हिलियम

2 हाइड्रोजन ← हिलियम → लिथियम - ↑ He ↓ Ne पिरियोडिक टेबल - पिरियोडिक टेबल (परिमार्जित)
साधारण
नां, सिम्बोल, ल्याखं	हिलियम, He, 2
रसायनिक सिरिज	नोबल ग्याँस
ग्रुप, पिरियड, ब्लक	18, 1, s
रुप	colorless
एटमिक मात्रा	4.002602(2) ग्राम/मोल
एलेक्ट्रोनिक कन्फिगुरेसन	1s2
एलेक्ट्रोन प्रति शेल	2
भौतिक गुण
फेज	ग्याँस
घनत्व	(० °से, १०१.३२५ कि. पास्कल) 0.1786 ग्राम/लि
नाइगु फुति	(at 2.5 MPa) 0.95 के (-272.2 °से, -458.0 °फ)
दासिवैगु फुति	4.22 के (-268.93 °से, -452.07 °फ)
कृटिकल फुति	5.19 के, 0.227 एम पिए
फ्युजियनयागु ताप	0.0138 के जे·मोल−१
वाष्पिकरणयागु ताप	0.0829 के जे·मोल−१
ताप क्षमता	(२५ °से) 20.786 जे·मोल−१·के−१
वाष्प चाप पि/पिए १ १० १०० १ के १० के १०० के टि/के य्         3 4
एटमिक गुण
कृस्टल स्ट्रक्चर	hexagonal or bcc
आयोनाइजेसन उर्जा	1st: 2372.3 kJ/mol
	2nd: 5250.5 kJ/mol
एटमिक ब्यास (हिसाबी)	31 पि एम
कोभ्यालेन्ट ब्यास	32 पि एम
भ्यान डर वाल ब्यास	140 पि एम
मेमेगु
ताप संचालन	(३०० के) 151.3 mवा·मि−१·के−१
सि ए एस् रेजिस्ट्री ल्या	7440-59-7
ल्येयातगु आइसोटोप
मू लेख :हिलियम आइ. प्रा. % हाफलाइफ ध्व.मो. ध्व.उ. (एम् इ भी) ध्व. लि. 3He 0.000137%* He १ न्युट्रोननाप स्टेबल आइसोटोप ख 4He 99.999863%* He एलेमेन्ट 2 न्युट्रोन नाप स्टेबल जु *वायुमण्डलीय मात्रा, मेमेगु थासय् मात्रा भिन्न जुइफु।
स्रोत

हिलियम छगु रसायनिक तत्त्व खः। थ्व पिरियोडिक टेबलया निगुगु तत्त्व ख। थुकिया रसायनिक चिं He ख। पृथ्वीया वातावरणय् थ्व तत्त्व ग्याँस अवस्थाय् दयाच्वनि। थ्व छगू निष्क्रिय ग्याँस वा नोबल ग्याँस (Noble gas) ख। थ्व रंगहीन, गन्धहीन, स्वादहीन, विष-हीन (नॉन-टॉक्सिक) ग्याँस ख। थ्व ग्याँसया एटमिक ल्या २ ख। सकल तत्वय् थुकिया बिलिङ्ग पोइन्ट (boiling point) व मेल्टिङ्ग पोइन्ट (melting point) दक्ले म्हो दु। हिलियमयात पदार्थतयेत सिक्क म्हो तापय् तयेत व ख्वाँकेयात छ्येलि; दसु- सुपरकण्डकटर तारतयेत १.९ डिग्री केल्विन तक्क ख्वांकेयात।

हिलियम नोबल ग्याँसया छगू मू सदस्य ख। थुकिया चिं He, एटमिक मास ४, एटमिक ल्या २, घनत्व 0.1785, क्रांतिक ताप -267.900 व क्रांतिक दबाव 2 26 वायुमण्डल, क्वथनांक -268.90 सें. व गलनांक -272 डिग्री से. दु। थुकिया निगु स्थायी फर्म He3, परमाण्विक द्रव्यमान 3.0170 व He4, परमाण्विक द्रव्यमान 4.0039 व निगु अस्थायी समस्थानिक He5, परमाण्विक द्रव्यमान 5.0137 व रेडियोएक्टिव He6, परमाण्विक द्रव्यमान 6.028 दु।

सन् १८६८इ सूर्द्यःया सूर्यग्रहण जूबिले सूर्द्यया वर्णमण्डलया स्पेक्ट्रमय् छगू म्हासुगु रेखा खने दत। थ्व रेखा सोडियमया म्हासुगु रेखा स्वया पा। जानसेन नं थ्व रेखाया नां डी3 तयादिल व सर जे. नार्मन लोकयर थ्व परिणामय् थ्यनादिल कि थ्व रेखा पृथ्वीइ मदूगु तत्वया ख। वय्‌कलं हिलियम (ग्रीक खँग्वः अर्थ: सूर्द्यःया तत्त्व)या नामं थ्व तत्त्वया नां तयादिल। सन् १८९४य् सर विलियम रामजेम नं क्लीभाइट नांया खनिजं पिहां वःगु ग्याँसया परिक्षण याना सिद्ध यानादिल कि थ्व ग्याँस पृथ्वीइ नं दु। क्लीभाइटयात सल्फ्यूरिक एसिडनाप् क्वाका व लिपा क्वीवाइटयात निर्वातय् क्वाका थ्व ग्याँस प्राप्त जुल। थ्व ग्याँसय् २० प्रतिशत नाइट्रोजन दयाच्वन। नाइट्रोजनयात लिकाना ग्याँसया स्पेक्ट्रम परीक्षण याःबिले स्पेक्ट्रमय् डी3 रेखा लुत। लिपा छुं उल्कापिण्डय् नं थ्व ग्याँस दूगु खँ न्ह्यःने वल। रामजे व ट्याभवर्सं थ्व ग्याँसयात यक्व परिश्रम व सूक्ष्मतां परीक्षा याना लुइकल कि थ्व ग्याँस पृथ्वीया वायुमण्डलय् नं दु। रामजे व फ्रेडेरिक सोडीं रेडियोएक्टिभ पदार्थतयेगु स्वत:विघटनं प्राप्त उत्पादय् नं थ्व ग्याँस लुइकल। वायुमण्डलय् दक्ले म्हो मात्रा (18,600य् छगू भाग), छुं मेमेगु खनिज, दसु बोगेराइट व मोनेजाइटं पिहां वइगु ग्याँसय् थ्व लुतः। मोनोजाइटया प्रति १ ग्रामय् १ घन सेमी ग्याँस लुइ। पेट्रोलियम कूपों नं पिहाँवःगु प्राकृतिक ग्याँसय् थुकिया मात्रा १ प्रतिशत निसें कया ८ प्रतिशत तक्क दइ।

• रसायनिक तत्त्व

विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Helium