Georg Ohm

Georg Ohm
Ħajja
Isem propju	Georg Simon Ohm
Twelid	Erlangen, 16 Marzu 1789
Nazzjonalità	Renju tal-Bavarja
Residenza	Prinċipat ta’ Bayreuth
Mewt	Munich, 6 Lulju 1854
Post tad-dfin	Alter Südfriedhof
Familja
Konjuga/i	Not married
Aħwa	uri Martin Ohm
Edukazzjoni
Alma mater	Università ta’ Erlangen-Nuremberg
Direttur tat-teżi	Karl Christian von Langsdorf
Lingwi	Ġermaniż
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	fiżiku matematiku għalliem fl-università
Post tax-xogħol	Munich Köln
Impjegaturi	Dreikönigsgymnasium (en) Università ta' Heidelberg Università Ludwig Maximilian ta’ Munich  (1852 -  1854)
Xogħlijiet importanti	liġi ta’ Ohm
Premjijiet	List Copley Medal  (1841) Bavarian Maximilian Order for Science and Art  (1853) Foreign Member of the Royal Society  (5 Mejju 1842) honorary citizen of Nuremberg  (1850)
Sħubija	Soċjetà Rjali Akkademja Bavarjana tax-Xjenzi Akkademja tax-Xjenzi Prussjana Akkademja tax-Xjenzi ta’ Torino

Georg Simon Ohm (/oʊm/^[1], bil-Ġermaniż: [ˈɡeːɔʁk ˈʔoːm]^[2][3]; twieled fis-16 ta’ Marzu 1789 – miet fis-6 ta’ Lulju 1854) kien fiżiku u matematiku Ġermaniż. Bħala għalliem tal-iskola, Ohm beda r-riċerka tiegħu biċ-ċellola elettrokimika l-ġdida, ivvintata mix-xjenzat Taljan Alessandro Volta. Ohm uża tagħmir maħluq minnu stess u sab li hemm proporzjonalità diretta bejn id-differenza potenzjali (voltaġġ) applikata tul konduttur u l-kurrent elettriku li jirriżulta. Din ir-relazzjoni hija magħrufa bħala l-liġi ta’ Ohm, u l-ohm, l-unità standard tar-reżistenza elettrika, ingħatat kunjomu.

Georg Simon Ohm twieled f’familja Protestanta f’Erlangen, Brandenburg-Bayreuth (li dak iż-żmien kienet parti mill-Imperu Ruman Sagru), iben ħaddiem li jaqta’ ċ-ċwievet u jipproduċi s-sokra, Johann Wolfgang Ohm, u martu Maria Elizabeth Beck, bint ħajjat f’Erlangen. Minkejja li l-ġenituri tiegħu ma kinux ingħataw edukazzjoni formali, missier Ohm kien raġel rispettat li eduka lilu nnifsu sa livell għoli u li kien kapaċi jagħti edukazzjoni tajba lil uliedu permezz tat-tagħlim tiegħu stess.^[4] Mis-sebat itfal aħwa (inkluż hu stess) li kellu fil-familja, tlieta biss għexu sa ma saru adulti: Georg Simon, Martin, li sar matematiku magħruf sew, u Elizabeth Barbara. Ommu mietet meta kellu għaxar snin.

Mit-tfulija bikrija, Georg u Martin ġew mgħallma minn missierhom li wassalhom għal standard għoli fil-matematika, fil-fiżika, fil-kimika, u fil-filosofija. Georg Simon attenda l-Gymnasium ta’ Erlangen meta kellu 11-il sena sa ma għalaq 15-il sena għalkemm hemm ma tantx irċieva wisq bħala taħriġ xjentifiku, li kien kuntrast jistona mat-tagħlim ispirat li Georg u Martin ingħataw mingħand missierhom. Din il-karatteristika wasslet biex il-familja Ohm tixbaħ lill-familja Bernoulli, kif innota Karl Christian von Langsdorf, professur fl-Università ta’ Erlangen.

Missier Georg Ohm, inkwetat li ibnu kien qed jaħli l-opportunità edukattiva tiegħu, bagħtu l-Iżvizzera. Hemm f’Settembru 1806 Ohm aċċetta l-kariga ta’ għalliem tal-matematika fi skola f’Gottstadt bei Nidau.

