Ուիլյամ Ալսթոն
Ծնվել է | նոյեմբերի 29, 1921[1] Շրիվպորտ[2] |
---|---|
Մահացել է | սեպտեմբերի 13, 2007[3] (85 տարեկան) Օնոնդագա շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
Դավանանք | Անգլիկան եկեղեցի |
Մասնագիտություն | փիլիսոփա և համալսարանի դասախոս |
Հաստատություն(ներ) | Ռատգերսի համալսարան[2], Ուրբանա-Շամպեյնի Իլինոյսի համալսարան, Միչիգանի համալսարան[2] և Սիրաքյուսի համալսարան |
Գործունեության ոլորտ | philosophical theology?[2], իմացաբանություն[2], լեզվի փիլիսոփայություն[2], philosophy of psychology?[2] և early modern philosophy?[2] |
Անդամակցություն | Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա |
Ալմա մատեր | Չիկագոյի համալսարան |
Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[4][5] |
Ազդվ��լ է | Թոմաս Ռիդ (փիլիսոփա)[2], Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել[2], Ալֆրեդ Նորթ Ուայտհեդ[2], Լյուդվիգ Վիտգենշթայն[2], J. L. Austin?[2] և Wilfrid Sellars?[2] |
Պարգևներ | |
Ներշնչվել է
|
Ուիլյամ Փեյն Ալսթոն (անգլ.՝ William Payne Alstonնոյեմբերի 29, 1921[1], Շրիվպորտ[2] - սեպտեմբերի 13, 2007[3], Օնոնդագա շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի փիլիսոփա։ Ալսթոնը համարվում է քսաներորդ դարի կրոնի ամենանշանավոր իմացաբաններից և փիլիսոփաներից մեկը[6]։ Նա հայտնի է նաև մետաֆիզիկայի և լեզվի փիլիսոփայության իր աշխատություններով[7]։ Շատ ազդեցիկ են եղել ֆունդամենտալիզմի, ինտերնալիզմի և էքստերնալիզմի, խոսքի ակտերի և միստիկական փորձառության գիտական արժեքի վերաբերյալ, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ թեմաների շուրջ իր տեսակետները[8]: Նա իր փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորի աստիճանը ստացել է Չիկագոյի համալսարանում, դասավանդել է Միչիգանի, Ռատգերսի, Իլինոյսի և Սիրակուզայի համալսարաններում [7]:
Վաղ կյանք և կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալսթոնը ծնվել է 1921 թվականի նոյեմբերի 29-ին Լուիզիանայի Շրիվպորտ քաղաքում՝ Յունիս Սքուլֆիլդի և Ուիլյամ Ալսթոնի ընտանիքում: Նա ավագ դպրոցն ավարտել է 15 տարեկանում և շարունակել կրթությունը Լուիզիանայի Սենտենարի քոլեջում, որտեղ 1942 թվականին ստացել է դաշնակահարի բակալավրի աստիճան: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ նա Կալիֆորնիայի զինվորական նվագախմբում նվագել է կլառնետ և թմբուկ: Այդ ընթացքում նա սկսել է հետաքրքրվել փիլիսոփայությամբ՝ ոգեշնչված Վ. Սոմերսեթ Մոեմի «Ածելու սայրը» գրքով, և ընթերցել է հայտնի փիլիսոփաներ Ժակ Մարիտենի, Մորթիմեր Ջ. Ադլերի, Ֆրենսիս Բեկոնի, Պլատոնի, Ռենե Դեկարտի և Ջոն Լոքի աշխատությունները[9]։ Ալսթոնը զորացրվել է ԱՄՆ բանակից 1946թվականին[6], այնուհետև ընդունվել է Չիկագոյի համալսարանի փիլիսոփայության ասպիրանտուրան, թեև երբեք պաշտոնապես փիլիսոփայության դասեր չէր անցել[10][11]: Չիկագոյում նա ավելի խորությամբ է ուսումնասիրել փիլիսոփայությունը՝ շնորհիվ Ռիչարդ Մաքիոնի և Չարլզ Հարթշորնի, իսկ 1951 թվականին պաշտպանել է իր դոկտորական թեզը[9], որը նվիրված էր Ալֆրեդ Նորթ Ուայթհեդի փիլիսոփայությանը[6]։
Կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1949 թվականից մինչև 1971 թվականը Ալսթոնը դասավանդել է Միչիգանի համալսարանում, իսկ 1961 թվականին դարձել է փիլիսոփայության պրոֆեսոր [12]։ Այնուհետև նա հինգ տարի դասավանդել է Ռատգերսի համալսարանում, որին հաջորդել է Իլինոյսի համալսարանը Ուրբանա-Շամպայնում 1976-1980 թվականներին, իսկ դրանից հետո՝ Սիրակուզայի համալսարանը 1980-1992 թվականներին[9]։ Ալսթոնի վաղ շրջանի աշխատանքները նվիրված էին լեզվի փիլիսոփայությանը, սակայն 1970-ականների սկզբից նա սկսեց կենտրոնանալ իմացաբանության և կրոնի փիլիսոփայության վրա[6]։
Ալսթոնը, Ալվին Պլանտինգայի, Նիկոլաս Վոլթերսթորֆի, Ռոբերտ Ադամսի և Մայքլ Լ. Պետերսոնի հետ միասին հիմնադրել է «Հավատք և փիլիսոփայություն» ամսագիրը[13]: Պլանտինգայի, Վոլթերսթորֆի և այլոց հետ Ալսթոնը պատասխանատու էր նաև «Բարեփոխված իմացաբանության» զարգացման համար (տերմին, որը եպիսկոպոսական եկեղեցու հետևորդ Ալսթոնը երբեք ամբողջությամբ չի ընդունել)։ Սա համարվում է քսաներորդ դարում քրիստոնեական մտածողության ամենակարևոր ներդրումներից մեկը[14]: Ալսթոնը 1979 թվականին եղել է Ամերիկյան փիլիսոփայական ասոցիացիայի Արևմտյան բաժնի (այժմ՝ Կենտրոնական բաժին) նախագահ, ինչպես նաև Փիլիսոփայության և հոգեբանության ընկերության և Քրիստոնյա փիլիսոփաների ընկերության նախագահ, որի համահիմնադիրներից էր: Նա ճանաչվել է կրոնի փիլիսոփայության վերածննդի առանցքային գործիչ քսաներորդ դարի երկրորդ կեսում [15][16]։ 1990 թվականին ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ [17]։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալսթոնը մահացել է Ջեյմսվիլի (Նյու Յորք) ծերանոցում 2009 թվականի սեպտեմբերի 13-ին՝ 87 տարեկան հասակում [10]:
Աշխատություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Beyond "Justification": Dimensions of Epistemic Evaluation, Իթաքա, Նյու Յորք: Քորնելի համալսարանի հրատարակչություն, 2005։ ISBN 978-0-8014-7332-6։
- A Sensible Metaphysical Realism (The Aquinas Lecture, 2001), Միլուոքի, Վիսկոնսին: Marquette University Press, 2001:978-0-8746-2168-6ISBN 978-0-8746-2168-6
- Illocutionary Acts and Sentence Meaning, Ithaca, New York: Cornell University Press, 2000: 978-0-8014-3669-7ISBN 978-0-8014-3669-7
- A Realist Conception of Truth, Իթակա, Նյու Յորք: Քորնելի համալսարանի հրատարակչություն,1996։ 978-0-8014-8410-0ISBN 978-0-8014-8410-0
- Epistemic Justification: Essays in the Theory of Knowledge, Իթակա, Նյու Յորք: Կոռնելի համալսարանի հրատարակություն,1996։ 978-0-8014-9544-1ISBN 978-0-8014-9544-1
- Epistemic Justification: Essays in the Theory of Knowledge, Իթակա, Նյու Յորք: Կոռնելի համալսարանի հրատարակություն,1993։ 978-0-8014-8101-7ISBN 978-0-8014-8101-7
- Perceiving God: The Epistemology of Religious Experience, Իթակա, Նյու Յորք: Կոռնելի համալսարանի հրատարակչություն, 1991:978-0-8014-8155-0ISBN 978-0-8014-8155-0
- Divine Nature and Human Language: Essays in Philosophical Theology: Ithaca, Նյու Յորք: Cornell University Press, 1989։ 978-0-8014-9545-8ISBN 978-0-8014-9545-8
- Philosophy of Language, Englewood Cliffs, Prentice Hall, 1964
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
