Plakkaat van Verlatinghe

DE Staten generael vande gheunieerde Nederlanden. Allen dengenen die dese teghenwoordighe sullen sien ofte hooren lesen, saluyt. Also een yegelick kennelick is, dat een Prince van den lande van Godt gestelt is hooft over zijne ondersaten, om de selue te bewaren ende beschermen van alle onghelijk, overlast en ghewelt, ghelijck een herder tot bewaernisse van zijne Schapen: En dat d'ondersaten niet en sijn van Godt geschapen tot behoef van den Prince, om hem in alles wat hy beveelt, weder het goddelick oft ongoddelick, recht oft onrecht is, onderdanig te wesen en als slaven te dienen: maer den Prince om d'ondersaten wille, sonder dewelcke hy egheen Prince en is, om de selve met recht en redene te regeeren, ende voor te staen, en lief te hebben als een vader zijne kinderen, en een herder zijne schapen, die zijn lijf en leven set om deselve te bewaren. En so wanneer hy sulcks niet en doet, maer in stede van zijne ondersaten te beschermen, deselve soeckt te verdrucken, t'ouerlasten, heure oude vryheyt, privilegien en oude hercomen te benemen, en heur te gebieden ende gebruycken als slaven, [ 3 ]moet ghehouden worden niet als Prince, maer als een Tyran ende voor sulcks nae recht ende redene mach ten minsten van zijne ondersaten, besondere by deliberatie vande Staten vanden Lande, voor egeen Prince meer bekent, maer verlaeten, ende een ander in zijn stede tot beschermenisse van henlieden, voor ouerhooft, sonder misbruycken gecosen werde: Te meer, so wanneer d'ondersaten met ootmoedighe verthooninghe niet en hebben heuren voorsz. Prince connen vermorwen, noch van sijn tirannich opset gekeeren ende also egeen ander middel en hebben om heure eyghene, heure huysvrouwen, kinderen, ende naecomelinghen aengeboren vryheyt (daer sy na de Wet der natueren goet en bloet schuldich zijn voor op te setten), te bewaren ende beschermen, gelijck tot diversche reysen uut ghelijcke oorsaken in diuersche Landen, ende tot diuersche tijden geschiet, en d'exempelen genoegh bekent zijn: Twelck principalick in dese voorsz. Landen behoort plaetse te hebben, en stadt te grijpen, die van allen tijden zijn gheregeert geweest, en hebben ook moeten geregeert worden navolgdende den eedt by heure Princen t'heuren aencome gedaen, na uutwijsen heurer privilegien, costumen en ouden hercomen: hebbende oock meest alle de voorsz. Landen haren Prince ontfangen op conditie, contracten ende accoorden, die welcke brekende, oock nae recht den Prince vande heerschappye vanden Lande is vervallen. Nu ist also, dat den Coninck van Spaegnien, nae het overlijden van hooger memorie Keyser Kaerle de vijfde, van wien hy alle dese Nederlanden ontfanghen hadde, vergetende de diensten die so sijn Heer vader, als hy, van dese landen ende ondersaten derselver hadden ontfanghen, deur dewelcke besondere de Coninck van Spaegnien soo loffelicke victorien teghens sijne vyanden vercregen hadde, dat sijne naem ende macht alle de wereldt deure daer deur vernaemt ende ontsien wert: vergetende oock de vermaninghe die de voorsz. Keiserlicke Majesteyt hem t'anderen tijden ter contrarien hadde ghedaen, heeft dien vanden Raede van Spaegnien neffens hen wesende (die deur dien sy in dese Landen en vermochten egheen beuel te hebben te gouuerneren, oft de principale Staten te bedienen, gelijck zy in de Coninckrijcken van Napels, Sicilien, tot Milanen, in Indien, ende ander plaetsen, onder des Conincks geweldt wesende, deden, kennende den meestendeel van hen den rijckdom ende macht der seluer, hadden eenen nijt teghens dese voorsz. Landen ende de vryheyt der seluer in hen herte genomen), gehoor ende geloof gegeuen, den welcken Raedt van Spaegnien, oft eenighe van de principale van dien, den voorsz. Coninck tot diuersche reysen voor ooghen gehouden hebben, dat voor zijn reputatie ende Majesteyt beter was, dese voorsz. Landen van nieuws te conquesteren, om daerouer vryelick ende absolutelick te mogen bevelen (t'welck is tyranniseren nae zijn beliefte) dan onder alsulcken conditien ende restrictien (als hy hadde in 't overnemen van de heerschappye van deselve landen