Nieuw-Vlaamse Alliantie

Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA)
Algemene gegevens
Partijvoorzitter	Bart De Wever
Ondervoorzitter	Steven Vandeput Lieve Truyman
Actief in	België Vlaanderen Brussels Hoofdstedelijk Gewest Wallonië
Aantal leden	41.500 (21/01/2022)[1]
Kleuren	geel en zwart
Mandaten
Zetels Kamer	24 / 150 (2024)
Zetels Senaat	9 / 60 (2024)
Zetels Vlaams Parlement	31 / 124 (2024)
Zetels Brussels Parlement	2 / 17 (2024)
Zetels Europees Parlement	3 / 22 (2024)
Burgemeesters in Vlaamse gemeenten	51 / 300 (2018)
Fractieleiders
Fractieleider Vlaams Parlement	Philippe Muyters
Fractieleider Brussels Hoofdstedelijk Parlement	Cieltje Van Achter
Fractieleider Senaat	Karl Vanlouwe
Fractieleider Kamer	Theo Francken
Fractieleider Europees Parlement	Johan Van Overtveldt
Ideologie en geschiedenis
Richting	rechts[2]
Ideologie	Vlaams-nationalisme Separatisme Liberaal conservatisme Republicanisme[3]
Doelstelling	Vlaamse onafhankelijkheid
Opgericht	11/09/2001
Ontstaan uit	1954: CVV 1954: Volksunie
Verwante organisaties
Jongeren­organisatie	Jong N-VA
Europese fractie	ECR-fractie
Europese organisatie	EVA
Media
Ledenblad	LEO
Website	n-va.be
Portaal    Politiek België

De Nieuw-Vlaamse Alliantie, afgekort als N-VA, is een Vlaams-nationalistische, liberaal-conservatieve politieke partij met eind 2014 meer dan 41.000 leden.^[4] De N-VA is qua zetels de grootste partij in de Kamer, de Senaat en het Vlaams Parlement. In het Europees Parlement bezet ze drie zetels, in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement drie. De N-VA levert met Matthias Diependaele de minister-president van Vlaanderen en was van 2014 tot 2018 vertegenwoordigd in de federale regering-Michel I. Ze behoort tot de bestuurscoalitie in de provincie Antwerpen en levert schepenen in de colleges van tal van steden en gemeenten.

In 2021 had de partij 41.500 leden. Daarmee stond ze in dat jaar op de tweede plaats in Vlaanderen wat het aantal partijleden betreft, na Open Vld.^[1]

Voorlopers van de N-VA waren de Volksunie (van 1954 tot 2001) en daarna VU&ID (eenheidslijst van VU en iD21) vanaf 1997 tot en met 2001.

In de herfst van 2001 ontstond de N-VA uit de Volksunie na interne onenigheid over het Lambermontakkoord. De Volksunie brak op in drie groepen: de Toekomstgroep (o.l.v. Bert Anciaux), Niet Splitsen en Vlaams-Nationaal (o.l.v. Geert Bourgeois). Na een ledenreferendum viel het besluit dat de groep Vlaams-Nationaal het grootste deel van het patrimonium van de Volksunie overerfde. Omdat de groep Vlaams-Nationaal net geen 50% van alle leden kon bekoren, moest de naam Volksunie evenwel verdwijnen. Op 13 oktober 2001 keurde de partijraad de naam Nieuw-Vlaamse Alliantie, de beginselverklaring van de N-VA en het manifest van de N-VA goed.

Onder leiding van Geert Bourgeois ging de partij in 2003 voor de eerste maal naar de verkiezingen, maar enkel in West-Vlaanderen slaagde de jonge partij erin om de nieuwe kiesdrempel van 5% te halen. De kiesdrempels waren ingevoerd door de paars-groene regering Verhofstadt I (1999-2003 met VLD, sp.a, Agalev (onthield zich bij de stemming), PS, MR en Ecolo). De partij behield dus enkel Geert Bourgeois als parlementslid, en was niet meer vertegenwoordigd in de Senaat.

De regering Verhofstadt II voerde vervolgens ook voor de Vlaamse parlementsverkiezingen in juni 2004 een kiesdrempel van 5% in.

In de zomer van 2003 werden er gesprekken gevoerd met CD&V over de vorming van een kartel, maar niet iedereen binnen de N-VA was daar even gelukkig mee. Op 2 september 2003 werd bekendgemaakt dat de gesprekken op niets uitgelopen waren, omdat de CD&V niet tegemoetkwam aan de eis van de N-VA om bij een regeringsvorming de vijf resoluties van het Vlaams parlement over de verdere staatshervorming in het Vlaams regeerprogramma op te nemen. Na het stuklopen van de onderhandelingen zag het er dus naar uit dat de N-VA alleen aan de verkiezingen zou deelnemen.

