Ролс-Ројс

Ролс-Ројс (анг. Rolls-Royce) — група претпријатија потекнати од британскатиот произведувач на автомобили и авиомотори основана од Хенри Ројс и Ч.С. Ролс во 1906 год. Овие претпријатија се:

• Ролс-Ројс Јавно д.о.о. - економски најзначајната од сите, е британска фирма специјализирана за турбински производи, особено авионски мотори, но во последно време и бродски мотори и мотори за електрани која нуди производи и услуги како за цивилна, така и за воена употреба.
• Ролс-Ројс Автомобили д.о.о. - нов призводител на луксузни автомобили во сопственост на БМВ.
• Бентли Автомобили - продолжение на првобитното одделение на Ролс-Ројс. Од 1998 год. претпријатието е во сопственост на Фолксваген групацијата. Автомобилите на Ролс-Ројс и Бентли имаат многу механички сличности уште од 1931, кога Бентли бил купен од Ролс-Ројс. Интересно е тоа што од 2003 г. наваму оваа фирма не може да приозведува автомобили со име „Ролс-Ројс“ бидејќи правата му примаѓаат на БМВ, а не на Фолксваген.

Симбол на Ролс-Ројс автомобилите е двојното Р („RR“) и статуетката „Дух на екстазата“.

Во далечната 1884 година Фредерик Хенри Ројс отворил електричарско-механичарска работилница. Во 1904 тој ја отвора првата работилница за автомобили во Манчестер и го произведува првиот модел „Ројс“. Истата година го запознава Чарлс Стјуарт Ролс во еден манчестерски хотел и заедно склучуваат договор со кој Ролс станува ексклузивен дистрибутер на автомобилите на Ројс. Во една од клаузулите на договорот се воспоставува и новото име на автомобилот - "Ролс-Ројс". Претпријатието го основале 1906 год.,а просториите ги преселиле во Дерби во 1908 год.

Ова претпријатие го заработува своето големо име за првпат со моделот Сребрено Сениште (произведуван од 1906 до 1925 г.) кој имал мотор со 6 цилиндри. Направени се вкупно 6173 автомобили од тој модел . Во 1921 год. претпријатието отвора втора фабрика во Спрингфилд во Масачусетс, САД заради големата побарувачка во таа земја. Таму тие произведуваат уште 1701 автомобил од моделот Сребрено Сениште (варијација наречена "Springfield Ghost"). Оваа фабрика работела 10 години и затворила во 1931. Шасијата на овој автомобил била употребена за изработка на првиот британски оклопен автомобил кој се употребувал во двете Светски војни.

Во 1931 г., Ролс-Ројс го купува својот соперник, Бентли кои се соочувале со финансиски потешкотии за време на Големата Депресија. Оттогаш, па сè до 2002, автомобилите на Бентли и Ролс-Ројс стануваат скоро идентични, со исклучок на предната решетка и некои ситни делови.

Во 1946 год. производството на Ролс-Ројс и Бентли се преселува во Кру и во Мулинер Парк Вард, Лондон во 1959 год. кога претпријатието започнува за ��рвпат да призведува сопствени школки за автомобилите —дотогаш тие произведувале само шасии, а школките биле изработувани од поединечни специјалисти наречени „каросеристи“ (англ. coachbuilders).

Во 1971 год. претпријатието се национализира заради финансиски проблеми како резултат на производството на моделот RB211, а во 1973 автомобилското одделение се одвојува од претпријатието и добива име, Ролс-Ројс Автомобили (Rolls-Royce Motors). Главниот оддел на претпријатието за производство на авионски и бродски мотори останува во државна сопственост сè до 1987 год. кога е приватизиран како Ролс-Ројс Јавно д.о.о., една од многуте приватизации на владата на Маргарет Тачер.

Во 1980 год. претпријатието е набавено од Викерс, а во 1998 истите ја продаваат на Фолксваген.