moeten sweeren) die te regeren. Welcke volgende den Coninck zedert alle middelen gesocht heeft dese voorsz. Lande te brenghen uut heure oude vryheyt in een slauernye onder 't gouuernement vande Spaegnaerden: hebbende eerst, onder 't decsel vande religie, willen in de principaelste en machtichste Steden stellen nieuwe Bisschoppen, de selve begiftende ende doterende met toevoeginge ende incorporatie van de rijckste Abdyen, ende hen bysettende negen canonicken, die souden wesen van zijnen Raedt, waeraf de drie souden besonderen last hebben [ 4 ]ouer d'Inquisitie, door de welcke incorporatie de selue Bisschoppen (die souden moghen geweest hebben sowel vreemdelingen als ingeborene) souden hebben gehadt d'eerste plaetsen ende voysen inde vergaderinge vande Staten van de voorsz. Landen, ende geweest sijne creaturen, staende tot sijne bevele ende devotie: En deur de voorsz. toegevoeghde Canonicken de Spaensche Inquisitie ingebrocht, de welcke in dese Landen altijt so schrickelick ende odieus, als de uuterste slauernye selue, geweest is, so een yegelijck is kennelick: So dat de voorsz. Keyserlicke Majesteyt deselve t'anderen tijden den Landen voorgeslagen hebbende, deur die Remonstrantie die men aen sijne Majesteyt daer tegens gedaen heeft (thoonende d'affectie die hy sijne ondersaten was toedraghende) die heeft laten varen: Maer niet tegenstaende diuersche remonstrantien, so by perticuliere steden ende Provincien, als oock van eenige principale Heeren vanden Lande, namentlic den Heere van Montigny, ende den Grave van Egmondt, tot dien eynde by consente vande Hertoghinne van Parma, doen ter tijt Regente ouer de selue Landen, by aduijse van den Rade van State ende generaliteyt nae Spaegnien tot distincte reysen gesonden, mondelinge gedaen: ende dat ook den voorsz. Coninck van Spaegnien de selue mondelinge goede hope hadde gegeuen van, naevolghende hen versoeck, daerinne te versien, heeft ter contrarien corts daernaer by brieven scherpelick beuolen de voorsz. Bisschoppen, op zijn indignatie, terstont t'onfanghen ende te stellen in de possessie van heure Bisdommen ende geincorporeerde Abdyen, de Inquisitie te wercke te stellen daerse te vooren was, en d'ordonnantie van het concilie van Trenten (die in vele poincten contrarieerden de privilegien van de voorsz. Landen) t'achtervolgen. Twelck gecomen zijnde ter ooren van de gemeynte, heeft met redenen oorsake gegeuen van een groote beroerte onder haer, en eenen aftreck van de goede affectie, die sy als goede ondersaten den voorsz. Coninck van Spaegnien ende sijne voorsaten altijdt toegedraghen hadden, besonder aenmerckende dat hy niet alleenlick en sochte te tyranniseren uer hunne personen ende goet, maer oock ouer heure conscientien, waervan zy verstonden niemant, dan aen Godt alleene, ghehouden te wesen rekeninghe te geuen oft te verantwoorden: Waerdeur, ende uut medelijden van de voorsz. gemeynte, de principaelste vanden Adel vanden Lande hebben in den jare 1566 seker remonstrantie ouerghegheuen, versoeckende dat, om de ghemeynte te stillen ende alle oproer te verhoeden, sijne Majesteyt soude de voorsz. poincten, ende besonder nopende de rigoureuse ondersoeckinghe ende straffe ouer de religie willen versoeten, daer inne thoonende de liefde ende affectie die hy tot zijne ondersaten, als een goedertieren Prince was draghende. Ende om t'selfde al naerder ende met meerder authoriteyt den voorsz. Coninck van Spaegnien te kennen te gheuen, ende te verthoonen hoe nootelick het was voor het Lants welvaren, ende om t'selfde te houden in ruste, sulcke nieuwicheden af te doen, ende het rigeur van de contrauentie vanden Placcate op de saken van der religien gemaeckt, te versoeten, ter begeerte van de voorsz. Gouvernante, Rade van State ende vande Staten generael van alle de Landen, als Gesanten zijn nae Spaegnien gheschickt gheweest den Marckgraue van Berghen ende den voorsz. Heere van Montigny in stede van de welcke ghehoor te gheuen ende te versiene opde inconuenienten diemen voorghehouden hadde (die mits het [ 5 ]uutstel van daerinne in tijdts te remedieren so den noot uut