Op 14 februari 2004 zegde de CD&V toch toe om de 5 resoluties van het Vlaams parlement met het kartel te verdedigen. Samen met een slechte peiling volstond dit voor de N-VA-top om de partijraad van de N-VA over te halen en een kartel met CD&V tot stand te brengen. Onder de kartelnaam CD&V/N-VA - of 'Vlaams kartel' – namen beide partijen vervolgens deel aan de Vlaamse parlementsverkiezingen van 2004. Het kartel werd de grootste politieke formatie in Vlaanderen met iets meer dan 1 miljoen stemmen, of 26%.

Bij de provincie- en gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2006 trok CD&V/N-VA de lijn van de goede resultaten door. Met 31,7% voor de provincieraden boekte CD&V/N-VA een tweede verkiezingsoverwinning op rij. Opnieuw bleek het kartel CD&V/N-VA de grootste formatie van Vlaanderen. Het aantal gemeente- en OCMW-raadsleden van de N-VA nam sterk toe. In het Kempense Dessel behaalde een onafhankelijke N-VA-lijst zelfs een absolute meerderheid en werd Vlaams parlementslid Kris Van Dijck opnieuw burgemeester.

Het kartel CD&V/N-VA werd op 30 november 2006 tijdelijk stopgezet na de komst van Jean-Marie Dedecker en Boudewijn Bouckaert naar de N-VA. CD&V kon zich niet verzoenen met deze beslissing, mede doordat Jan Renders van het ACW, die traditioneel een grote invloed heeft op de partij, de komst van de donkerblauwe libertair Dedecker streng veroordeelde. N-VA overwoog daarop om alleen aan de federale verkiezingen van 2007 mee te doen, met Dedecker als kandidaat.

De gunstige peilingen voorspelden dat N-VA ook zonder kartel de kiesdrempel zou halen, maar intern was er geen consensus. Uit onvrede met de komst van Dedecker en vrezend dat de N-VA zou verrechtsen, maakte gewezen Volksunie-Europarlementslid Jaak Vandemeulebroucke bekend de partij te verlaten. Vandemeulebroucke was al enkele jaren niet meer politiek actief. Hij trok zijn besluit weer in toen Dedecker de partij verliet.

In de dagen na de breuk binnen het Vlaams kartel vonden discrete onderhandelingen plaats tussen de top van CD&V en de N-VA. Er werd versneld een voorstel van programma opgemaakt met het oog op de federale verkiezingen van 2007. Het bereikte akkoord tussen CD&V en de N-VA, dat normaal besproken zou worden op de partijraad van januari 2007, werd door de omstandigheden reeds aan de partijraad van 9 december 2006 voorgelegd. CD&V had N-VA voor de keuze gesteld: een kartel zonder Dedecker op de gemeenschappelijke lijst, of geen kartel. Op die N-VA-partijraad van 9 december werd, op basis van het akkoord, beslist om voor de federale verkiezingen van 2007 een kartel te vormen met de CD&V. De beslissing werd genomen met een meerderheid van 62 van de 103 stemmen, met 10 onthoudingen. Dedecker, die dus niet op de verkiezingslijst zou mogen staan in weerwil van de eerdere toezegging van Bart De Wever, stapte daarop uit de N-VA. Uit onvrede met de gang van zaken trad Frieda Brepoels af als ondervoorzitter van de partij.

Met een provocerende precampagne wou de partij de Vlamingen wijzen op de gevolgen van het Belgisch beleid: een Vlaanderen dat steeds meer verstrikt dreigt te geraken. Als centraal beeld van de campagne introduceerde de partij dan ook een nieuw verkeersbord: een gevarenbord dat waarschuwt voor verst(r)ikking. Dit was een verwijzing naar de Waalse minister-president Elio Di Rupo, die altijd een vlinderdasje draagt.

