Leopoldsburg

Leopoldsburg
Leopolsbörch of 't Kamp

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Arrondissement	Hasselt
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	22,6 km² (2022) 39,61% 18,08% 42,3%
Coördinaten	51° 7' NB, 5° 16' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	16.607 (01/01/2024) 50,2% 49,8% 734,91 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 19,31% 59,4% 21,29%
Buitenlanders	10,63% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Wouter Beke (CD&V)
Bestuur	CD&V, Vooruit
Zetels CD&V Vooruit N-VA Vlaams Belang PRO Leopoldsburg	25 9 8 4 2 2
Economie
Gemiddeld inkomen	19.769 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	7,01% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 3970 3971	Deelgemeente Leopoldsburg Heppen
Zonenummer	011
NIS-code	71034
Politiezone	Kempenland
Hulpverleningszone	Noord-Limburg
Website	www.leopoldsburg.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Hasselt in de provincie Limburg
Foto's
Leopoldsburg Koningin Astridplein
Portaal    België

Leopoldsburg (in de omgeving ook wel 't Kamp genoemd) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Limburg. Het is een fusiegemeente die bestaat uit Leopoldsburg en Heppen en behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Beringen. De gemeente telt ruim 16.000 inwoners.

Leopoldsburg is vooral bekend vanwege de kazerne Leopoldsburg en de uitgestrekte oefenterreinen van het Belgisch leger. Deze terreinen werden ingericht in 1835 als verdediging tegen Nederland door koning Leopold I, die er in de beginjaren als graag geziene gast geregeld verbleef in zijn Koninklijke Villa.^[bron?]

Zowel Heppen als Leopoldsburg maakten historisch deel uit van Beverlo dat samen met Oostham en Kwaadmechelen de heerlijkheid Ham vormde. Zo heette het militaire domein aanvankelijk Kamp van Beverlo. De burgers die in het kamp woonden werden vanaf 1842 verplicht het kampdomein te verlaten en zij mochten zich vestigen in een vanaf de tekenplank ontworpen (dambord)verkaveling (omheen de aanvankelijke plaats: kerkhof (1835), kerk (1842), pastorie (1844), postkantoor (1844), schooltje (1842) en afspanning met herberg. Deze verkaveling kreeg de naam die op de ontwerpen vermeld stond in 1842, namelijk Bourg (naar de planontwerper, Bourg uit Bois-du-Luc, en het bij aardrijkskundige namen vaak voorkomende suffix '-bourg'). In 1850 werd er uit dynastieke overwegingen de voornaam van de eerste Belgische vorst aan toegevoegd en werd deze nieuwe gemeenschap bij wet van 4 juni 1850 afgesplitst van de gemeente Beverlo tot een eigen gemeente Bourg-Léopold.^[1] De vernederlandsing werd een feit op 14 juni 1932 toen de naam Leopoldsburg officieel werd bekrachtigd.

De eerste burgers leefden van kleinschalige landbouw op de arme heidegronden en de turfwinning. Daarnaast vormde ook de recuperatie van loden kogels en paardenmest een interessante bijverdienste.

Tegen 1850 waren er in de gemeente meerdere bedrijven. Er stond een bergmolen (jaarlijkse maalgrondstof 400.000 kg), een jeneverstokerij (32.760 kannen van elk 1,5 liter) en een bierbrouwerij (125 hl/jaar). Verder had men, naast kleine ambachten een kaarsenfabriek, een tabaksfabriek, een steenbakkerij en een kanaalhaven.

In 1878 werd station Leopoldsburg aan de spoorlijn van Hasselt naar Mol geopend.

Het Belgische sportwagenmerk Edran is te Leopoldsburg gevestigd.

Op 9 december 2005 onthulde Prins Filip een borstbeeld van koning Leopold I aan het Albert-I plein in het kader van de 175/25 viering.

Op 17 februari 2015 werd het beeld van koning Albert I onthuld op het Albert I plein. Dit beeld is van de hand van Mariejo Drees, een plaatselijke kunstenares.

Sinds 3 juni 2007 heeft Leopoldsburg zijn eigen 'Walk Of Fame'; een ludieke knipoog naar de Hollywood Walk of Fame. Omdat veel Bekende Vlamingen (BV's) in Leopoldsburg opgroeiden, wilde de gemeente hen in de bloemetjes zetten met hun eigen ster. Deze werden op verschillende plaatsen in de stoep in de Nicolaylaan geplaatst. BV's die hun eigen ster kregen zijn tennisser Filip Dewulf, judoka Ingrid Berghmans, presentator Marcel Vanthilt, zanger Walter Grootaers, regisseur Dominique Deruddere, schrijver J.M.H. Berckmans, Leo Caerts en Pukkelpop-organisator Chokri Mahassine. De Kampse 'Walk of Fame' is uniek in België.