heyschte, alreede onder de gemeynte meest in alle de Landen begonst waren hen t'openbaren) heeft deur opruyen van den voorsz. Spaenschen Raedt, de persoonen de voorsz. remonstrantie ghedaen hebbende, doen verclaren rebel ende schuldig van het crym van Lesæ Majestatis ende alsoo strafbaer in lijf ende goet: hebbende daer en bouen de voorsz. Heeren Ghesanten namaels (meynende dese voorsz. Landen deur 't geweldt vanden Hertogh van Alue gheheelick ghebrocht te hebben onder sijn subjectie ende tyrannie) teghens alle gemeyne rechten, ooc onder de wreetste ende tyrannichste Princen altijt ouverbrekelick onderhouden, doen vanghen, dooden ende heure goeden confisqueren. Ende al wast alsoo dat meest de beroerte in dese voorsz. Landen deur toedoen van de voorsz. Regente ende heure adherenten in 't voorsz. jaer 1566 opghestaen, was gheslist, en veele die de vryheyt des Lants voorstonden, verjaeght, ende d'andere verdruct ende t'onder ghebrocht, soo dat den Coninck egheen oorsake ter werelt meer en hadde, om de voorsz. Landen met gewelt ende wapenen t'overvallen: nochtans om sulcken oorsake die den voorseyden Spaenschen Raet langhen tijdt ghesocht ende verwacht hadde (so opentlick de opgehouden ende gheintercipieerde brieven van den Ambassadeur van Spaegnien, Alana, in Vrankrijck wesende, aen de Herthoginne van Parma, doen ter tijdt gheschreven, dat uutwijsden) om te niete te mogen doen alle des landts privilegien, dat nae heuren wille by Spaegnaerden tyrannichlick te mogen gouverneren, als de Indien en nieuwe gheconquesteerde Landen, heeft deur ingheuen ende raedt van deselve Spaegnaerden (thoonende de cleyne affectie die hy zijnen goeden ondersaten was toedraghende, contrarie van 't gene hy heur, als heur Prince, beschermer ende goet herder schuldich was te doen) nae dese Landen, om de selue t'ouervallen, geschickt met groote heyrcracht den Hertogh van Alva, vermaert van strafheyt ende crudeliteyt, een vande principale vyanden vande selue landen, verselschapt, om als Raden neffens hem te wesen, met persoonen van gelijcke natuere ende humeuren. Ende al wast so dat hy hier inde Landen sonder slach oft stoot is ghecomen, ende met alle reuerentie ende eere is ontfanghen va de arme inghesetene, die niet en verwachten dan alle goedertierenheyt ende clementie, ghelijck den Coninck hen dickwils met zijne brieven gheveynsdelick hadde toegheseyt: Jae dat hy selfs van meyninghe was te comen in persoone, om in als tot ghenoeghe van eenen yeghelicken ordre te stellen: hebbende oock ten tijden van het vertreck van den Hertoghe van Alve nae dese Landen een vlote van schepen in Spaegnien, om hem te voeren, ende een in Zeelant om hem teghens te comen, tot grooten excessiuen coste van den lande doen toe-reeden, om zijne voorsz. ondersaten t'abuseren, ende te beter in 't net te brengen: Heeft niettemin den voorsz. Hertoghe van Alue terstont na zijn comste, wesende een vreemdelinck, ende niet van den bloede van den voorsz. Coninc, verclaert ghehadt commissie van den Coninck te hebben van opperste Capiteyn, ende corts daer naer van Gouverneur generael van den Lande, teghens de privilegien ende oude hercomen desselfs. Ende openbarende ghenoegh sijn voornemen, heeft terstont de principale Steden ende Sloten met volcke beset, Casteelen ende Sterckten inde principaelste ende machtichste Steden, om die te houden in subjectie, opgherecht: de principaelste Heeren, [ 6 ]onder 't decksel van heuren raet van doen te hebben, en te willen employeren in den dienst van den lande, uut last van den Coninck vriendelick ontboden: die hem ghehoor ghegheven hebben doen vanghen, teghens de previlegien uut Brabant, daerse ghevanghen waren, ghevoert, voor hem seluen (niet wesende heuren competenten rechter) doen betichten, ten lesten, sonder hen volkomelick te hooren, ter doot veroordeelt, ende openbaerlick en schandelick doen dooden: D'andere, beter kennisse vande gheveynstheyt der Spaegnaerden hebbende, hun uuten Lande houdende, vercleert verbeurt te hebben lijf en goet, voor sulcks hun goet aenveerdt ende gheconfisqueert, omdat de voorsz. arme inghesetene hun