Karl Christian von Langsdorf telaq mill-Università ta’ Erlangen fil-bidu tal-1809 biex jieħu kariga fl-Università ta’ Heidelberg, il-Ġermanja. Ohm ried jerġa’ jibda l-istudji matematiċi tiegħu ma’ Langsdorf f’Heidelberg. Madankollu, Langsdorf tah il-parir li jkompli l-istudji fil-matematika waħdu, u ssuġġerielu jaqra x-xogħlijiet ta’ Euler, Laplace u Lacroix. Ohm baqa’ sorpriż iżda ħa l-parir tiegħu. Madankollu telaq mill-kariga tiegħu ta’ għalliem fil-Monasteru ta’ Gottstatt f’Marzu 1809 biex isir għalliem tal-privat f’Neuchâtel. Għal sentejn wettaq dmirijiet u ta l-privat filwaqt li ħa l-parir ta’ Langsdorf u kompla jistudja l-matematika waħdu. Imbagħad, f’April 1811, huwa rritorna fl-Università ta’ Erlangen.

L-istudji ta’ Ohm stess ħejjewh għad-dottorat tiegħu li rċieva mingħand l-Università ta’ Erlangen fil-25 ta’ Ottubru 1811. Huwa minnufih ingħaqaf mal-fakultà ta’ hemmhekk bħala lettur tal-matematika iżda telaq wara tliet semestri minħabba li l-prospettivi ma kinux promettenti. Huwa ma setax jgħix biss bis-salarju tiegħu bħala lettur. Il-gvern tal-Bavarja offrielu kariga bħala għalliem tal-matematika u tal-fiżika fi skola ta’ kwalità baxxa f’Bamberg li Ohm aċċetta f’Jannar 1813. Huwa ma kienx kuntent bl-impjieg tiegħu, u beda jikteb ktieb akkademiku elementari dwar il-ġeometrija bħala mod biex juri bil-provi l-ħiliet tiegħu. L-iskola ngħalqet fi Frar 1816. Il-gvern tal-Bavarja mbagħad bagħtu fi skola ffullata f’Bamberg biex jagħti daqqa t'id bit-tagħlim tal-matematika. Wara l-assenjar tiegħu f’Bamberg, Ohm bagħat il-manuskritt lest tiegħu lir-Re Wilhelm III tal-Prussja. Ir-re kien sodisfatt bil-ktieb ta’ Ohm, u offrielu kariga fil-Gymnasium tal-Ġiżwiti f’Köln fil-11 ta’ Settembru 1817. Din l-iskola kellha reputazzjoni tajba għall-edukazzjoni fix-xjenza u Ohm kellu jgħallem il-fiżika apparti l-matematika. Il-laboratorju tal-fiżika kien mgħammar sew, u b’hekk Ohm seta’ jibda jagħmel l-esperimenti fil-fiżika. Bħala iben ħaddiem li jaqta’ ċ-ċwievet u jipproduċi s-sokra, Ohm kellu esperjenza prattika bl-apparati mekkaniċi.

Ohm ippubblika d-Die galvanische Kette, mathematisch bearbeitet (Iċ-Ċirkwit Galvaniku Investigat Matematikament) fl-1827. Il-kulleġġ ta’ Ohm ma apprezzax xogħlu u Ohm irreżenja mill-kariga tiegħu. Imbagħad bagħat applikazzjoni u ġie impjegat mill-Iskola Politeknika ta’ Nuremberg. Ohm beda jaħdem hemm fl-1833 u fl-1852 huwa sar professur tal-fiżika sperimentali fl-Università ta’ Munich.^[5][6]

Fl-1849, Ohm ippubblika l-Beiträge zur Molecular-Physik, (Dokument dwar il-Fiżika Molekolari). Fid-daħla tax-xogħol tiegħu huwa ddikjara li kien qed jittama li jikteb it-tieni u t-tielet volumi u sostna li "jekk Alla jagħtini biżżejjed għomor, ir-raba’ volum”. Madankollu, malli sab li skoperta oriġinali rreġistrata fih kienet qed tiġi antiċipata minn xjenzat Żvediż, ma riedx jippubblikaha, u stqarr: "L-episodju qanqalli fehim ċar f’moħħi tal-qawl “Il-bniedem jipproponi u Alla jiddisponi. Il-proġett li tani l-ewwel impetu biex inwettaq l-istħarriġ tiegħi sfuma fix-xejn, u ieħor ġdid, mhux magħmul minni, ħadlu postu”.^[7]