Medio maart 2007 raakte bekend dat de directeur van de Bank Card Company (uitgever van Visa en Mastercard), Jan Jambon zich kandidaat stelde voor de federale parlementsverkiezingen op de Antwerpse CD&V/N-VA-lijst. Jambon is sinds oktober 2006 schepen van financiën en lokale economie in Brasschaat. Samen met Peter De Roover bouwde hij in de jaren 90 de Vlaamse Volksbeweging opnieuw uit tot een slagkrachtige organisatie binnen de Vlaamse Beweging. Jambon leek aanvankelijk een rijzende ster binnen de N-VA, maar viel in de loop van 2014 van zijn voetstuk door een reeks ongelukkige uitspraken. Zo verklaarde hij dat werklozen eerst hun huis en andere bezittingen moeten verkopen vooraleer zij een werkloosheidsuitkering kunnen krijgen. Ook stelde hij dat het inschrijvingsgeld voor de universiteiten fors verhoogd zou moeten worden.

Het kartel was in 2007 de overwinnaar van de federale verkiezingen in Vlaanderen. De partij behaalde vijf rechtstreeks verkozenen in de Kamer en twee in de Senaat. Door opvolging telde de N-VA 6 leden in de Kamer. Voorzitter Bart De Wever boekte een goed persoonlijk resultaat. Met ruim 41.000 voorkeurstemmen werd hij de op twee na populairste politicus in de kieskring Antwerpen.

Op 21 september 2008 zei een massaal bijgewoond N-VA-ledencongres (1700 deelnemers) in het Gentse ICC het vertrouwen in de federale regering Leterme I op. De N-VA weigerde deel te nemen aan nieuwe communautaire dialoog die Kris Peeters vanuit de Vlaamse regering Peeters I wilde opstarten, omdat de Vlaams-nationale partij daarin geen garanties zag op een doorbraak in de staatshervorming en, gezien de houding van de Franstalige partijen sinds juni 2007, geen enkel vertrouwen had in het welslagen van zo'n dialoog.

De daaropvolgende maandag 22 september stapte minister Geert Bourgeois uit de Vlaamse regering. Tijdens een persconferentie verklaarde hij dat hij in de ministerraad moest vaststellen dat "alle collega-ministers wensen in te stappen in de dialoog, die vrijdag nog werd afgewezen. Op 5 september nog verbond de Vlaamse regering 'strikte en noodzakelijke' voorwaarden aan de start van deze dialoog. Zowel afgelopen vrijdag als vandaag opnieuw moet ik vaststellen dat aan die 'strikte en noodzakelijke' voorwaarden niet is voldaan."^[5]

Op 23 september bevestigde voorzitster Marianne Thyssen van CD&V na een algemene vergadering van haar partij in Zellik dat er wat CD&V betrof een kartelbreuk was op nationaal en Vlaams niveau, niet op lokaal en provinciaal niveau.^[6]

De N-VA behaalde een goede score (13% van de stemmen) en was daarmee de grote winnaar van de verkiezingen. De partij verhoogde haar aantal zetels in het Vlaams Parlement van 6 naar 16, behaalde een zetel in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en een zetel in het Europees Parlement. Op 10 juli keurde een ledencongres in Affligem de deelname aan een Vlaamse regering met CD&V en sp.a goed. Deze Vlaamse regering Peeters II telt twee N-VA-ministers: Geert Bourgeois en Philippe Muyters. Het Vlaams regeerprogramma bevat (zonder letterlijke verwijzing ernaar) de beginselen van de zogenaamde Maddens-doctrine.

In de aanloop naar de verkiezingen zetten alle andere partijen zich af tegen de N-VA. Bart De Wever sprak in dit verband over een nieuw cordon sanitaire. De partij pleitte in haar programma voor een confederalisme met maximale bevoegdheid en verantwoordelijkheid van de deelstaten, waardoor regio's en gemeenschappen voor een goed beleid beloond worden en gestraft voor een slecht beleid. Dit veronderstelde een fundamentele herziening van de financieringswet waardoor de overheveling van bevoegdheden in de gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en de kinderbijslag volgens de N-VA zinvol werden.

Een geheimgehouden kiespeiling voorspelde een hoge score van 26 % voor de N-VA. De groep met deze kiesintentie zou ook het grootste aantal kiezers hebben die beweren dat hun stem vaststaat.^[7]

Op 6 mei 2010, op een verkiezingsmeeting van de partij, riep Bart De Wever alle Vlaamse partijen op om aan één zeel te trekken na de verkiezingen en het confederalisme door te drukken. Ook vroeg hij alle Vlaamse formaties nooit nog een federale regering te vormen zonder Vlaamse meerderheid.^[8]

Bij de federale verkiezingen van 13 juni 2010 won N-VA de verkiezingen met iets minder dan 28% van de Vlaamse stemmen in de Kamer (31% in de senaat), zo werd het de grootste partij van Vlaanderen en België. De partij verwierf daardoor 27 Kamerzetels. Daardoor is de N-VA de dominante politieke formatie in het Vlaamse politieke landschap geworden en neemt zij de plaats in die de CD&V decennialang bezette.