niet en souden, t'ware met hare stercten oft Princen die heure vryheyt souden moghen voorstaen, connen oft mogen teghens 't Paus geweld behelpen: Behaluens noch ontallicke andere Edelmans ende treffelicke Borghers, die hy soo om den hals ghebrocht als verjaeght heeft, om henne goeden te confisqueren. De reste van de goede ingesetene, bouen den ouerlast die sy in heur wijfs, kinderen en goeden leden, deur gemeyne Spaensche soldaten t'heuren huyse in garnisoen liggende, travaillerende met sovele diuersche schattinge, so mits heur bedwingende tot gheldinghe tot de bouwinghe van de nieuwe Casteelen ende forticicatie van de Steden tot heure eyghen verdruckinghe, als met opbrenghen van honderste, twintichste ende thiende penninghen, tot betalinghe vanden Crijghslieden, so by hen mede ghebracht, als die hy hier te Lande oplichte, om t'employeren tegens heur mede Lantsaten en de gene die het Lants vrijheyt met perijckel van heuren lijue aventuerden voor te staene, op dat de voorsz. ondersaten verarmt wesende, egeen middel ter werelt en soude ouerblijuen om zijn voornemen te beletten ende d'instrucktie, hem in Spaegnien gegeven, van het lant te tracteren als van nieuws geconquesteert, te beter te volbrenghen. Tot welcken eynde hy oock begonst heeft in de principale plaetsen d'ordre van Justitie nae de maniere van Spaegnien (dierecktelick teghens de previlegien vanden Lande) te veranderen, nieuwe Raden te stellen ende ten lesten wesende buyten alle vreese, soo hem dochte, eenen thienden penninck fortselick willen oprechten op de coopmanschappen ende handtwercken, tot gantsche bederffenisse vanden Lande, gheheelick op de voorsz. coopmanschap ende handtwercken staende, niet thegenstaende menichvuldighe remonstrantien, by elck landt in 't particulier, en oock by allegader in 't generael hem ter contrarien ghedaen: t'welck hy oock met ghewelt soude volbracht hebben, t'en ware geweest dat deur toedoen van mijnen heere den Prince van Orangien ende diuersche Edelmans ende andere goede ingheborene, by den voorsz. Hertogh van Alue uuten Lande gebannen, sijne Vorst. G. volgende en meest in haren dienst wesende, ende andere inghesetene wel gheaffectioneerde tot de vrijheyt van het voorsz. Vaderlant, Hollandt ende Zeelandt corts daer naer niet meest en hadde hem afghevallen ende hun begheuen onder de bescherminghe vanden voorsz. heere Prince, tegens dewelcke twee landen den voorsz. Hertoge van Alue duerende sijn gouvernement, ende daer naer den groten Commandeur (die naer den voorsz. Hertogh van Alue, niet om te verbeteren, maer om den seluen voet van tyrannie by bedecter middelen te vervolgen, den voorsz. Coninck van Spaegnien hier te lande gheschickt hadde) hebben d'andere landen, die sy met heure garnisoenen ende opgerechte Casteelen hielden in de [ 7 ]Spaensche subjectie, bedwongen om heure persoonen ende alle heure macht te gebruycken om die te helpe t'onderbrenghen, dies niet meer de selue landen, die sy tot heure assistentie als vooren employeerde, verschoonende, dan oft se heur selfs vyanden waren geweest: latende de Spaengnaerden, onder 't decksel van gemutineert te zijne, ten aensien vanden grooten Commandeur in de stadt van Antwerpen gheweldichlick comen, daer ses weken lanck, tot laste vande Borgheren, nae henne discretie teeren ende daerenbouen tot betalinghe van heure geheyschte soldije, die selve Borgheren bedwinghende binnen middelen tijden (omme van het gheweldt vande selue Spaegnaerden ontslaghen te wesen) vier hondert duysent guldenen op te brenghen, hebbende daernaer de voorsz. Spaensche soldaten, meerder stouticheyt ghebruyckende, hen vervoordert de wapenen openbaerlick tegens het landt aen te nemen, meynende eerst de stadt van Bruessele inne te nemen ende in stede van d'ordinarise residentie van den Prince van den Lande, daer wesende, aldaer haren roofnest te houden, t'welck haer niet geluckende, hebben de stadt van Aelst overweldigt, daernaer de stadt van Maestricht ende de voorsz. stadt van Antwerpen gheweldichlick overvallen, ghesaccageert, ghepilleert, ghemoort, ghebrant en soo ghetrackteert, dat de