Ohm miet f’Munich fl-1854 u ġie midfun fl-Alter Südfriedhof. Ġabra tal-ittri tal-familja tiegħu ġiet ikkompilata fi ktieb Ġermaniż, u dan wera li hu kien jiffirma wħud mill-ittri tiegħu bl-espressjoni "Gott befohlen, G S Ohm"^[8], li tfisser “Imfaħħar isem Alla”.^[9]

Il-liġi ta’ Ohm dehret għall-ewwel darba fil-ktieb famuż Die galvanische Kette, mathematisch bearbeitet (1827) fejn spjega t-teorija kompluta tiegħu dwar l-elettriku. F’dan ix-xogħol, huwa ddikjara l-liġi tiegħu għall-forza elettromottiva li taġixxi bejn l-estremitajiet ta’ kwalunkwe parti ta’ ċirkwit hija l-prodott tal-qawwa tal-kurrent, u r-reżistenza ta’ dik il-parti taċ-ċirkwit.^[10][11]

Il-ktieb jibda fl-isfond matematiku meħtieġ għall-fehim tal-kumplament tax-xogħol tiegħu. Filwaqt li x-xogħol tiegħu influwenza ferm it-teorija u l-applikazzjonijiet tal-kurrent elettriku, dak iż-żmien ma ntlaqax b’mod favorevoli. Ohm jippreżenta t-teorija tiegħu bħala waħda ta’ azzjoni kontigwa, teorija li opponiet il-kunċett ta’ azzjoni fuq distanza. Ohm kien jemmen li l-komunikazzjoni tal-elettriku kienet isseħħ bejn “partikoli kontigwi” li huwa t-terminu li hu stess uża. Ix-xogħol tiegħu huwa bbażat fuq din l-idea, u b’mod partikolari mat-turija tad-differenzi f’dan l-approċċ xjentifiku ta’ Ohm u l-approċċi ta’ Joseph Fourier u Claude-Louis Navier.^[12]

Studju dwar il-qafas kunċettwali użat minn Ohm biex wasal għal-liġi ta’ Ohm ġie ppreżentat minn Archibald.^[13] Ix-xogħol ta’ Ohm kien jimmarka l-bidu nett tas-suġġett tat-teorija taċ-ċirkwiti, għalkemm dan is-suġġett ma sarx qasam importanti qabel tmiem is-seklu.^[14]

Il-liġi akustika ta’ Ohm, li xi kultant tissejjaħ il-liġi tal-fażi akustika jew sempliċement il-liġi ta’ Ohm, tiddikjara li ħoss mużikali jiġi pperċepit mill-widna bħala sett ta’ għadd ta’ tonalitajiet armoniċi puri kostitwenti. Huwa magħruf sew issa li ma tant hi preċiża.^[15]

L-ewwel xogħol tiegħu fl-1825 eżamina n-nuqqas fil-forza elettromanjetika prodotta minn wajer meta t-tul tiegħu jiżdied. Fl-1826 huwa ta deskrizzjoni tal-konduzzjoni fiċ-ċirkwiti mmudellata fuq l-istudju ta’ Fourier dwar il-konduzzjoni tas-sħana. Dan ix-xogħol kompla jqanqal id-deduzzjoni ta’ Ohm tar-riżultati minn evidenza sperimentali, u partikolarment fit-tieni xogħol tiegħu, huwa kien kapaċi jipproponi liġijiet li rnexxielhom jispjegaw ir-riżultati ta’ oħrajn li kienu qed jaħdmu fil-qasam tal-elettriku galvaniku. L-iktar xogħol importanti tiegħu kien il-fuljett li ppubblika f’Berlin fl-1827, bit-titlu Die galvanische Kette mathematisch bearbeitet. Dan ix-xogħol, li nibet mix-xogħol preċedenti tas-sentejn ta’ qabel fil-ġurnali ta’ Schweigger u Poggendorff, kien influwenza ferm l-iżvilupp tat-teorija u l-applikazzjonijiet tal-kurrent elettriku. Isem Ohm ġie inkorporat fit-terminoloġija tax-xjenza elettrika fil-Liġi ta’ Law (li ppubblika għall-ewwel darba fid-Die galvanische Kette...), il-propozjonalità tal-kurrent u l-vultaġġ f’reżister, u adottata bħala l-unità SI tar-reżistenza, l-ohm (bis-simbolu Ω).

