Wis

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Wieërts. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Wisse komme van einjoarige sneigriende, die op 'ne wissenakker sjtoon. D'r zien veul benaminge veur in 't Nederlands, 't Belsj en in de eige moerstaal. 't Wuurt ouch onger angere teine en witse genömdj.

D'r zien veul versjillende soorte wisse. Illek haet zien eige eigesjap veur bieveurbeeldj houtmange, petattemendjes en fuike.

We hebbe onger angerè Belsj Roëd en Frans Gél. Dit zeen allebei soorte salix fragilis of zoëazje in 't Nederlans zè't, Kraakwilg. Verder zeen d'r onge angere nog soorte Amandjelwis, Sjeetwis, Kaspisje zandjwis en de Bittère wis.

Witse, wietse, witsje of wietsje van de wiej (wilg), woorte vreuger door 't opgesjote hout gevlochte tot 'n toe hègk. Later woorte dat tunehègke en nog later plantde me deunehègke. Wietsje van de hazelaer woorte veural gebruuk veur de vakwerkboew. Gecombineerd mèt vitsje of vietsje (houte sjtekker), woort 't vlechwerk gevörmp, dat de vakke völde en woa-door dan 'n laog gróndsjpies woort geklaend. Me zag dan: "Mèt de vietsje en de wietsje en de leim were de vakke gevöld".
Van hazelaerewietsje woorte ouch graof vröchtemangele gevlochte.

In Belsj-Limburg an de Maas bevingk zich 't natuur- en educatiecentrum De Wisse. Dao kan me zieë wie wisse geteeld en mange gemak waere. Idder jaor op 15 Augustus hebbe ze 'ne wissedaag. Dan zien d'r in 't centrum va Dilsen-Stokkem, rónk 't museum veul mangemakers aan 't vlechte.