tyrannichste ende crueelste vyanden van den lande niet meer oft argher en souden connen ghedoen, tot onuutsprekelicke schade niet alleenlick van de arme ingesetene, maer oock van meest van allen de Natien vander werelt, die aldaer hadden haer coopmanschap ende ghelt. Ende niettegenstaende dat de voorsz. Spaegnaerden byden Rade van State (byden welcken doen ter tijt mits de doot vanden voorsz. groote Commandeur geschiet, het gouvernement vande Lande was uut laste ende commissie van den voorsz. Coninck van Spaegnien aenveert) ten by zijne van Hieronomo de Rhoda, om heur overlast, fortse ende ghewelt, t'welck sy deden, verclaert ende gecondicht waren voor vyanden vanden Lande, heeft denselven Rhoda uut sijne authoriteyt (oft, soo't te presumeren is, uut krachte van seker secrete Instructie die hy van Spaegnien hebben mochte) aengenomen hooft te wesen vande voorsz. Spaegnaerden ende heure adherenten: ende (sonder aensien vanden voorsz. Raet van Staten) te gebruycken den naem ende authoriteyt van den Coninck, te contrefeyten sijnen zegel, hem openbaerlick te dragen als Gouverneur ende Lieutenant van den Coninck, waer deur de Staten zijn geoorsaect gheweest ten seluen tijde met mijnen voorsz. Heere den Prince en de Staten van Hollant en Zeelant t'accorderen: welck accoordt by den voorsz. Raede van State, als wettighe Gouverneurs van den lande, is geapprobeert en goetgevonden geweest, om gelijkerhant ende eendrachtelick de Spaegnaerden, des ghemeyne landts vyanden, te moghen aenvechten en uut den lande verdrijuen, niet latende nochtans, als goede ondersaten, binnen middelen tijden by diuersche ootmoedighe remonstrancien neffens den voorsz. Coninck van Spaegnien, met alder vlijt ende alle bequame middelen moghelick wesende, te vervolghen en bidden, dat den Coninck ooge ende regardt nemende op de troublen ende inconvenienten dier alreede in dese Landen gheschiedt waren ende noch apparentelick stonden te geschieden, soude willen de Spaegnaerden doen vertrecken uuten Lande, en straffen de ghene die oorsake gheweest hadden van het saccagheren ende bederuen van zijne principale steden, en andere onuutsprekelicke ouerlasten die sijne [ 8 ]arme ondersaten geleden hadden, tot een vertroostinge vande ghene dien t'overkomen was, en tot een exempel van andere: Maer den Coninck, al was 't, dat hy met woorden hem gheliet of't teghens sijnen danke en wille t'selfde gheschiet was, en dat hy van meyninge was te straffen de hoofden daer af, ende voortane op de ruste vanden Lande met alle goedertierenheyt (als een Prince toebehoort) te willen ordre stellen, heeft nochtans niet alleenlick egheen justitie oft straffe ouer deselve doen doen, maer ter contrarien ghenoegh met der daet blijckende, dat met sijnen consente en voorgaenden Raede van Spaegnien al gheschiedt was, is by opgehouden brieven corts daernaer beuonden, dat aen Rhoda ende andere capiteynen (oorsake van 't voorsz. quaet) byden Coninck selue gheschreven wort, dat hy niet alleenlick heur feyt goet vont, maer heur daer af prees en beloefde te recompenseren, besondere den voorsz. Rhoda, als hem gedaen hebbende eenen sonderlinghen dienst, ghelijck hy hem oock tot sijnder wedercoemste in Spagnien ende alle andere (sijne dienaers van de voorsz. tyrannie in dese Landen geweest hebbende) metter daet heeft bewesen. Heeft oock ten seluen tijde (meynende des te meer d'ooghen vande ondersaten te verblinden) den Coninck in dese Landen gesonden voor Gouverneur sijnen bastaert broeder Don Johan van Oistenrijck, als wesende van sijnen bloede, die welcke onder 't decksel van goet te vinden ende t'approberen d'accord tot Gent gemaect, het toesegghen van de Staten voor te staene, de Spaegnaerden te doen vertrecken ende d'auteurs van de ghewelden ende desordren in dese voorsz. Landen gheschiedt te doen straffen, en ordre op de ghemeyne ruste vanden Lande ende heur oude vrijheyd te stellen, sochte de voorsz. Staten te scheyden, ende d'een landt voor d'ander naer t'onder te brenghen, soo corts daer naer door de ghehenghenisse Gods (vyand van alle tyrannie) ondeckt is door opghehouden en