გოფი (კუნძული)
| გოფი* | ||
|---|---|---|
| იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი | ||
| ||
| ქვეყანა |  წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია
| |
| ტიპი | ბუნებრივი | |
| კრიტერიუმები | vii, x | |
| სია | [1] | |
| რეგიონი** | აფრიკა | |
| კოორდინატები | 40°19′29″ ს. გ. 09°55′43″ ა. გ. / 40.32472° ს. გ. 9.92861° ა. გ. | |
| გაწევრიანების ისტორია | ||
| გაწევრიანება | 1995 (მე-19 სესია) | |
| ნომერი | 740 | |
| საფრთხის ქვეშ | 2004 | - |
| * იხ. ინგლ. სახელი UNESCO-ს სიაში. ** იუნესკოს მიერ კლასიფიცირებული რეგიონი. | ||
|
მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 740 ინგლ. • რუს. • ფრ. |
გოფი (ინგლ. Gough Island) – პატარა ვულკანური წარმოშობის კუნძული ატლანტის ოკეანეს სამხრეთ ნაწილში, არქიპელაგ ტრისტანი-და-კუნიას შემადგენლობაში. მიეკუთვნება დიდი ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიას — წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია. კუნძული დაუსახლებელია.
გეოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძულის ფართობი მის გარშემო არსებულ მომცრო კუნძულებთან და კლდეებთან ერთად შეადგენს 91 კმ²-ს (კუნძულის ზომებია — 11,3х5,6 კმ), უმაღლესი წერტილი მდებარეობს ზღვის დონიდან 910 მეტრზე. თვითონ კუნძული მდებარეობს 350 კმ-ით სამხრეთით არქიპელაგის ძირითადი კუნძულების ჯგუფისაგან, 2,7 ათასი კმ-ით კეიპტაუნიდან და 3,2 ათასი კმ-ით ბრაზილიიდან.
კუნძული გოფი, არქიპელაგის მეორე კუნძულ ინაკსესიბლესთან ერთად 1995 წელს შეიტანეს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ველური ბუნების ძეგლების სიაში. კუნძულზე არსებობს მცენარე-ენდემები. ამას გარდა, ეს მსოფლიოში ერთადერთი დიდი საბუდარია ალბატროს Diomedea dabbenena-სთვის და Pterodroma incerta-სთვის. ამ მიზეზების გამო კუნძულზე ტურისტების დაშვება შეზღუდულია.
აქ მაღალ კლდეებში ბინადრობს მსოფლიოში ზღვის ფრინველების ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დიდი კოლონია. კუნძული ორი ენდემური ფრინველების სახეობის და მცენარეების თორმეტი სახეობის საარსებო ადგილია.
კუნძულის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემაა — სახლის თაგვი. XIX საუკუნეში შემთხვევით შეყვანილი თაგვები მტაცებლების არყოფნის გამო გამრავლდნენ. დღეისათვის მათი პოპულაცია შეფასებულია 700 000 ერთეულად. თაგვები აზიანებენ ზღვის ფრინველების კვერცხებს და ბარტყებს.
კუნძულები და კლდეები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]გოფის კუნძულის ირგვლივ მდებარეობს ბევრი მომცრო კუნძული და კლდე:
- სამხრეთ-დასავლეთის კუნძული (Southwest Island)
- სადლის კუნძული (Saddle Island)
- რაუნდის კუნძული (Round Island)
- კოუნის კუნძული (Cone Island)
- პინგვინის კუნძული (Penguin Island)
- ადმირალსის კუნძული (The Admirals)
- ტრისტიანას კლდე (Tristiana Rock)
- ისოლდას კლდე (Isolda Rock)
- ლოტს-ვაიფის კლდე (Lot’s Wife)
- ჩერჩის კლდე (Church Rock)
კლიმატი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კუნძულის კლიმატი ქარიანი და წვიმიანია. თვის საშუალო ტემპერატურა მერყეობს +9 °С-დან 14,5 °C-მდე. წლის საშუალო ტემპერატურა — დაახლოებით +11 °C. წელიწადში მოდის დაახლოებით 2500 მმ ნალექი წვიმის სახით.
ატლანტის ოკეანეს სამხრეთ ნაწილში მდებარე გოფის კუნძულს აქვს ერთ-ერთი ყველაზე უფრო კარგად შენარჩუნებული საზღვაო ეკოსისტემა მოცემულ კლიმატურ ზონაში. კლიმატი — ზომიერი ზღვის.
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სავარაუდოდ კუნძული 1731 წელს აღმოაჩინა ინგლისელმა ზღვაოსანმა ჩარლზ გოფმა. ზუსტად მან დაწვრილებით აღწერა კუნძულის სახე, თუმცა ის იქ არ გადასულა.
დიდი ბრიტანეთის ხელისუფლების თანხმობით, 1956 წლიდან კუნძულზე განლაგებულია სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის მეტეოროლოგიური სადგური.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- The South Atlantic and Subantarctic Islands: Gough Island. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-07-20. ციტირების თარიღი: 2016-08-06.
- South African weather station on Gough Island დაარქივებული 2006-07-14 საიტზე Wayback Machine.
- Gough Island Wildlife Reserve
- იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობა დაარქივებული 1997-07-10 საიტზე Archive.isCategory:Webarchive template archiveis links
- გოფის კუნძული დაარქივებული 2006-01-07 საიტზე Wayback Machine.
- ეკოლოგიური უბედურება გოფის კუნძულზე. 20. 05. 2008
- The South African Weather Station on Gough Island დაარქივებული 2017-09-12 საიტზე Wayback Machine. – Official website.
- Facebook Groups - Gough Island team discussions
- Gough and Inaccessible Islands - UNESCO wildlife reserve publication
- Photographs of Gough Island - Flickr publication by Chantal van Staden.
.svg){kind=small}