Hieëredeenste

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Hieëredeenste zeunt deenste die 'ne bepaalde groep luuj an de hieëre, 'ne vorst of 'ne edele, mot lieëvere zoonder taegeprestatie.

In d'r biebel wert regelmatig gewag gemakd va hieëredeenste die an overwonne vijande werre opgelag.

In de Middelieëwe waore de horige verplicht öm hieëredeenste an d'r adel te verlieëne. 't Lieënsjtelsel waor 'n feodaal organisatie van de samelaeving tössje hoeëger en lieëger hieëre, vorste of edele. De aafsjaffing van de hieëredeenste waor 'n belangrieke doelsjtelling van de Franse Revolutie.

• 'n Aantal vaste daag in de waeëk wèrke an de waeg in 't gebied van d'r lieënhieër (dèk in d'r herfst en d'r winter).
• 't Verplicht lieëvere van 'n väöraf vastgesjtèlde hoeveelhèèd voedsel (ongeacht d'r oogst).
• D'r lieënhier begeleide es soldaot tiedens veldsjlaeg (hieërplicht).
• 'n Aantal vaste daag hoot lieëvere oet de bössje van d're lieënhieër (dèk in de herfst).

In de koloniën oeë gèng sjlavernij besjtong, zoewie Nederlands Indië, waoërt de bevolking dör d'r bezètter gedwonge töt hieëredeenste öm waeg te oonderhaowe en exportgewasse te verboewe. Dis hieëredeenste kaome dèk baove-n-op de hieëredeenste die de boere al väör de lokale uvverighèèd moesse verrichte. Met name tiedens 't cultuurstelsel leidde dit tot 'ne oonaanvaardbare druk op de bevolking, oeë väöral Multatuli, m.n. in d'r Max Havelaar, taege geprotesteerd haat.

In 't heuvelland kaant me in de 60-er jaore nog 't versjiensel haand- en sjpandeenste dat gemèngdes 't rech goof öm bepaalde groepe luuj te vordere väör waerk an bv de waeg (dèk in d'r herfst en d'r weenter).