gheintercipieerde brieven, daer by bleeck dat hy vanden Coninck last hadde om hem te reguleren nae de Instructie ende bescheet dat hem Roda soude gheuen, tot meerder gheveynstheyt verbiedende, datse malcanderen niet en souden sien oft spreken, ende dat hy hem soude neffens de principaele Heeren minlick draghen, en deselue winnen, totter tijdt toe dat hy deur heure middel ende assistentie soude mogen Hollant ende Zeelandt in zijn ghewelt crijgen, om dan voorts mette anderen te doen nae zijnen wille. Gelijc oock Don Johan, niet tegenstaende hy de pacificatie van Gendt, en seker accoord, tussen hem ende de Staten van alle de Landen doen gemaeckt, hadde solempnelick in presentie van alle de voorsz. Staten beloeft ende besworen t'onderhouden, contrarie van dien alle middele sochte om de Duytsche soldaten, die doen ter tijdt alle de principaelste stercten ende steden hadden in bewaernissen, deur middel van hunne Colonellen, die hy hadde tot zijnen wille ende devotie, met groote beloften te winnen ende so de selue stercten ende steden te crijghen in zijn gheweldt, ghelijck hy den meestendeel alreede gewonnen hadde, en de plaetsen hiel voor hem toeghedaen, om deur dien middel de ghene die hen t'soecken souden willen maken, om den voorsz. heer Prince, ende die van Hollandt ende Zeelandt oorloge te helpen aendoen, feytelick daer toe te bedwinghen ende also een straffer ende cruelder inlandtsche oorloghe te verwecken, dan oyt te vooren hadde geweest: Twelk (gelijck 't ghene dat geueynsdelick ende teghens de meyninghe uutwendichlick gehandelt wort, niet langhe en can bedeckt blijven) uutbre[ 9 ]kende eer hy volcomelick sijne intentie gheeffectueert hadde, heeft t'selue nae zijn voorneme niet connen volbrengen, maer nochtans een nieuwe oorloghe in stede van vrede (daer hy hem t'sijner koemste af vanteerde) verweckt, noch jeghenwoordelick duerende. Alle t'welck ons meer dan ghenoegh wettighe oorsake ghegheuen heeft om den Coninck van Spaegnien te verlaten, ende een ander machtigh ende goedertieren Prince, om de voorsz. Landen te helpen beschermen ende voor te staen te versoecken. Te meer dat in alsulcken desordre ende overlast de Landen hat dan twintich iaren van heuren Coning zijn verlaten gheweest ende ghetrackteert niet als ondersaten, maer als vyanden, heur soeckende heur eyghen Heer met cracht van wapenen t'onder te brenghene: Hebbende oock naer de aflijuicheyt van Don Johan deur den Baron van Selle, onder 't decksel van eenighe bequame middelen van accoorde voor te houdene, ghenoegh verclaert de Pacificatie van Gendt, die Don Johan uut zijnen naem besworen hadde, niet te willen aduoyeren en alsoo daghelicks zwaerder conditien voorgheslaghen. Dien niet tegenstaende hebben niet willen laten by schriftelijcke ende ootmoedighe Remonstrantien, met intercessie van de principaelste Princen van Kerstenrijck sonder ophouden te versoecken met den voorsz. Coninck te reconcilieren ende accorderen, hebbende oock lestmael langhe tijdt onse Ghesanten ghehadt tot Colen, hopende aldaer, deur tusschen-spreken van de Keyserlicke Majesteyt ende de Keurvorsten die daer mede ghemoeyt waren, te vercrijghen eenen versekerden peys, met eenighe gracelicke vrijheyt, besondere vander Religie (de conscientie ende Godt principalick raeckende), maer hebben by experientie beuonden, dat wy met de selue remonstrantien ende handelinghen niet en consten yet vanden Coninc verwerven, maer dat de selue handelingen ende communicatien alleenlick voorgheslaghen werden ende dienden om de Landen onderlinghe twistich te maecken, ende te doen scheyden d'een van den anderen, om des te gevoechelicker d'een voor ende d'ander naer onder te brenghen, ende heur eerste voornemen nu met alder rigeur tegens haer te werke te stellen: t'welc naederhandt wel openbaerlick gebleken is by seker placcaet van proscriptie, by den Coninck laten uutgaen, byden welcken wy ende alle de Officieren ende Ingesetene van de voorsz. geunieerde Landen, ende heure partye volghende (om ons tot meerder desperatie te brenghen, alomme odieus te makene, de trafficque ende handelinghe te beletten) verclaert