De populariteit van de N-VA, en dan voornamelijk die van partijvoorzitter Bart De Wever, was volgens sommige media na de verkiezingsuitslag^[9][10] het gevolg van De Wevers deelname aan het spelprogramma De Slimste Mens ter Wereld van Woestijnvis. Het werd echter niet wetenschappelijk aangetoond dat deze deelname een rol speelde bij de verkiezingen van 7 juni 2009 (Vlaams Parlement) of een jaar later bij de verkiezingen van 13 juni 2010 (Federaal Parlement en Senaat). Mogelijk was het spelletje wel het begin van zijn naambekendheid bij het grote publiek.

Door deze overwinning krijgt de partij die net verhuisde naar een nieuw partijgebouw een grotere financiële armslag met 4,6 miljoen euro extra per jaar. Alzo kan men ook 63 nieuwe parlementaire medewerkers aantrekken en een studiedienst bemannen.^[11] Samen met de PS is de N-VA de leidende politieke formatie geworden in België. Daardoor kwamen beide partijen aan zet bij de vorming van een nieuwe federale regering. Daarbij kwam het eind augustus 2010 tot een impasse.
Na het verkiezingssucces van 13 juni steeg het aantal leden aanzienlijk en bereikte in juni 2012 een 30 000 leden.

In de aanloop van de lokale verkiezingen van 2012 haalde N-VA een aantal voormalige leden van Vlaams Belang binnen voor de lokale lijsten. De komst van VB-afvalligen als Jurgen Ceder en Karim Van Overmeire lokten daarbij veel kritiek uit bij de tegenstanders. N-VA heeft het zelf over 40 mensen met een VB-verleden, Vlaams Belang heeft het over 50 mensen.^[12]

N-VA werd bij de verkiezingen de grote overwinnaar in Vlaanderen. In 41 gemeenten werd het de grootste lokale partij, waaronder in Antwerpen, waar voorzitter Bart De Wever burgemeester werd. Op andere plaatsen werd de partij vaak ook een van de grootste partijen met percentages rond de 20 procent. Op provinciaal niveau werd N-VA de grootste partij met circa 28% van de stemmen. In Vlaams-Brabant, Antwerpen en Oost-Vlaanderen werd het de grootste partij; in Limburg en West-Vlaanderen tweede.^[13][14] In zijn overwinningsspeech had De Wever het over een signaal voor de regering-Di Rupo. Hij bestempelde de overwinning van zijn partij en het verlies van alle regeringspartijen als teken dat de Vlamingen de "belastingsregering" niet lusten. Hij waarschuwde de Franstaligen om zich voor te bereiden op confederalisme, waar de partij voor zal ijveren bij de volgende verkiezingen, in 2014. Di Rupo wimpelde de waarschuwing af door te wijzen op het lokale karakter van de verkiezingen.^[15]

Na de verkiezingen werd gesproken over een "geel-zwarte zondag", hetgeen enerzijds verwijst naar de Vlaamse kleuren, maar anderzijds ook naar Zwarte Zondag, de dag waarop het Vlaams Blok zijn eerste grote overwinning boekte bij de federale verkiezingen van 24 november 1991.

Nadat in december 2018 de N-VA uit de regering regering-Michel I stapte vanwege het niet-bindende VN-Migratiepact, verloor de N-VA in mei 2019 voor de eerste keer de verkiezingen. Met een verlies van 20,4 procent van haar stemmentotaal ten opzichte van 2014 voor de Kamer, en een verlies van 21,5 procent in het Vlaams Parlement, leed de N-VA haar grootste verkiezingsnederlaag sinds het bestaan van de partij.^[16][17][18]

Bij de federale verkiezingen van juni 2024 kwam de N-VA, tegen de voorspellingen in, als grootste uit de bus met 16,71% van de stemmen (16,03% in 2019). Voor het eerst nam de partij ook deel aan de stembusgang in de Waalse kieskringen resulterend in 40.716 stemmen goed voor ongeveer 1,92% van de uitgebrachte stemmen zonder dat dit echter zetels opleverde.

