Nore

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Nore (Noors: nordmenn) vörme de grótste etnische groep van Noorwaeg; wiedoet de meiste van die kallen 't Noors es moderspraok. Dao wuuert gesjatj det 't werreldwied zoeaget 9,5 miljoen luuj mit Noorse kómaaf zeen, wovan 4,5 miljoen in Noorwaeg wone.

De Nore zeen aafstammelinge van Germane die al veure jaortèlling nao Scandinavië wore getróch veur zich te vestigen ane zuud- en wèskus van 't landj ane fjorde. De Noorse Vikinge vestigdje zich wiejer vanaaf 825 oppe Faeröer, vanaaf 874 op Ieslandj en vanaaf 986 in Greunlandj. Wiejer höbbe zie zich in gebiede wie 't Vereinig Keuninkriek en Normandië gevestig.

De Nore zeen sterk verwantj mitte Zwede, de Dene, de Ieslenjers enne Faeröerders. Minderhejen in Noorwaeg zeen de Sami, de Kvenen enne Bósfinne. De Nore zeen euverwaegendj aangeslaote bie lutheraanse kirk, mer ouch hieël óngeluivig.

Tösse 1855 en 1925 emigreerde zoea 800.000 Nore nao de Vereinigdje Staote. Allewiel höbbe 4,5 miljoen Amerikanen 'ne Noorse kómaaf. Zie wone veural inne staote Minnesota, Wisconsin, Iowa, Naord-Dakota, Zuud-Dakota en Californië. In Canada guuef 't nans 360.000 Canadeze van Noorse kómaaf.

• Kjell Aukrust - sjriever
• Jens Bjørneboe - sjriever
• Bjørnstjerne Bjørnson - sjriever
• Ivo Caprino - rezjissäör
• Olav Duun - sjriever
• Edvard Grieg - kómpenis
• Ludvig Holberg - tonieëlsjriever
• Alexander Kielland - sjriever
• Jan Kjærstad - sjriever
• Knut Hamsun - sjriever
• Henrik Ibsen - tonieëlsjriever
• Jonas Lie - sjriever
• Edvard Munch - sjiljer
• Rikard Nordraak - kómpenis
• Liv Ullman - aktries
• Sigrid Undset - sjriefster
• Gustav Vigeland - beeldjhawwer
• Henrik Wergeland - sjriever

• Roald Amundsen - arctischen óntdèkkingsreiziger
• Leif Eriksson - vikingóntdèkkingsreiziger
• Fridtjof Nansen - arctischen óntdèkkingsreiziger, weitesjapper en staotsman
• Erik de Roeaje - vikingóntdèkkingsreiziger
• Thor Heyerdahl - óntdèkkingsreiziger en antropoloog

• Niels Henrik Abel - wiskundige
• Kristian Birkeland - netuurkundigen en industrialis
• Viggo Brun - wiskundige
• Ole-Johan Dahl - computerweitesjapper
• Ragnar Anton Kittil Frisch - econoom
• Jon Johansen - programmäör
• Sophus Lie - wiskundige
• Kristen Nygaard - computerweitesjapper
• Lars Onsager - netuur- en sjeikundige
• Harald Sverdrup - oceanograaf en waerman
• Ludwig Sylow - wiskundige
• Johan Vaaler - oetvinjer

• Ole Einar Bjørndalen - biatleet
• Bjørn Daehlie - skiër
• Stein Eriksen - skiër
• Sonja Henie - sjoeansjaatser
• Terje Håkonsen - snowboarder
• Lasse Kjus - alpineskiër
• Johann Olav Koss - sjaatser
• Sondre Norheim - skiër
• Kjetil André Aamodt - alpineskiër