Цөцгий

Цөцгий нь сүүний өөх ихтэй давхаргаас бүтсэн сүүн бүтээгдэхүүн юм. Цөцгийг сүүг нэгэн төрлийн бүтэцтэй болгохоос (гомогенжүүлэхээс) өмнө ялгаж авдаг. Гомогенжүүлээгүй сүүнд өөх нь нягт багатай учир аажмаар дээш гарч хөвдөг. Аж үйлдвэрт цөцгийг ялгах энэ процессыг "сепаратор" хэмээх центрифуг ашиглан хурдасгадаг. Олон оронд цөцгийг нийт өөх тосны агууламжаас нь хамааран хэд хэдэн зэрэглэлд хувааж худалдаалдаг. Мөн цөцгийг хатааж нунтаг хэлбэрт оруулан алслагдсан зах зээлд тээвэрлэх боломжтой. Цөцгий нь ханасан өөх тос ихээр агуулдаг.

Сүүнээс ялгаж авсан цөцгийг бяслаг үйлдвэрлэлийн дайвар бүтээгдэхүүн болох шар сүүнээс ялгаж авсан цөцгийтэй (whey cream) ялгахын тулд "чихэрлэг цөцгий" гэж нэрлэж болох юм. Шар сүүний цөцгий нь өөх тосны агууламж багатай бөгөөд илүү шорвог, хүчиллэг, “бяслаглаг” амттай байдаг. Олон оронд хэсэгчлэн исгэсэн цөцгийг (хүрэн цөцгий, крем-фреш зэрэг) мөн худалдаалдаг. Энэ хоёр төрлийн цөцгий нь чихэрлэг болон амттай хоолонд өргөн ашиглагддаг.

Жерси үүлдрийн үхэр зэрэг байгалийн бэлчээрийн өвс тэжээл иддэг үхрээс гарган авсан цөцгий нь ургамалд байдаг каротиноид пигментүүдийг агуулдаг. Эдгээр нь цөцгийд шаргалдуу цагаан өнгө өгдөг. Каротиноид нь цөцгийн шар өнгөний эх үүсвэр болдог. Харин ямааны сүү, усны үхрийн сүү, эсвэл үр суурьтай тэжээлээр хооллодог үхрийн сүүгээр хийсэн цөцгий нь цагаан өнгөтэй байдаг.