Regering	Minister-president	Partijen	Periode
Regering-Leterme I	Yves Leterme	CD&V-N-VA, sp.a-Spirit, VLD-Vivant	2004-2007
		CD&V-N-VA, sp.a-Spirit, Open Vld
Regering-Peeters I	Kris Peeters	CD&V-N-VA, sp.a-spirit/Vl.Pro, Open Vld	2007-2008
N-VA verdween uit Peeters I na de breuk van het kartel, Peeters I deed de rit uit tot 2009
Regering-Peeters II	Kris Peeters	CD&V, sp.a, N-VA	2009-2014
Regering-Bourgeois	Geert Bourgeois	N-VA, CD&V en Open Vld	2014-2019
Regering-Homans	Liesbeth Homans	N-VA, CD&V en Open Vld	2019
Regering-Jambon	Jan Jambon	N-VA, CD&V en Open Vld	2019-2024
Regering-Diependaele	Matthias Diependaele	N-VA, Vooruit en CD&V	2024-heden

Regering	Premier	Partijen	Periode
Regering-Michel I	Charles Michel (MR)	N-VA, CD&V, Open Vld en MR	2014-2018

	2003	2007*	2010	2014	2019	2024
Aantal stemmen	201.399		1.135.617	1.366.397	1.086.787	1.167.061
Aandeel %	3,06%		17,40,%	20,26%	16,03%	16,71%
Zetels	1	6	27	33	25	24

• 2007: in 2007 maakte de partij deel uit van een kartel met de CD&V op een gemeenschappelijke lijst. Het vermelde aantal zetels is dit voor de verkozenen van N-VA-signatuur op deze coalitielijst.

	2004*	2009	2014	2019	2024
Aantal stemmen		537.040	1.339.946	1.052.252	1.045.950
Aandeel %		13,06%	31,88%	24,83%	23,88%
Zetels	6	16	43	35	31

• 2004: in 2004 maakte de partij deel uit van een kartel met de CD&V op een gemeenschappelijke lijst. Het vermelde aantal zetels is dit voor de verkozenen van N-VA-signatuur op deze coalitielijst.

	2004*	2009	2014	2019	2024
Aantal stemmen		2.586	9.085	12.578	9.571
Aandeel %		4,99%	16,99%	17,97%	11,91%
Zetels	0	1	3	3	2

• 2004: in 2004 maakte de partij deel uit van een kartel met de CD&V op een gemeenschappelijke lijst. Het vermelde aantal zetels is dit voor de verkozenen van N-VA-signatuur op deze coalitielijst.

In 2015 publiceerde het Duitse weekblad Die Zeit een lijst van 39 succesvolle radicale partijen in Europa. Hierin werd N-VA naast economisch-liberaal, beschreven als rechts-populistisch en separatistisch doordat ze complexe problemen verengt tot territoriale vragen.^[19] N-VA reageerde hierop dat buitenlandse media "de partij moeilijk kunnen plaatsen, waarop ze ons dan maar in de extremistische hoek stoppen."^[20]

Van meet af aan heeft de N-VA zich geprofileerd als een Vlaams-nationale partij. "Vlaanderen, staat in Europa" is de basisfilosofie, hoewel de N-VA zich gaandeweg eurosceptischer is gaan opstellen. Volgens hun statuten zijn ze voor "een onafhankelijke republiek Vlaanderen".

De strategie om dit doel te bereiken is ‘evolutie, geen revolutie’. Deze strategie gaat ervan uit dat door opeenvolgende bevoegdheidsoverdrachten van het federale niveau naar enerzijds de deelstaten en anderzijds de Europese Unie, de Belgische staat beetje bij beetje zal oplossen in de Europese realiteit. Door het vrij verkeer van goederen, personen, kapitaal en diensten neemt de Europese Unie de rol van de Belgische staat over. Aan de andere kant staat de federale staat door het voortdurende staatshervormingsproces ook steeds meer bevoegdheden af aan de deelstaten.

Concreet vermeldt het partijprogramma dat de N-VA voor confederalisme met financiële verantwoordelijkheid en responsabilisering voor de deelstaten is, als voorwaarde voor de solidariteit tussen de regio's. Deze solidariteit moet expliciet en transparant zijn en kunnen gekoppeld worden aan voorwaarden en omschreven doelstellingen. Hiervoor verwijst de N-VA naar instellingen zoals het IMF, die ook voorwaarden koppelen aan het verstrekken van geld.

Daarnaast vraagt de partij een fundamentele herziening van de Belgische financieringswet (de wet die de federale dotaties aan de regio's bepaalt). Daarbij moeten de deelstaten alle personenbelastingen innen, zo stelt de N-VA, en dan bij afspraak doorstorten naar het federale niveau.

