Սերգեյ Մալայան

Սերգեյ Մալայան
Ծնվել է	հունվարի 4, 1923(1923-01-04)
Ծննդավայր	Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	հուլիսի 30, 1978(1978-07-30) (55 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Կրթություն	Թբիլիսիի պետական բժշկական համալսարան (1946)
Մասնագիտություն	ակնաբույժ
Գիտական աստիճան	բժշկական գիտությունների թեկնածու
Աշխատավայր	Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան և ՀՀ ԱՆ
Զավակներ	Ալեքսանդր Մալայան

Սերգեյ Վարդանի Մալայան (հունվարի 4, 1923(1923-01-04), Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 30, 1978(1978-07-30), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ ակնաբան։ Բժշկական գիտությունների թեկնածու (1958), դոցենտ (1964): Առաջինն է ստեղծել տեսողության սրության որոշման աղյուսակների հայկական հավաքածուն։ Մեծ ներդրում է ունեցել Հայաստանում ակնաբուժության զարգացման գործում։

Սերգեյ Մալայանը ծնվել է 1923 թվականին, Թիֆլիսում, Վարդան և Արուսյակ Մալայանների ընտանիքում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Թբիլիսիի բժշկական ինստիտուտ։ Հայրը՝ Վարդան Մալայանը, եղել է ստալինյան բռնաճնշումների զոհ, և 14-ամյա Սերգեյ Մալայանը սկսել է աշխատել, որպեսզի պահի ընտանիքը։ Ընտանիքի խնամքն իր վրա է վերցրել հորեղբայրը՝ պրոֆեսոր Արտաշես Մալաևը։ Ակնաբուժական գործունեությունը սկսել է Նոր Բայազետից, եղել է շրջանի ակնաբույժը։ Մասնակցել է Հայաստանում տարածված տրախոմա հիվանդության դեմ պայքարին։ 1953 թվականին Սերգեյ Մալայանը տեղափոխվել է Երևան և ընդունվել Երևանի բժշկական ինստիտուտի օրդինատուրայի «Աչքի հիվանդությունների» ամբիոն, միաժամանակ աշխատել է ակնաբուժական առաջին հիվանդանոցում։ 1958 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսությունը։ Եղել է Երևանի Մխիթար Հերացու անվան բժշկական ինստիտուտի աչքի հիվանդությունների ամբիոնի վարիչ^[1]։ 1968-1978 թվականներին եղել է ՀԽՍՀ առողջապահության նախարարության գլխավոր ակնաբանը^[2][3]։

Աշխատանքները վերաբերում են աչքի հիվանդությունների կլինիկային։ Մալայանը ռուս-լատինական եզակի բառարանի, հիսուն գիտական աշխատանքների, ինչպես նաև «Ֆիզիոլոգիական օպտիկայի և աչքի անատոմիա» դասագրքի հեղինակ է^[4][5]։

1978 թվականին Հայաստանի գլխավոր ակնաբույժ Սերգեյ Մալայանի գլխավորությամբ Հանրապետական տրախոմատոզ-գլաուկոմատոզ դիսպանսերի բազայի վրա (1952) կազմավորվել է Երևանի ակնաբուժական կենտրոնը, որի բացումը կատարվել է նույն թվականի մարտին։ 1978 թվականի հունիսի 7-ին Մալայանը կենտրոնում կատարել է առաջին` կատարակտի վիրահատությունը։ 1998 թվականից Ակնաբուժական կենտրոնը կրում է Մալայան գիտնականի և բժշկի անունը։ Կենտրոնի սրահում տեղադրվել է Սերգեյ Մալայանի բրոնզե կիսանդրին^[1]։

Մահացել է 1978 թվականի հուլիսի 30-ին Երևանում։

• Հայր՝ Վարդան Մալայան, ստալինյան բռնաճնշումների զոհ^[1]։
• Հորեղբայր՝ Արտաշես Մալաև, պրոֆեսոր, Թբիլիսիի բժշկական համալսարանի երկու ամբիոնների պրոֆեսոր, ղեկավարել է ակնաբուժության ամբիոնը, եղել է «Տոպոգրաֆիկ անատոմիայի և պլաստիկ վիրաբուժության» ամբիոնի վարիչ։ Թբիլիսիում ունեցել է սեփական մեծ ակնաբուժական հիվանդանոց։ Մասնավոր գործունեությանը զուգահեռ դասավանդել է բուհում։
• Մայր՝ Արուսյակ Մալայան։
• Քույր՝ Վարվառա Մալայան, ակնաբույժ, ապրել է Թբիլիսիում։
• Որդի՝ Ալեքսանդր Սերգեյի Մալայան, ակնաբույժ, Ս. Վ. Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնի տնօրեն։
• Թոռնուհի՝ Ելենա Մալայան, ակնաբույժ, Ս. Վ. Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնի էսքիմեր-լազերային վիրաբուժության բաժանմունքի վարիչ^[6]։

• Աչքի անատոմիան և ֆիզիոլոգիական օպտիկան։ Երևան, 1969։
• Ակնաբանական համառոտ տեղեկագիրք։ Երևան, 1976 (համահեղինակ)։