Eté dles descurides
L’Eté dles descurides, a chëra che al ti vëgn ince dit Eté moderna o Eté dl’esploraziun á metü man dl XV seco y é jüda inant cina ala fin dl XVIII seco. L’esploraziun dla tera á metü man cun les descurides di archipels de Madeira y dles Azores da pert di portogheji dl 1419, cun la navigaziun do les costes dl’Africa do le 1434 y la daurida de n percurs maritim cina tl’India dl 1498 da pert de Vasco da Gama, cun la descurida dl’America da pert de Cristoforo Colombo dl 1492 y la pröma zircumnavigaziun dla tera dal 1519 al 1522 da pert de Ferdinando Magellano. Tres les descurides él gnü a se le dé deplü spediziuns tres i Ozeans Atlantich, Pazifich y Indian cina dl XX seco cun les spediziuns ti raiuns polars.
Al á metü man le colonialism di raiuns descuris, le globalism y le mercantilism tles politiches nazionales dl’Europa y ince da espanjiun dl cristianejim sura döt le monn.