ზოდი (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი)

სოფელი
ზოდი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	იმერეთის მხარეიმერეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ჭიათურის მუნიციპალიტეტი
თემი	ზოდი
კოორდინატები	42°20′35″ ჩ. გ. 43°18′16″ ა. გ. / 42.34306° ჩ. გ. 43.30444° ა. გ. / 42.34306; 43.30444
პირველი ხსენება	XV საუკუნე
ცენტრის სიმაღლე	630 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1483[1] კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,4 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საქართველო იმერეთის მხარე

ზოდი — სოფელი ჭიათურის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფლები: დარკვეთი, ზედუბანი, მოხოროთუბანი). მდებარეობს ჭიათურის პლატოზე, ზღვის დონიდან 630 მეტრი, ჭიათურიდან 13 კილომეტრი, ქუთაისიდან – 80 კმ., თბილისიდან – 187 კმ. ზოდი ისტორიულ წყაროებში პირველად მოიხსენიება XV საუკუნეში. სოფელში არის მინერალური წყლები, საბავშვო ბაღი.

ზოდი პირველად დამოწმებულია ქუცნა ამირეჯიბის ულუმბის მონასტრისადმი შეწირულობის სიგელში, რომელიც საუკუნის დასაწყისით თარიღდება. გვხვდება აგრეთვე XVII-XVIII საუკუნეების რამდენიმე დოკუმენტში. 1639 წელს იმერეთის მეფე ალექსანდრე III-ს ზოდში მცხოვრები ორი კომლი ყმა-გლეხი წინამძღვარ ფილიპე წერეთლისადმი უბოძებია, ხოლო 1771 წელს დავით ბატონიშვილს ერთი კომლი ყმა-გლეხი ამ სოფლიდან ჯრუჭის მონასტრისადმი შეუწირავს. ზოდი და იქ მდებარე აზნაურის ციხე-დარბაზი ასევე დატანილია ვახუშტი ბატონიშვილის რუკებზე. სოფელი მოხსენიებული ჰყავს იოჰან გიულდენშტედტსაც. გვიანდელი შუა საუკუნეების დაყოფის მიხედვით ზოდი იმერეთის სამეფოს II ანუ „ზემო მხრის“ სადროშოში შედიოდა. XIX საუკუნის რუსული ადმინისტრაციული დაყოფით ქუთაისის გუბერნიის შორაპნის მაზრის წირქვალის სასოფლო საზოგადოებას ეკუთვნოდა. 1930 წელს, მაზრების გაუქმების შემდეგ ჭიათურის რაიონს გადაეცა.

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1483 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002[2]	2126	1049	1077
2014[1]	1483	735	748

სოფლის ტერიტორიაზე მდებარეობს ყაველაშვილების ანუ ზედუბნის ციხის ნანგრევები, აქვე გვხვდება ძველი ეკლესიის ნანგრევები. სოფელში მდებარეობს ბრეგვაძეებისკლდის, ხვედელიძეებისკლდის, ჯრუჭულის, თაროკლდის (რაჭველების) კარსტული მღვიმეები, გოგირდოვანი წყლის აბანო. სოფელშია ასევე რამდენიმე არქეოლოგიური ძეგლი აღმოჩენილი, რომელთა შორის აღსანიშნავია: სამგლე კლდე, სამელე კლდე და სამერცხლე კლდე.

მთავარი სტატია: სამგლე კლდე.

სამგლე კლდე, პალეოლითური ხანის კარსტული მღვიმე მდინარე ჯრუჭულის კანიონისებური ხეობის მარჯვენა ნაპირზე, სამერცხლე კლდისა და ჯრუჭულის მღვიმეებს შორის, აღმოაჩინეს 1962 წელს და გათხარეს 1963-67 წლებში. სამგლე კლდის ქვედა ფენა შუა პალეოლითის ხანისაა. აღმოჩენილია მღვიმის დათვის, ბიზონის, შვლის, კეთილშობილი ირმის, ჯიხვისა და გიგანტური ირმის ძვლები. მღვიმე ნეანდერტალური ადამიანის დროებით ნასახლარს წარმოადგენდა. მასალა შუა მუსტიეს ხანას განეკუთვნება^[3].

მთავარი სტატია: სამელე კლდე.

სამელე კლდე მდებარეობს მდინარე ჯრუჭულის მარჯვენა ნაპირას. ის ნეოლითისა და ადრინდელი ბრინჯაოს ხანის ძეგლია. გათხრები მიმდინარეობს 1959 წლიდან. სამელე კლდე ადრინდელი სამიწათმოქმედო კულტურული ძეგლია^[4].

მთავარი სტატია: სამერცხლე კლდე.

სამერცხლე კლდე ზოდსა და სოფელ დარკვეთს შორის, მდინარე ჯრუჭულის მარჯვენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 600 მ. მდებარეობს. მღვიმე კარსტული წარმოშობისაა. გათხარეს 1963-66 წლებში. ფიქსირებულია 3 კულტურული ფენა^[5].

• ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 374.
• დვალაშვილი გ., ხანდოლიშვილი ლ. და სხვები, ჭიათურის მუნიციპალიტეტი, თბ., 2017, გვ. 37

ხ • გ • რ ჭიათურის მუნიციპალიტეტის დასახლებული პუნქტები ქალაქი ჭიათურა სოფლები ბეგიაური · ბიღა · ბჟინევი · ბუნიკაური · გეზრული (ქვედა გეზრული · შუა გეზრული) · გუნდაეთი · დარკვეთი · დიდი კაცხი · ეწერი · ვაკევისა · ვანი · ვაჭევი · ზედა ბერეთისა · ზედა რგანი · ზედა ჭალოვანი · ზედუბანი · ზოდი · თაბაგრები · თვალუეთი · ითხვისი · კალაური · კაცხი · კვახაჯელეთი · მანდაეთი · მელუშეეთი · მერევი · მეჩხეთური · მორძგვეთი · მოხოროთუბანი · მღვიმევი · ნავარძეთი · ნიგოზეთი · პატარა ჩხირაული · პერევისა · რგანი · რცხილათი · საკურწე · სალიეთი · სარქველთუბანი · სვერი · სკინდორი · ტყემლოვანა · უსახელო · ქბილარი · ქვაციხე · ქვედა ბერეთისა · ქვედა ჭალოვანი · ღვითორი · შუქრუთი · ცხრუკვეთი · წასრი · წინსოფელი · წირქვალი · წყალშავი · ჭილოვანი · ხალიფაური · ხვაშითი · ხრეითი · ჯოლხეეთი · ჯოყოეთი