worden voor rebelle, en als sulcks verbeurt te hebben lijf ende goet: Settende daer en bouen op het lijf van den voorsz. Heer Prince groote sommen van penninghen: soo dat gantselick van alle middele van reconciliatie wanhopende, ende oock van alle andere remedie ende secours verlaten wesende, hebben, volgende de wet der natueren, tot beschermenisse ende bewaernisse van onsen ende den andere Landtsaten rechten, priuilegien, oude hercomen ende vrijheden van ons Vaderlant, van het leven ende eere van onse huysvrouwen, kinderen ende nacomelinghen, opdat se niet en souden vallen in de slavernije van de Spaegnaerden, verlatende met rechte den Coninc van Spaegnien, andere middelen bedwongen gheweest voor te wenden, die wy tot onse meeste versekeringhe ende bewaernisse van onse rechten, privilegien ende vryheden voorsz. hebben te rade gevonden.

DOEN TE WETENE, dat wy t'ghene voorsz. ouergemerckt ende door den uutersten noot, als vore [ 10 ]gedrongen zijnde, by ghemeynen accoorde, deliberatie ende ouerdraghe, den Coninc van Spaegnien verclaert hebben, ende verclaren mits desen, ipso jure, vervallen van zijne Heerschappye, gerechticheyt, en erffenisse van de voorsz. Landen: ende voortaene van egheene meyninghe te zijne den seluen te kennen in eenighe saken, den Prince, zijne Hoocheyt, Jurisdictie ende Domeynen van dese voorsz. landen raeckende, sijnen naem als Overheer meer te gebruycken oft by yemanden toelaten gebruyct te worden Verclarende oock dien volghende alle Officiers, Justiciers, Smale Heeren, Vassalen, ende alle andere Inghesetene van den voorsz. Lande, van wat conditie oft qualiteyt die zijn, voortaene ontslaghen vanden eede die sy den Coninck van Spaegnien, als Heere van dese voorsz. Landen gheweest hebbende, moghen eenichsins ghedaen hebben oft in hem ghehouden wesen. Ende gemerckt uut oorsaken voorsz. den meestendeel vande geunieerde Landen, by gemeynen accoorde en consente van heure leden, hebbe hun begheven ghehadt onder de Heerschappije ende Gouvernemente vanden doorluchtighen Prince den Hertogh van Anjou op seker conditien en poincte, met sijne Hoogheyt aenghegaen en gesloten, dat oock de doorluchticheyt vanden Eertzhertoghe Matthias het Gouvernement generael van den Lande in onse handen heeft gheresigneert ende by ons is gheaccepteert gheweest, Ordonneren ende beuelen allen Justiciers, Officiers ende andere die t'selfde eenichsins aengaen ende raken mag, dat sy voortaene den naem, titele, groote ende cleyne zeghelen, contrezeghelen ende cachetten van den Coninck van Spaegnien verlaten ende niet meer en ghebruycken: En dat in plaetse van dien, so langhe de Hoocheit vanden voorsz. Hertogh van Anjou, om nootelicke affairen, het welvaren van dese voorsz. Landen rakende, noch van hier absent is (voor so vele den Landen met de Hoocheyt vanden voorsz. Hertogh van Anjou gecontracteert hebbende aengaet) ende andersins d'andere by maniere van voorraet ende provisie sullen aennemen ende ghebruycken den tijtele ende naem van 't Hooft ende Landtraet: Ende middeler tijde dat t'selfde Hooft ende Raeden volcomelik ende dadelick ghenoemt, beschreven ende in oeffeninghe van hennen staet ghetreden sullen zijn, onsen voorsz. name. Wel verstaende dat men in Hollandt ende Zeelant sal ghebruycken den naem vanden hooghgeboren Vorst den Prince van Orangien ende de Staeten vande selue Landen, totter tijdt toe den voorsz. Landtraedt datelick sal inghestelt wesen, ende sullen hun alsdan reguleren achtervolgende de consenten, by hunlieden op de Instrucktie vanden Lantraet ende contract, met sijne Hoocheyt aenghegaen. Ende in plaetse van des voorsz. Conincks zeghelen, men voortaene gebruycken sal onsen grooten zeghel, contrezeghel ende cachetten, in saecken, raeckende de ghemeyne regeringhe, daer toe den Landtraedt volghende heure Instructie sal gheauthoriseert wesen: maer in saecken, rakende politie, administratie van Justitie, ende andere particuliere, in elck lant besondere, sal gebruyckt worden byde Provinciale ende andere Raden den naem ende titele ende zeghel vanden Lande respectivelick, daer t'selfde valt te