Hopp til innhald

Qalansawe

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Qalansawe
קַלַנְסֻוָה, قلنسوة, Kalansuwa, Qalansuwa, Kalansoueh[1]
by
Land  Israel
Distrikt Sentral
Koordinatar 32°16′56.34″N 34°59′0.27″E / 32.2823167°N 34.9834083°E / 32.2823167; 34.9834083
Areal 7,8 km²
Folketal 18 500  (2008)
Folketettleik 2 372 / km²
Kart
Qalansawe
32°17′06″N 34°58′52″E / 32.285°N 34.981111111111°E / 32.285; 34.981111111111
Kart som viser Qalansawe.
Kart som viser Qalansawe.
Kart som viser Qalansawe.
Wikimedia Commons: Qalansuwa

Qalansawe, òg Qalansuwa, (arabisk skrift قلنسوة, hebraisk skrift קַלַנְסֻוָה; ordet tyder «turban»)[2][3] er ein arabisk by i Sentral-Israel i Israel. I følgje Israelsk statistisk sentralbyrå hadde byen mot slutten av 2007 eit folketal på 18 500, nesten utelukkande arabarar og nesten ingen jødar.[4] Qalansawe er ein del av Triangelet.

Moské bygd på krossfararruinar

Frå 800-talet og fram til krossfarartida, var Qalansawe stoppestad på vegen mellom Kairo og Damaskus, mellom Lajjun og Ramla.[5]

I krossfarartida vart landsbyen kalla Calanson, Calansue, Calanzon eller Kalensue.[6] I 1128 vart han gjeven til Maltesarordenen av riddaren Godfrey av Flujea.[7][6] Yaqut (†1229) skreiv at Qalansawe og Planborga, som høyrte til krossfararane, var ei borg nær Ramla. Byen vart verande hos Johanittarordenen (utanom i 1187–1191) fram til Baibars tok han i 1265.[6] I denne perioden verka herren av Caesarea å ha heldt på herredøme.[6] Det finst restar av krossfararborga i dag.[6]

Osmansk tid

[endre | endre wikiteksten]

I 1596 stod Qalansawa oppført i osmanske skattelister som ein del av Bani Sa'b nahiya i Nablus liwa. Han hadde eit folketal på 29 muslimske hushaldningar og betalte skatt for kveite, bygg, sommaravlingar, oliven, geiter eller bikubar, og ei presse for oliven eller druer.[8]

Seint på 1800-talet vart landsbyen skildra som mellomstor og sete for ein kaymakam. I sentrum av landsbyen stod eit krossfarartårn og sal, omgjeve av landsbyhus, hovudsakleg laga av adobe. Brunnar og ei kjelde i vest gav dei vatn.[9]

Palestinamandatet

[endre | endre wikiteksten]

I folketeljinga i 1931, utført av dei britiske mandatstyresmaktene, hadde Qalansawe 225 hus og eit folketal på 1 069 muslimar, inkludert nærliggande beduinleirar.[10]

I 1945 hadde landsbyen 1540 arabiske innbyggjarar, som i alt eigde 17 249 mål land.[11]

1948 og seinare

[endre | endre wikiteksten]

Under den israelsk-arabiske krigen 1948 gjekk jødiske styrkar for å erobre og øydeleggje Qalansawe,[12] men landsbyen vart ikkje teken[13] og berre overført til israelsk suverenitet i mai 1949 som ein del av den israelsk-jordanske våpenkvileavtalen.[14] Politiske omsyn hindra at landsbybuarane vart forviste.[15]

I 1962 hadde landområdet til landsbyen falle til 6 620 mål, hovudsakleg på grunn av ekspropriasjon av landområde av Israel i 1953–1954.[16]

Fotnotar

  1. Guerin, 1875, s. 350 ff.
  2. The turban tradition in Islam, arkivert frå originalen 9. september 2011, henta 25. juni 2015 
  3. Palmer, 1881, s.187
  4. «Table 3 - Population of Localities Numbering Above 1 000 Residents and Other Rural Population» (PDF). Israelsk statistisk sentralbyrå. 30. juni 2008. Henta 5. oktober 2014. 
  5. Petersen, 2001, s. 248-249, citing among others Hartmann, 1910, 675, 676
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Pringle, 1997, s. 77 - 78
  7. Röhricht, 1904, RRH Ad, s. 9-10, No. 121a
  8. Hütteroth and Abdulfattah, 1977, s. 139
  9. Conder og Kitchener, 1882, SWP, II, s. 165
  10. Mills, 1932, s. 56
  11. Government of Palestine, Department of Statistics. Village Statistics, April, 1945. Sitert i S. Hadawi, Village Statistics, 1945. PLO Research Sentral, 1970 s.76
  12. Morris, 2004, s. 246
  13. Morris, 2004, s. 302
  14. UN Doc S/1302/Rev.1 of 3. april 1949, arkivert frå originalen 12. juni 2012, henta 25. juni 2015 
  15. Morris, 2004, s. 531
  16. S. Jiryis (1976). «The land question i Israel». MERIP Reports. No. 37: 5–20, 24–26. 

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]