Kasteel Erenstein

Kasteel Erenstein^[1] ligt ten noorden van buurtschap Ham in de gemeente Kerkrade in Nederlands-Limburg in de Anstelvallei. Erenstein is een verbastering van de familienaam Van Ederen, zoals die ook gebruikt werd door ridder Adam van Ederen. De toevoeging stein betekent 'versterkt stenen huis'. 'Ederen' werd vrijwel direct verkort naar 'Eren'.

Lange tijd was Erenstein de zetel van (adellijke) families als Spies von Büllesheim, Poyck, De Grand Ry (vanaf 1858), De Cartier en Grupello. Architect Johann Joseph Couven had grote invloed op een aantal bouwkunstzaken. Tussen 1900 en 1975 werd Erenstein meestal omschreven als kasteel Oud-Erenstein, om onderscheid te maken tussen het kasteel en de hoeve Nieuw Erenstein. Het kasteel en de landerijen eromheen liggen in een gebied dat Groene Long en Cranenweyer genoemd wordt. De gracht om het kasteel wordt gevoed uit de Anstelerbeek.

Ten zuiden van het kasteel lag de Brugmolen.

Geschiedenis

1340: Het kasteel is gebouwd in de eerste helft van de 14e eeuw (1340). Andere bronnen vermelden als bouwjaar 1396.
1450: In dit jaar huwde Johanna van Gronsveld met Johan Huyn waardoor hij eigenaar werd van het kasteel.
1700: Op 11 mei 1708 brak er een grote brand uit die de stallingen en de graanschuur verwoestte. Het huidige gebouw met kapel en hoektorens dateert van 1722.
1900: In 1903 ging Erenstein over in eigendom naar Franse paters Franciscanen. Sinds de aankoop in 1940 voor fl 20.000 is de gemeente Kerkrade eigenaar van het gebouw, die het kasteel als streekmuseum gebruikte.

Vanaf 1946, tot circa 1956, werkten diverse bekende kunstenaars die afkomstig waren uit de regio in de ruimtes van het kasteel, met toestemming van de beheerder: Frans Nols, Jef Diederen en Marianne van der Heijden, alle drie studeerden in die tijd aan de Rijksacademie in Amsterdam.

Tot in de jaren 1960 stonden bij Erenstein het huis van de familie Vilain, het voormalige klooster van de paters Franciscanen en de boerderij van familie Smeets, die daarna nog van de familie Maessen is geweest. Vanaf 1961 was het museum gesloten en werd het kasteel ingrijpend gerestaureerd. In 1974 ging de mijnbouwcollectie over naar het nieuwe mijnmuseum in abdij Rolduc. Tussen 1980 en 2010 behoorde Erenstein samen met Château Neercanne en Winselerhof tot de Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants-groep.

Eigenaren

2010 Fletcher Hotel Group
1980 - 2010 Camille Oostwegel
1940 - 1980 Gemeente Kerkrade
1903 - 1940 Paters Franciscanen
1840 - 1880 Victor Joseph de Grand Ry en Maria Josepha de Grand Ry-Colen
... - 1840 Maria Josepha Colen
1802 - ... Michel Francis Colen
... - 1802 Augustinus Goswinus Poyck
1725 - ... Petrus Caspar Poyck en Aldegonda Jacobine De Grupello. Medebewoners: Anna Maria Dautzenberg en Gabriël Grupello.
1707 - ... Willem Hendrik Poyck
... - 1707 Vrijdame van Eynatten van Opsinnich en H.B. van Wassenaar
1689 - ... Johan Theobald van Eynatten van Opsinnich (ook bekend onder de naam: Johan Theobald von Sinnich Schellert)
1681 - 1689 Gravin van Limburg-Stirum
1641 - 1681 Frans Wilhelm Spies von Büllesheim
1588 - 1641 Johannes Spies van Kasrwel
1562 - 1588 Daniël Spies von Büllesheim tot Schweinheim
1499 - 1549 Familie Huyn van Amstenrade
1450 - 1499 Johanna van Gronsveld en Johan Huyn van Amstenrade
1403 - ... Daem van Ederen en Johann Grande, sinds 16 mei
1374 - 1403 Daem van Ederen (mogelijk sinds 1375) tot 16 mei
1363 - 1374 Adam van Ederen (mogelijk tot in 1375)
... - ... Vooralsnog onbekend

Trivia

In 2021 en 2022 werd in het kasteel het RTL 4-programma De Verraders opgenomen. Het werd in deze jaren hier opgenomen omdat het vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak in deze jaren niet mogelijk was om hiervoor naar het buitenland te gaan wat oorspronkelijk de bedoeling was. Nederland lag hierdoor beide jaren volledig stil op het moment van de opnames.^[2] Om dezelfde reden werd in 2022 ook het eerste seizoen van de Vlaamse versie van dit programma hier opgenomen. Ook deze zou in 2022 oorspronkelijk in het buitenland worden opgenomen.

Bronnen, noten en/of referenties