doene, sonder ander: al op de pene van nulliteyt vande brieven, bescheeden oft depeschen, die contrarie van t'ghene voorsz. is, ghedaen oft gheseghelt zullen wesen. Ende tot beter ende sekerder volcominghe ende effectuatie van t'gene voorsz. is, hebben geordonneert ende bevolen, ordonneren ende bevelen mits desen, dat [ 11 ]alle des Conincks van Spaegnien zeghelen, in dese voorsz. geunieerde Landen wesende, terstont nae de publicatie van desen, ghebrocht sullen moeten worden in handen van de Staten van elcke vande voorsz. landen respecktivelick, oft den ghenen, die daer toe by de selue Staten specialick sullen wesen gecommitteert ende gheauthoriseert, op pene van arbitrale correctie. Ordoneren ende bevelen daer en bouen, dat voortaene in egheenderhande munte vande voorsz. gheunieerde Landen sal gheslaghen worden den naem, titele ofte wapenen van den voorsz. Coninck van Spaegnien, maer alsulcken slach ende forme als gheordonneert sal worden tot eenen nieuwen gouden ende silueren penninck met sijne ghedeelten. Ordoneren ende bevelen insghelijcks den President ende andere Heeren vanden Secreten Raede, mitsgaders alle andere Cantselers, Presidenten ende Heeren van den Raeden provinciael ende alle die Presidenten oft eerste Rekenmeesters ende andere van allen de Rekencameren inde voorsz. Landen respectiue wesende, ende alle andere Officiers ende Justiciers, dat sy (als heur voortaene ontslaghen houdende van den eedt, die sy den Coninc van Spaegnien hebben respectivelick naer luyt heurer commissien gedaen) schuldich ende gehouden sullen wesen in handen vanden Staten s'lants, daer onder sy respectiue resorteren, oft heur speciale ghecommitteerde te doen eenen nieuwen eedt, daer mede sy ons sweeren ghetrouwicheyt teghens den Coninck van Spaegnien ende allen zijne aenhanghers, al naervolghende het formulair, daer op byde Generale Staten gheraempt. Ende sal men de voorsz. Raeden, Justiciers ende Officiers, gheseten onder de Landen (met de Hoocheydt vanden Hertogh van Anjou gecontracteert hebbende van onsent wegen) gheuen acte van continuatie in hunne Officien, ende dat by maniere van prouisie, totter aencompste toe van sijne voorsz. Hoogheyt, in plaetse van nieuwe commissien, inhoudende cassatie van heure voorgaende: Ende voorsz. Raeden, Justiciers ende Officiers, gheseten inden landen met sijne voorseyde Hoogheyt niet ghecontracteert hebbende, nieuwe commissien onder onsen naem ende zeghele: t'en ware nochtans dat d'impetranten van heure voorsz. eerste commissien wedersproken ende achterhaelt werden van contraventie der previlegien des Landts, onbehoorlickheyt oft ander diergelijcke saecken. Ontbieden voorts den President ende luyden vanden Secreten Raede, Cancelier vanden Hertoghdomme van Brabant, mitsgaders den Cantseler vanden Furstendomme Gelre ende Graeffschap Zutphen, President ende luyden van den Raede in Vlaenderen, President ende luyden van den Raede in Hollant, Rentmeesteren oft de Hooghe Officieren van Beoist- ende Bewesterschelt van Zeelant, Pesident ende Raede in Vrieslandt, den Schoutet van Mechelen, President ende luyden van den Raede van Utrecht, ende allen anderen Justicieren ende Officieren wien dat aengaen mach, heuren stedehouderen ende eenen yeghelicken van henlieden besondere soo hem toebehooren sal, dat sy dese onse ordonnantie condighen ende uutroepen ouer alle den bedrijue van heure Jurisdictie ende daermen is gewoonlick publicatie ende uutroepinge te doene, sodat niemant des cause van ignorantie pretenderen en mach: Ende de selue ordonnantie doen onderhouden ende achtervolghen onverbrekelick, ende sonder infractie, daertoe rigoreuselick bedwinghende die overtreders inder manieren voorsz. sonder verdrach oft dissimulatie: want wy tot welvaren vanden Lande also [ 12 ]hebben beuonden te behooren. Ende van des te doene, ende wes daeraen cleeft, gheuen wy u ende elcken van u die 't aengaen mach, volcomen macht, authoriteyt ende sonderlingh beuel. Des t'oorconde hebben wy onsen zegel hier aen doen hanghen. Ghegheuen in onse Vergaderinghe in 's Grauen haghe, den sessentwintichsten Julij M.D.LXXXI.