De N-VA is een gemeenschapspartij. Ze gaat ervan uit dat het individu en de gemeenschap niet aan elkaar zijn tegengesteld, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Participatie in de gemeenschap is de beste garantie om de individuele vrijheid te beschermen. Door deel te nemen aan het gemeenschapsleven – in zijn meest uiteenlopende vormen – beseffen individuen dat hun eigenbelang gelijkloopt met dat van andere individuen. En het is in die onderhandeling van individuele eigenbelangen, dat het algemeen belang ontstaat. De N-VA is een actieve promotor van de Vlaamse identiteit.

Een individu kan dus enkel vrij zijn als hij verantwoordelijkheid neemt, als hij beseft dat hij deel uitmaakt van een groter geheel, van iets dat hem overstijgt. Daarom ook dat er voor de N-VA geen rechten kunnen bestaan zonder plichten.

Economisch neemt N-VA een rechts-liberaal standpunt in. De N-VA kent de staat de regie in sociale aangelegenheden toe en wil dat ze zo nodig rechtstreeks tussenkomt. De partij gelooft dat mensen zichzelf economisch kunnen organiseren en reguleren en dat de overheid hen daar enkel toe moet aanzetten.

Hun economisch programma deelt enkele streefdoelen met de werkgeversorganisatie VOKA.^[21][22][23]

De belangrijkste programmapunten zijn:

• Verlaging en splitsing van de vennootschapsbelasting
• Arbeidsduur berekening op jaarbasis
• Loonvorming deels in functie van prestaties
• Uitdoving van het brugpensioen
• Werkloosheidsuitkeringen beperken in de tijd
• Uitdoving van de wachtuitkering
• Bepaalde aan arbeid gelijkgestelde periodes afschaffen
• Structureel evenwicht in de begroting en wegwerking van het begrotingstekort met nadruk op besparingen in de overheidsuitgaven
• Verlaging van de lasten op arbeid
• Herziening van de groeinorm van 4,5 % voor de uitgaven van de gezondheidszorg
• Een eenheidsstatuut voor arbeiders en bedienden
• Harmonisatie van het ambtenarenstatuut
• Respecteren van de loonnorm in functie van het concurrentievermogen
• Uitbreiding van het activeringsbeleid naar werkzoekende 50+'ers
• De tijdsspaarrekening (loopbaanrekening in functie van arbeid–zorg)

Op Europees niveau stemde de N-VA tegen een minimumtarief van 20% voor de vennootschapsbelasting, die een race to the bottom qua belastingstarief tussen Europese lidstaten moet voorkomen. De N-VA stemde ook en tegen een minimumbelasting voor multinationals en tegen de ondersteuning van internationale onderhandelingen over een gemeenschappelijk minimumbelastingniveau. Verder stemde de N-VA tegen hogere minimumlonen in de EU, tegen een betere bescherming voor werknemers in de platformeconomie en tegen de uitbreiding van de zwarte lijst van belastingparadijzen.^[24][25]

In het algemeen wordt de N-VA op ethisch vlak als vrijzinnig beschouwd. Zo is de partij een voorstander van euthanasie geworden, na eerst tegen een versoepeling te stemmen. Abortus en holebi-rechten worden gesteund door deze partij. De partij is reeds enkele jaren vertegenwoordigd op de gay pride en heeft ook voor het homohuwelijk gestemd en voor adoptie door holebi-koppels. Volgens politicoloog Dave Sinardet is het meestappen in de Gay Pride en het hijsen de regenboogvlag vooral marketing. De N-VA heeft namelijk ook conservatieve standpunten op vlak van lgbt: N-VA is van oordeel dat politieagenten geen specifieke opleiding moeten volgen om correct om te gaan met holebi’s die het slachtoffer zijn van geweld. Ook vindt het dat woonzorgcentra voor ouderen niet verplicht moeten worden om homoseksualiteit met de bewoners bespreekbaar te maken. N-VA vindt voorts dat homoseksuele relaties niet aan bod moeten komen in de kleuterklas. De partij is ook tegen meervoudig ouderschap.^[26][27]

Begin 2019 omarmde de N-VA het zogenaamde ecorealisme als haar antwoord op de steeds urgenter wordende klimaatproblematiek. Dit ecorealisme gaat uit van een optimistische kijk op de technologische vooruitgang om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen, vereist dat oplossingen betaalbaar moeten zijn en moeten stoelen op een gezonde economie en bepleit het behoud van kernenergie.