• 1906-1925 Ролс-Ројс Сребрено Сениште
• 1922-1929 20 H.P.
• 1925-1929 40/50 Фантом
• 1929-1936 20/25
• 1929-1935 Фантом II
• 1936-1938 25/30
• 1936-1939 Фантом III
• 1939-1939 Призрак

Пролетта 2014 година, во музејот "Риверсајд" во Глазгов, Шкотска бил изложен вториот најстар автомобил на Ролс-ројс, произведен во 1905 година, пред Хенри Ројс да се раздели од Чарлс Стјуарт Ролс. Автомобилот бил целосно реставриран, а претходно бил изложен во 1998 година. Инаку, Хенри Ројс направил само шест такви автомобили, од кои е зачуван само еден примерок.^[1]

Бентли модели (од 1933 г.)

• 1933-1937 Бентли 3½ литри
• 1936-1939 Бентли 4¼ литри
• 1940-1940 Бентли 4¼ Литри Mk V

Најзначајни модели од тој период:

• 1949-1955 Сребрен Призрак
• 1949-1955 Сребрена Зора
• 1950-1956 Фантом IV
• 1955-1966 Сребрен Облак
• 1959-1968 Фантом V
• 1965-1980 Сребрена Сенка — првиот Ролс-Ројс со едноделна шасија; прво со 6.23 литарски V8 мотор, а подоцна со 6.75 Л.
• 1968-1991 Фантом VI
• 1971-1996 Корниш
• 1975-1986 Камарг со Пининфарина школка
• 1980-1998 Сребрен(а) Дух/Мамуза/Мугра —

Моделите на Бентли се произведувале паралелно со гореспоменативе модели. Бентли Континентал купињата (произведувани во 1950-тите и 1960-тите) немале свои Ролс-Ројс еквиваленти. Во овој период исто така се призоведувале и многу скапи Фантом лимузини. Во меѓувреме други производители на луксузни автомобили како Мерцедес-Бенц, БМВ и (многу подоцна) Лексус направиле голем технички напредок комбинирајќи спортски перформанси со високо ниво на комфорт; во споредба со нив Ролс-Ројс изгледал многу старомодно.

• 1998-2002 Сребрен Серафим
• 2000-2002 Корниш - рекордно најскапиот Ролс-Ројс сè до воведувањето на Фантом-от во 2003 г.
• 2003 Фантом - Вов��ден во јануари 2003 г. и за првпат пирикажан на саемот за автомобили во Детроит . Ова е првиот модел на фирмата Ролс-Ројс Автомобили д.о.о. кој е подружница на БМВ и нема технички или корпоративни сличности со првобитната копанија,,Ролс-Ројс" освен гореспоменатите права. Овој автомобил има 6.75 литарски V12 мотор осмислен од БМВ, а речиси сите други компоненти се сосема уникатни. Највеќето делови се прават во Германија, а автомобилот се склопува и довршува во новата фабрика во Гудвуд, Сасекс, (Англија). Основниот модел чини 250,000 фунти, а автомобилот може да се добие во нормална и породолжена верзија. Овој автомобил добива неповолни оценки од автомобилските експерти, како и разочарувачки малку купувачи.
• 2007 Фантом Кабриолет
• 2007 - 2010 — Ролс-Ројс најавиле во септември 2006 нов модел со 4 врати со позиција под Фантомот и цена од 230,000 до 330,000 УСД. Тие исто така работат на производна верзија на концептното возило 101EX. [1] Архивирано на 6 септември 2008 г.

• Ролс-Ројс 100EX
• Ролс-Ројс 101EX
• Ролс-Ројс NGS

• Ролс-Ројс Фантом

• Официјално мрежно место на Ролс-Ројс автомобилите (англиски)
• Ролс Ројс галерии (англиски)
• Официјално мрежно место на Бентли автомобилите (англиски)
• Bentley Boys, Историја на Ролс-Ројс Архивирано на 12 март 2005 г. (англиски)
• Неофицијална страна од архивите на K.-J. Roßfeldt (англиски)
• Слики од прославата на стогодишнината на Ролс-Ројс (4 мај 2004) Архивирано на 6 февруари 2005 г. (англиски)

1. ↑ "Изложен вториот најстар Ролс-ројс во светот", Дневник, година XVIII, број 5433, петок, 4 април 2014, стр. 26.