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Leopoldsburg	13,04	11.032	846	71034A
2	Heppen	9,55	4.804	503	71034B

Tot Leopoldsburg behoren ook de kernen Strooiendorp, Geleeg, Boskant en Immert.

Schoorheide, Beverlo, Hechtel, Kerkhoven

Aangrenzende gemeenten
Balen
Ham				Hechtel-Eksel
		Beringen

• Bronnen:NIS 1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal per 31 december

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	13.655	100,0
1993	13.682	100,2
1994	13.697	100,3
1995	13.716	100,4
1996	13.719	100,5
1997	13.748	100,7
1998	13.710	100,4
1999	13.703	100,4
2000	13.796	101,0
2001	13.857	101,5
2002	13.966	102,3
2003	14.029	102,7
2004	14.150	103,6
2005	14.247	104,3
2006	14.403	105,5
2007	14.472	106,0
2008	14.643	107,2
2009	14.828	108,6
2010	14.907	109,2
2011	15.070	110,4
2012	15.172	111,1
2013	15.178	111,2
2014	15.210	111,4
2015	15.213	111,4
2016	15.358	112,5
2017	15.526	113,7
2018	15.625	114,4
2019	15.755	115,4
2020	15.850	116,1
2021	16.065	117,6
2022	16.125	118,1
2023	16.407	120,2
2024	16.607	121,6

De gemeente Leopoldsburg ligt in het kieskanton Beringen (dewelke hetzelfde is als het provinciedistrict Beringen), het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Leopoldsburg		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Limburg	Hasselt			Leopoldsburg
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Beringen	Beringen	Leopoldsburg
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Tijdspanne Burgemeester 1850 - 1871 Hubert Vander Elst (LP) 1872 - 1873 Herman Bijnens (LP) 1873 - 1885 Henri Leonard (LP) 1885 - 1890 Eloi Hellenbosch (Kath. Partij) 1891 - 1898 Henri Leonard (LP) 1898 - 1907 Evarist Couwenbergh (LP) 1907 - 1908 Jean Joseph Lemmens (waarnemend) 1908 - 1920 Marie-Joseph Jacobs (Kath. Partij) 1914 Jean Joseph Lemmens (waarnemend) 1920 - 1921 Constant Oeyen (waarnemend) 1921 - 1926 Leonard Mees (LP)

Tijdspanne Burgemeester 1927 - 1938 Louis Napoleon Lecocq (UCB) 1939 - 1943 Joseph Lecocq (UCB) 1943 - 1944 Henri Billiau (oorlogsburgemeester, VNV) 1944 - 1945 Frans Maris (waarnemend, UCB) 1945 - 1947 Victor Hartert (LP) 1947 - 1971 Gaston Oeyen (CVP) 1971 - 2000 Door Steyaert (CVP) 2000 - 2012 Erwin Van Pée (sp.a) 2013 - heden Wouter Beke (CD&V) 2019 - 2022 Marleen Kauffmann (waarnemend, CD&V)

Er nemen twee groene partijen deel aan de verkiezingen, met name Agalev en Groene partij Leopoldsburg (GAL).^[3]

Kieslijst Algemene Ouderenvereniging Vlaanderen (AOV) neemt deel aan de verkiezingen.^[3]

Open Vld trok naar de kiezer onder de naam 'Pro Leopoldsburg-Heppen'^[4], sp.a onder de naam 'Lijst van de burgemeester'. Burgemeester was Wouter Beke (CD&V).^[5] Hij leidde een coalitie bestaande uit CD&V en Lijst Burgemeester. Samen vormden ze de meerderheid met 15 op 25 zetels.

Burgemeester is Wouter Beke (CD&V) die een coalitie leidt van CD&V en Vooruit die samen een meerderheid vormen van 17 op 25 zetels. Sinds 2 oktober 2019 is Marleen Kauffmann (CD&V) waarnemend burgemeester.

De partijen PRO Leopoldsburg en CD&V vormen een kartel en zetelen daarna als één fractie in de gemeenteraad. Het nieuwe kartel behaalde direct 9 zetels en mag daarmee ook de burgemeester leveren. Samen met Vooruit, dat 7 zetels behaalde, vormen ze een meerderheid van 16 op 25 zetels. Deze legislatuur krijgt Leopoldsburg met Marleen Kauffmann (PRO CD&V) haar eerste vrouwelijke verkozen burgemeester.