De N-VA stemde echter op Europees niveau tegen de fundamenten van de Europese Green Deal, namelijk tegen een uitbreiding van Europees systeem voor emissiehandel naar meer sectoren en tegen een Europese koolstofgrenstaks.^[28] Op Vlaams niveau is de N-VA en de Vlaamse regering voor een uitstootvermindering van 40% tegen 2030, dit terwijl Europa een vermindering van 47% vraagt, een doelstelling waartoe Brussel en Wallonië zich wel engageren.^[29]

De N-VA is georganiseerd op drie werkingsniveaus: (lokale) afdelingen, (vijftien) arrondissementen en het nationale niveau (Vlaanderen plus Brussel). Op nationaal niveau is er de (in principe maandelijkse) partijraad, het (in principe wekelijkse) partijbestuur en het dagelijks bestuur.

Het partijbestuur bestaat uit de volgende leden (leden in cursief hebben enkel raadgevende stem):

• Leden die vanuit hun functie tegelijk het dagelijks bestuur vormen:
  • Bart De Wever, algemeen voorzitter, rechtstreeks verkozen door alle leden (sinds 23 oktober 2004, herkozen in 2008, 2011, 2014, 2017 en 2020)
  • Steven Vandeput, ondervoorzitter, verkozen door de partijraad (sinds april 2022)
  • Lieve Truyman, ondervoorzitter, verkozen door de partijraad (sinds september 2022)
  • Louis Ide, algemeen secretaris, verkozen door de partijraad (sinds december 2014)
  • Eddy Vermoesen, penningmeester, verkozen door de partijraad (sinds februari 2016)
  • Piet De Zaeger, directeur N-VA
  • Philippe Kerckaert, partijwoordvoerder N-VA
• De fractievoorzitters van de verschillende parlementsfracties, voor de rechtstreeks verkozen parlementen aangevuld met een zesde van de fractieleden:
  • Philippe Muyters, fractievoorzitter Vlaams Parlement
  • Annick De Ridder, Vlaams Parlementslid
  • Koen Daniëls, Vlaams Parlementslid
  • Bert Maertens, Vlaams Parlementslid
  • Andy Pieters, Vlaams Parlementslid
  • Nadia Sminate, Vlaams Parlementslid
  • Theo Francken, fractievoorzitter Kamer
  • Peter De Roover, Kamerlid
  • Maaike De Vreese, Kamerlid
  • Frieda Gijbels, Kamerlid
  • Axel Ronse, Kamerlid
  • Anneleen Van Bossuyt, Kamerlid
  • Karl Vanlouwe, fractievoorzitter Senaat
  • Cieltje Van Achter, fractievoorzitter Brussels Parlement
  • Johan Van Overtveldt, fractievoorzitter Europees Parlement
• Jong N-VA:
  • Jeroen Bergers, voorzitter
  • Torben Gering
• Voorzitter partijraad:
  • Kris Van Dijck
• Vijftien partijbestuursleden zonder nationaal mandaat:
  • Gunther Coppens
  • Paul Cordy
  • Magda Debrouwer
  • Werner Janssen
  • Stijn Janssens
  • Koen Kennis
  • Lieve Maes
  • Astrid Pollers
  • Matthias Storme
  • Jan Van Bruwaene
  • Linda Van den Eede
  • Guy Van der Streeck
  • Hans Vanhoof
  • Giel Verhelst
• Ministers, staatssecretarissen en parlementsvoorzitters:
  • Jan Jambon, Vlaams minister-president
  • Ben Weyts, Vlaams viceminister-president
  • Zuhal Demir, Vlaams minister
  • Matthias Diependaele, Vlaams minister
  • Liesbeth Homans, voorzitter Vlaams Parlement
  • Geert Bourgeois, voormalig Vlaams minister-president
  • Wilfried Vandaele, voormalig voorzitter Vlaams Parlement
  • Sander Loones, voormalig federaal minister
  • Sven De Neef, directeur studiedienst

Andere vooraanstaande leden:

• Frieda Brepoels: stichtend lid en gewezen ondervoorzitter en algemeen secretaris N-VA
• Siegfried Bracke: voormalig voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigers
• Eric Defoort: gewezen ondervoorzitter N-VA en voorzitter van de Europese Vrije Alliantie (EVA)
• Antoine Denert, gewezen burgemeester van Kruibeke (1983-2013)
• Jan Loones: voormalig Vlaams parlementslid
• Jan Peumans: voormalig voorzitter van het Vlaams Parlement
• Danny Pieters: stichtend lid en voormalig senator
• Elke Sleurs: voormalig federaal staatssecretaris
• Pol Van Den Driessche: gecoöpteerd senator