Għalkemm ix-xogħol ta’ Ohm influwenza ferm it-teorija, fil-bidu ma tantx intlaqa’ b’entużjażmu. Madankollu, ix-xogħol tiegħu eventwalment ġie rikonoxxut mis-Soċjetà Rjali u ġie ppremjat bil-Medalja ta’ Copley fl-1841. Huwa sar membru barrani tas-Soċjetà Rjali fl-1842, u fl-1845 huwa sar membru sħiħ tal-Akkademja Bavarjana tax-Xjenzi u l-Arti. Sa ċertu punt, Charles Wheatstone ġibed l-attenzjoni għad-definizzjonijiet li Ohm kien introduċa fil-qasam tal-fiżika.^[16]

• Grundlinien zu einer zweckmäßigen Behandlung der Geometrie als höheren Bildungsmittels an vorbereitenden Lehranstalten / entworfen (Guidelines for an appropriate treatment of geometry in higher education at preparatory institutes / notes)

Erlangen : Palm und Enke, 1817. – XXXII, 224 S., II Faltbl. : graph. Darst.

• Die galvanische Kette : mathematisch bearbeitet (The Galvanic Circuit Investigated Mathematically)

Berlin : Riemann, 1827. – 245 S. : graph. Darst.

• Elemente der analytischen Geometrie im Raume am schiefwinkligen Coordinatensysteme (Elements of analytic geometry concerning the skew coordinate system)

Nürnberg : Schrag, 1849. – XII, 590 S. – (Ohm, Georg S.: Beiträge zur Molecular-Physik ; 1)

• Grundzüge der Physik als Compendium zu seinen Vorlesungen (Fundamentals of physics: Compendium of lectures)

Nürnberg : Schrag, 1854. – X, 563 S. : Ill., graph. Darst. Erschienen: Abth. 1 (1853) – 2 (1854)

• Biblijografija u dokumenti PDF tal-artikli u tal-kotba kollha ta’ Georg Simon Ohm

1. ^ "Definition of ohm | Dictionary.com". www.dictionary.com (bl-Ingliż). Miġbur 2021-07-06.
2. ^ Dudenredaktion; Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf (2015) [l-ewwel pubblikazzjoni fl-1962]. Das Aussprachewörterbuch [The Pronunciation Dictionary] (bil-Ġermaniż) (is-seba’ ed.). Berlin: Dudenverlag. pp. 398, 645. ISBN 978-3-411-04067-4.
3. ^ Krech, Eva-Maria; Stock, Eberhard; Hirschfeld, Ursula; Anders, Lutz Christian (2009). Deutsches Aussprachewörterbuch [German Pronunciation Dictionary] (bil-Ġermaniż). Berlin: Walter de Gruyter. pp. 536, 788. ISBN 978-3-11-018202-6.
4. ^ Keithley, Joseph F. (1999). The Story of Electrical and Magnetic Measurements: From 500 BC to the 1940s. John Wiley & Sons.
5. ^ Ohm, Georg Simon. 20. Miġbur 2021-07-06.
6. ^ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Ohm, Georg Simon". Encyclopædia Britannica. 20 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 34.
7. ^ Kneller, Karl Alois; Kettle, Thomas Michael (1911). Christianity and the leaders of modern science; a contribution to the history of culture in the nineteenth century. Freiburg im Breisgau, pp. 17–18.
8. ^ Georg Simon Ohm (2002), Georg Simon Ohm: nachgelassene Schriften und Dokumente aus seinem Leben : mit Schriftstücken seiner Vorfahren und Briefen seines Bruders Martin. Palm und Enke. p. 216; 219.
9. ^ Leopold von Ranke (1966), History of the Reformation in Germany, Volume 2. F. Unger Publishing Company, p. 467.
10. ^ Die galvanische kette: mathematisch, Georg Simon Ohm, p. 181.
11. ^ The galvanic circuit investigated mathematically, Georg Simon Ohm, p. 202.
12. ^ B. Pourprix, "G. S. Ohm théoricien de l'action contiguë," Archives internationales d'histoire des sciences 45(134) (1995), pp. 30–56.
13. ^ T Archibald, "Tension and potential from Ohm to Kirchhoff," Centaurus 31 (2) (1988), pp. 141–163.
14. ^ Belevitch, V, "Summary of the history of circuit theory", Proceedings of the IRE, vol 50, Iss 5, pp. 848–855, Mejju 1962.
15. ^ Robert Sekuler (1974). "Spatial Vision". In Mark R. Rosenzweig (ed.). Annual Review of Psychology, Vol. 25. Annual Reviews Inc. p. 215. ISBN 978-0-8243-0225-2.
16. ^ Merz, John Theodore (1903). "A history of European thought in the nineteenth century", pp. 365–366.