83-226-1334-2.
  • Tomasz Rabant: Antypolska działalność niemieckiej służby dyplomatycznej i konsularnej w Polsce w przededniu II wojny światowej oraz jej ewakuacja i likwidacja, Pamięć i Sprawiedliwość 5/1/2006 (9), s. 199–215
  • Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator. Tom I. Europa 1918–2006, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Archiwum/Wydawnictwo Askon, Warszawa 2007, s. 584, ISBN 978-83-7452-019-5.
  • Rafał Jumg: Tradycja zobowiązuje. Konsulaty w Łodzi międzywojennej, Kronika Miasta Łodzi, kwart. nr 2/2007
  • Peter Salden1: Polsko-niemieckie stosunki po drugiej wojnie światowej do r. 1956, [w:] [4]
  • Rafał Jung: Od Kesslera do Moltkego: dzieje Poselstwa i Ambasady Niemiec w Warszawie w latach 1918–1939, Wydawnictwo Ibidem, Kurowice koło Łodzi 2012, s. 375, ISBN 978-83-62331-15-4.
  • Patryk Pleskot, Dyplomata, czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956–1989), Warszawa: IPN, 2013, s. 656, ISBN 978-83-7629-487-2.
  • Jerzy S. Majewski: Przenieś się w czasie i zajrzyj do „AmbaSSady” w 1939 r., Gazeta Wyborcza z 14 października 2013, [w:] [5]
  • Mariusz Rzeszutko: Konsulaty w Krakowie, Historia i działalność, Petrus, Kraków 2014, s. 174, ISBN 978-83-7720-051-3.
  • książki adresowe

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ambasada_Niemiec_w_Polsce&oldid=74584997”