Partij of kartel		10-10-1976[6]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[7]		14-10-2012[8]		14-10-2018		13-10-2024[9]
Stemmen / Zetels		%	23	%	23	%	23	%	23	%	23	%	23	%	25	%	25	%	25
	PVV1 / VLD2 / VLD-VIVANT3 / PRO Leopoldsburg4 / PRO CD&VB	17,261	4	19,91	4	18,311	4	18,232	4	16,372	3	9,503	1	9,484	2	11,44	2	35,0B	9
	CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 / PRO CD&VB	34,181	9	38,551	9	38,561	10	41,41	10	24,771	6	27,68A	7	30,552	8	30,82	9
	CD&V+N-VAA / N-VA1	-		-		-		-		-				21,981	6	15,41	4	15,61	3
	SP1 / sp.a2 / Burgemeester3 / Vooruit4	33,341	8	41,551	10	35,821	9	32,581	8	30,491	8	40,532	10	27,763	7	30,22	8	26,34	7
	Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2	-		-		1,931	0	-		16,921	4	22,292	5	10,242	2	12,22	2	23,12	6
	DORP	-		-		-		-		10,52	2	-		-		-		-
	BB	13,61	2	-		-		-		-		-		-		-		-
	Anderen (*)	1,62	0	-		5,38	0	7,79	1	0,93	0	-		-		-		-
Totaal stemmen		8414		9191		9546		9267		9779		10666		10635		10903		6991
Opkomst %						95,41		93,28		93,68		95,54		91,90		92,5		57,3
Blanco en ongeldig %		3,67		6,29		4,66		5,36		3,11		3,68		2,76		3,2		0,7

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

(*) 1976: VU / 1988: Agalev (3,48%), Groene Partij Leopoldsburg (1,9%) / 1994: AOV / 2000: VIVANT

• Het Karmelietessenklooster, aan Koning Albert I plein 31
• De Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopnemingskerk, aan de Kastanjelaan, is een neoromaanse kerk uit 1903.
• De Leopold I-route is een wandeling langs de belangrijkste bezienswaardigheden, waaronder militair erfgoed, cultuurhistorisch erfgoed en natuurschoon.
• De Chazalwandelroute voert eveneens langs erfgoed.
• De Bergmolen, een molenrestant uit 1846, aan de Molenstraat.
• Belgische militaire begraafplaats van Leopoldsburg
• Tankmonument
• Liberation Garden, oorlogsmuseum over Operatie Market Garden
• Museum van het Kamp van Beverlo
• Museum K-blokken en Oscarkapel

In de omgeving van Leopoldsburg liggen de volgende natuurgebieden:

• De Lange Heuvelheide, een uitgestrekt heidegebied, in gebruik als militair oefenterrein.
• Het Koninklijk Park, van 40 ha, aangelegd rond het voormalig paleis van de Belgische koning.
• Het Grootdonckbos, ten zuiden van Leopoldsburg
• De natuurgebieden langs de Grote Beek, waaronder de Natte Driehoek, ten zuidwesten van Leopoldsburg.
• De Gerheserbossen, ten westen van Heppen.

Wat de streektaal betreft, is Leopoldsburg een geval apart. De bevolking is immers afkomstig uit het hele land, want (beroeps)militairen werden door het leger naar "het kamp" gestuurd. De onderlinge voertaal was dan bijna vanzelfsprekend het algemeen Nederlands. Toch hebben de inwoners die geen militair zijn hun eigen kampse dialect.

Ooit sprak men in Leopoldsburg een Limburgs dialect, namelijk Beverloos. Het laatste Limburgs in Leopoldsburg verdween ergens tussen 1907 (het verschijnen van de studie van J. Schrijnen over het verloop van de Uerdingerlijn) en de jaren vijftig (het optekenen van de R.N.D. enquête). Toen de studie van J. Schrijnen in 1907 verscheen was de autochtone bevolking zeker al een minderheid (dus ook zij die het oorspronkelijk dialect spraken). Wat nu doorgaat voor dialect van Leopoldsburg rekent men tot de Noorderkempense dialectgroep van het Brabants.^[10]

• Het Museum van het Kamp van Beverlo is gewijd aan de geschiedenis van Leopoldsburg, de geschiedenis van het Kamp van Beverlo en militaire geschiedenis.
• Het Museum K-blokken en Oscarkapel is gewijd aan de geschiedenis van de Cavalerie in het Kamp van Beverlo en militaire geschiedenis.
• Het Museum Mijn Koningshuis was een museum dat gewijd was aan het Belgisch vorstenhuis, maar in 2010 werd gesloten. In april 2014 werd het gebouw uiteindelijk volledig afgebroken om plaats te maken voor een rotonde.
• Het Scoutsmuseum is een klein museum dat gewijd is aan de scouting.
• Liberation Garden, een oorlogsmuseum over Operatie Market Garden en WOII.

• Vliegveld Leopoldsburg

• Leo Wouters (1902-1987), politicus
• Edgard Vanthilt (1909-1973), politicus
• Jef Geys (1934-2018), beeldhouwer, fotograaf
• Door Steyaert (1936-2021), politicus
• Pieter Stockmans (1940), ontwerper, keramist

• Officiële website
• Website over de geschiedenis van Leopoldsburg