Ноқта ағасы

Ноқта ағасы - қазақта үлкен, басшы мағынасынады қолданылады. Олай дейтіні, көне заманда әке балаларына енші бергенде көш алдына жүретін түйені үлкен ұл жетектеген. Содан "ноқта ағасы" атанған.^[1]

Қазақ жүздерінде, тайпа үлкен атаның баласын, сол бірлестіктің жолы үлкен тобы ретінде "ноқта ағасы" деп дәріптейтін дәстүрі бар. Мысалы: жалайыр, тарақты, табын.

"Ноқта аға" мәртебесінің белгілі бір жүзде жетекші рөл атқаратын, яғни қазақтың хан-сұлтандарына жақын ықпалды тайпаларға берілгені белгілі. ^[2]

1. ↑ С.Мұқанов. Халық мұрасы. Қазақстан баспасы. 1974 ж. M 0164-35 M 401`07~-74 201-73
2. ↑ Қазақстан тарихы: Этникалық зерттеулерде. 10-том, 220-б.

Қазақ рулары Ұлы жүз Сіргелі: · Айтбозым · Кеңірдек · Байжігіт · Батыр · Елібай · Жайдақ · Жаңабай · Қайшылы · Қарабатыр · Тутаңбалы · Шалдар Жалайыр: Сырманақ · (Ақбұйым · Арықтыным · Байшегір · Балғалы · Қайшылы · Күшік) · Шуманақ · (Андас · Қалпе · Қарашапан · Мырза · Орақты · Сыпатай) · Бірманақ · (Сиыршы) Қаңлы: · Қара қаңлы · Қызыл қаңлы · Қапсан қаңлы · Сары қаңлы Шанышқылы: · Құрбақа · ( Балық · Саңырау · Мамыт) · Дархан · Қырықсадақ · Бектау · ( Қырпық · Арапшы · Сырдым )· Жойсын · Бағыс Шақшам: · Үйсін рулары: Сары Үйсін: · Қалша · Жақып Дулат: · Ботбай · Жаныс · Сиқым · Шымыр Албан: Сары:· (Айт · Қожбанбет · Қыстық · Бозым · Алжан · Жарты · Құрман · Шоған · Досалы )· Шыбыл: · (Қоңырбөрік · Қызылбөрік) Суан: · Байтүгей · Тоқарыстан · Бағыс · Сартай · Нартай Шапырашты: · Айқым · Асыл · Екей · Есқожа · Кебенек · Шыбыл Ошақты: · Аталық · Байыл · Қоңыр · Тасжүрек Ысты: · Ойық · Тiлiк Орта жүз Арғын: Мейрам: · ( Қуандық · Сүйіндік · Беге��дік · Шегендік · Қаракесек) · Момын: · (Қанжығалы · Тобықты · Атығай · Бәсентиін · Қарауыл · Шақшақ · Саржетім) · Жоғары шекті · Төмен шекті · Тарақты (жиен) Қыпшақ: Құлан қыпшақ · Қытайқыпшақ · Сарықыпшақ · Қарақыпшақ: (Ұзын · Бұлтың · Қарабалық · Көлденең · Торықыпшақ) Найман: Саржомарт: (Бура, Қаратай, Көкжарлы) · Төлегатай: (Қаракерей, Матай, Садыр, Төртуыл) · Терістаңбалы: ( Бағаналы, Балталы) Қоңырат: Көтенші: · (Саңғыл · Божбан · Жетімдер · Маңғытай · Аманбай · Жаманбай) · Көктіңұлы: · (Байлар-Жандар · Құлыншақ · Оразкелді · Қарасирақ · Тоқболат · Құлшығаш · Алғи) Керей: Тұрғақ, Ашамайлы: · (Балта · Тарышы · Көшебе · Сибан · ақсары) · Абақ: · (Жәдік · Жәнтекей · Шұбарайғыр · Шимойын · Меркіт · Шеруші · Сарбас · Молқы · Ителі · Қарақаc · Жастабан · Көнсадақ ) Уақ: Бетке · Ерқосай · Сарман · Шоға · Байназар · Еренші · Бидалы · Баржақсы · Жансары · Шайгөз Кіші жүз Әлімұлы: Кете · Қаракесек · Қарасақал · Төртқара · Шекті · Шөмекей Байұлы: Адай · Алаша · Алтын · Байбақты · Беріш · Есентемір · Жаппас · Қызылқұрт · Масқар · Таз · Тана · Шеркеш · Ысық Жетіру: Жағалбайлы · Кердері · Керейіт · Табын · Тама · Телеу · Рамадан Ақсүйек Төре: Абылай хан әулеті · Әбілқайыр әулеті · Бөкей әулеті · Жәдік әулеті · Қаратай әулеті Қожа: Аққорған · Қорасан · Дуана · Қарахан · Бақсайыс қожа · Қылышты қожа · Сейіт Жүзге кірмейді Сунақ: Қайғақтық · Сыйық · Аташ · Бессары · Қалмырза-Тоқпан Төлеңгіт: Ноғай-Қазақ: Үйсін ноғай · Қояс · Қазан құлақ · Қос таңбалы Қияттар: Қырғыз руы: Басқа · Қазақ шежіресі · Қазақ жүздері · Шалақазақтар · Қазақ шежірелерінің тізімі · Жеті ата · Туыстық · Туыстық атаулары · Кірме · Ноқта ағасы · Құрама · Болыстар · Қазақ генофонды (орыс.)