Voorzitters N-VA
Voorzitter	Periode	Opmerkingen
Geert Bourgeois	17 september 2001 - 22 juli 2004	Voorlopig voorzitter tot 5 mei 2002. Op 5 mei 2002 officieel verkozen tot voorzitter.
Bart De Wever en Frieda Brepoels	26 juli 2004 - 23 oktober 2004	Waarnemende voorzitters.
Bart De Wever	23 oktober 2004 - heden	Verkozen op 23 oktober 2004. Herkozen op 8 maart 2008, 19 maart 2011, 15 november 2014, 18 november 2017 en 14 november 2020.

In het Europees parlement maakt de N-VA deel uit van de fractie Europese Conservatieven en Hervormers, een fractie die voornamelijk uit rechtse tot extreemrechtse, nationalistische en populistische partijen bestaat.

Europees Parlement (2024-2029)

Naam	Fractie
Kris Van Dijck	Europese Conservatieven en Hervormers
Assita Kanko	Europese Conservatieven en Hervormers
Johan Van Overtveldt	Europese Conservatieven en Hervormers

Kamer van volksvertegenwoordigers (2024-2029)

Kieskring	Naam
Antwerpen	Mireille Colson
	Dorien Cuylaerts
	Peter De Roover (Kamervoorzitter)
	Bart De Wever
	Sophie De Wit
	Michael Freilich
	Koen Metsu
	Bert Wollants
Oost-Vlaanderen	Peter Buysrogge
	Kathleen Depoorter
	Christoph D'Haese
	Lotte Peeters
	Anneleen Van Bossuyt
West-Vlaanderen	Jean-Marie Dedecker (onafhankelijk)
	Maaike De Vreese
	Axel Ronse
	Charlotte Verkeyn
Vlaams-Brabant	Eva Demesmaeker
	Theo Francken (fractievoorzitter)
	Darya Safai
	Kristien Van Vaerenbergh
Limburg	Frieda Gijbels
	Wouter Raskin
	Steven Vandeput

Senaat (2024-2029)

Type	Naam
Deelstaatsenator	Inge Brocken
Deelstaatsenator	Arnout Coel
Deelstaatsenator	Koen Dillen
Deelstaatsenator	Andries Gryffroy
Deelstaatsenator	Sander Loones
Deelstaatsenator	Andy Pieters
Deelstaatsenator	Nadia Sminate
Deelstaatsenator	Karl Vanlouwe (fractievoorzitter)
Gecoöpteerd senator	An Capoen
Gecoöpteerd senator	Gilles Verstraeten

Vlaamse Regering Diependaele (2024 - heden)

Naam	Functie
Matthias Diependaele	Minister-president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Economie, Innovatie, Industrie, Buitenlandse Zaken, Digitalisering en Facilitair Management
Ben Weyts	Viceminister-president Vlaams minister van Begroting en Financiën, Vlaamse Rand, Onroerend Erfgoed, Dierenwelzijn
Zuhal Demir	Vlaams minister van Onderwijs, Werk, Justitie en Handhaving
Annick De Ridder	Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken, Havens en Sport
Cieltje Van Achter	Vlaams minister van Brussel en Media

Vlaams Parlement (2024-2029)

Kieskring	Naam
Antwerpen	Jurgen Callaerts
	Koen Dillen
	Liesbeth Homans (parlementsvoorzitter)
	Jan Jambon
	Sofie Joosen
	Philippe Muyters (fractievoorzitter)
	Freya Perdaens
	Els van Doesburg
	Sanne Van Looy
	Paul Van Miert
Oost-Vlaanderen	Inge Brocken
	Koen Daniëls
	Manu Diericx
	Andries Gryffroy
	Tomas Roggeman
	Sarah Smeyers
Vlaams-Brabant	Arnout Coel
	Katrien Houtmeyers
	Nadia Sminate
	Ine Tombeur
	Hans Vanhoof
West-Vlaanderen	Gijs Degrande
	Sander Loones
	Bert Maertens
	Eva Ryde
	Griet Vanryckegem
Limburg	Mieke Claes
	Karolien Grosemans
	Andy Pieters
	Tom Seurs
Brussel-Hoofdstad	Karl Vanlouwe

Brussels Parlement (2024-2029)

Kieskring	Naam
Brussel	Cieltje Van Achter
	Mathias Vanden Borre

• Officiële website