Ирина Архипова
Ирина Архипова | |
---|---|
Роден(а) | јануари 2, 1925 Москва, Русија, СССР |
Починал(а) | февруари 11, 2010 Москва, Русија | (возр. 85)
Почивалиште | Гробишта Новодевичи, Москва |
Занимање | Пејачка (мецо-сопран, контра алт) |
Награди | Орден на Свети Андреја (Русија,2005) |
Ирина Константиновна Архипова (руски: Ири́на Константи́новна Архи́пова; 2 јануари 1925 година – 11 февруари 2010 година, Москва) била руски мецосопрано, а подоцна и контралто, оперска пејачка. Таа пеела главни улоги најпрво во Русија во Свердловската опера и Болшој Театарот, а потоа низ цела Европа и во САД.
Биографија
[уреди | уреди извор]Ирина Архипова е родена во Москва.[1] Пред да се пре��рли на глас, студирала архитектура на Московскиот архитектонски институт, каде дипломирала во 1948 година. Потоа студирала на Конзерваториумот во Москва. Во 1954 година таа дебитирала во Свердловск, а станала членка на Болшој Театарот во 1956 година. Таа станала член на Комунистичката партија на Советскиот Сојуз во 1963 година и била именувана за Народен уметник на СССР во 1966 година.
Архипова била на врвот на својата кариера во 60-тите и 70-тите години на минатиот век, за тоа време била меѓународна ѕвезда, извеувајќи го и рускиот и италијанскиот репертоар. Нејзината техника била неповратна и имала голема изразена моќ. Таа е споредувана со Криста Лудвиг. Една од нејзините најпознати улоги е Марфа во Хованшчина од Модест Мусоргски, како што е снимено со Борис Кајкин во 1972 година. На 72-годишна возраст, Архипова конечно дебитирла со Метрополитен опера во март 1997 година како Филипјевна во Јуџин Онегин.
Таа починала во Москва на 11 февруари 2010 година, на 85-годишна возраст.[2]
Репертоар
[уреди | уреди извор]- Џузепе Верди
- Аида (Амнерис)
- Дон Карлос (Еболи)
- Ил троваторе (Азуцена)
- Un ballo in maschera (Улрика)
- Falstaff (Мег страница)
- Петар Илич Чајковски
- Јуџин Онегин (Филипјевна)
- Слугинката од Орлеанс (Џон од Арк)
- Кралицата на лопати (грофицата)
- Мазепа (Љубов)
- Волшебничката (принцеза Евпраксија Романовна)
- Николај Римски-Корсаков
- Невестата на царот (Љубаша)
- Садко (Љубава Буслаевна)
- Снежната девојка (пролетна убавица)
- Сергеј Прокофиев
- Војна и мир (Елена)
- Приказна за вистински човек (Клаудија Михајловна)
- Скромен Мусоргски
- Борис Годунов (Марина)
- Хованшчина (Марфа)
- Александар Даргомижски
- Камен гостин (Лора)
- Рихард Вагнер
- Рајско злато (Фрика)
- Жорж Бизе
- Кармен (Кармен)
- Жил Масне
- Вертер (Шарлот)
- Пјетро Маскањи
- Кавалерија рустикана (Сантуца)
- Кристоф Вилибалд Глук
- Iphigénie en Aulide (Климемнестра)
- Тихон Креников
- Мајка (Ниловна)
- Вано Мурадели
- Октомври (грофица)
Почести и награди
[уреди | уреди извор]- Херој на социјалистичкиот труд (Уредба на Президиумот на Врховниот Совет од 29 декември 1984 година)
- Орден на Свети Андреј (2 јануари 2005 година) - за извонреден придонес во развојот на домашната и светската музика, долгогодишни креативни и социјални активности
- Орден за заслуги за татковината, 2 класа (30 декември 1999 година) - за извонредни достигнувања во областа на културата и голем придонес кон развојот на националното пишување песни
- Три оредени на Ленин (1971, 25.05.1976)
- Орден на црвеното знаме на трудот (1971)
- Пушкин Медал (4 јуни 1999 година) - по повод 200-годишнината од постоењето на Пушкин за услуги во областа на културата, образованието, литературата и уметноста
- Медал „Во чест на 100-годишнината од раѓањето на Владимир Илич Ленин“ (1970)
- Диплома на претседател на Руската Федерација (2 јануари 2010 година) - за голем придонес во музичкото образование [10]
- Орден на Света Олга, 2ра класа (Руска православна црква, 2000 година)
- Ред на Република (Молдавија) (2000)
- Крст на Свети Михаил Тверски (2000)
- Беџ на честа „За милост и милосрдие“ (2000)
- Беџ на честа „За услуги на полската култура“
- Чест на Свети Лука - култура на регионот Јарослав.
- Награда Ленин (1978) - за нејзините настапи како Азучена во операта „Ил Троваторе“ на Верди и Љубава во „Садко“ на Римски-Корсаков, како и концерти во последниве години
- Државна награда на Руската Федерација (1996)
- Руска оперска награда „Каста дива“ (1999)
- Награда во Москва (2000)
- Награди и медали Рахманинов
- Награда Свет на уметност (основана од корпорацијата „Marisha Art Management International“) - „Дијамантска лира“ и титулата „Божица на уметноста“ (1996)
- Почесен уметник на РСФСР (1959)
- Народен уметник на РСФСР (1961)
- Народен уметник на СССР (1966)
- Народен уметник на Република Киргистан
- Народен уметник на Република Башкортостан (1994)
- Почесен уметник на Удмуртија.
- Почесен доктор на Молдавската национална академија за музика (1998)
- Почесен доктор на RCTU (2001)
- Професор на Московскиот државен конзерваториум
Архипова беше внесена во Руската книга на рекорди како најистакната руска пејачка. Мала планета број 4424 беше именувана како „Архипова“ во 1995 година.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ The Soviet Union, A Biographical Dictionary, Macmillan, NY, 1991.
- ↑ Death of Irina Arkhipova Tributes.com. 11 February 2010. Retrieved 11 February 2010
Извори
[уреди | уреди извор]- Rosenthal, H. and Warrack, J. (изд. ), „Архипова, Ирина“, Концизен речник на Оксфорд на опера, 2-то издание, Универзитетски печат во Оксфорд, 1979. стр. 18
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Добитници на Државната награда на Руската Федерација
- Добитници на Лениновата награда
- Носители на Орденот за заслуги пред татковината од II степен
- Носители на Орденот на Ленин
- Херои на социјалистичкиот труд
- Народни уметници на СССР
- Народни уметници на Руската СФСР
- Заслужни глумци на Руска СФСР
- Починати во 2010 година
- Родени во 1925 година
- Носители на Орденот на Црвеното знаме на трудот
- Погребани на Новодевичките гробишта
- Починати во Москва
- Руски публицисти