- ↑ 3,0 3,1 3,2 SNAC — 2010.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Plantinga, Alvin (2015). «Alston, William P.». In Audi, Robert (ed.). The Cambridge Dictionary of Philosophy (Third ed.). New York City: Cambridge University Press. էջեր 26–27. ISBN 978-1-139-05750-9. OCLC 927145544. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
թեգ. «:0» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ: - ↑ 7,0 7,1 Battaly, Heather D. (2005). «Alston, William P. (1921–)». Encyclopedia of Philosophy – via Encyclopedia.com.
- ↑ Oppy, Graham; Trakakis, Nick, eds. (2009). History of Western Philosophy of Religion (PDF). Acumen Publishing, Limited. ISBN 978-1-84465-679-0. Վերցված է December 9, 2013-ին.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Howard-Snyder, Daniel (2005). «Alston, William Payne (1921– )» (PDF). In Shook, John R. (ed.). Dictionary of Modern American Philosophers. Vol. 1. Continuum. էջեր 56–61. ISBN 978-1-84371-037-0. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) September 6, 2021-ին. Վերցված է December 8, 2013-ին. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
թեգ. «Shook2005» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ: - ↑ 10,0 10,1 «William Payne Alston Obituary». The Post-Standard. September 20, 2009. Վերցված է December 9, 2013-ին. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>
թեգ. «Syracuse» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ: - ↑ «Emeritus professor of philosophy William Payne Alston dies». Syracuse University. September 18, 2009. Արխիվացված է օրիգինալից March 5, 2016-ին. Վերցված է December 9, 2013-ին.
- ↑ «The Aquinas Lecture in Philosophy i». Marquette University Press. Վերցված է December 10, 2013-ին.
- ↑ Plantinga, Alvin (2009). «In Memoriam: William J. Alston» (PDF). Faith and Philosophy. 26 (4): 359–360. doi:10.5840/faithphil200926434. ISSN 0739-7046.
- ↑ Meeker, Kevin (April 1994). «William Alston's Epistemology of Religious Experience: A 'Reformed' Reformed Epistemology?». International Journal for Philosophy of Religion. 35 (2): 89–110. doi:10.1007/bf01318327. JSTOR 40036246. S2CID 170253486.
- ↑ «William P. Alston». Centenary College of Louisiana. Արխիվացված է օրիգինալից December 13, 2013-ին. Վերցված է December 10, 2013-ին.
- ↑ «APA Divisional Presidents and Addresses». American Philosophical Association. Վերցված է August 11, 2018-ին.
- ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter A» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. էջ 11. Վերցված է December 9, 2013-ին.
|
- Նոյեմբերի 29 ծնունդներ
- 1921 ծնունդներ
- Սեպտեմբերի 13 մահեր
- 2007 մահեր
- Նյու Յորք նահանգում մահացածներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Չիկագոյի համալսարանի շրջանավարտներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Փիլիսոփաներ այբբենական կարգով
- 2009 մահեր
- Ամերիկացի փիլիսոփաներ
- 20-րդ դարի փիլիսոփաներ
- Ամերիկացիներ
- 21-րդ դարի փիլիսոփաներ
- 21-րդ դարի ամերիկացիներ
- 20-րդ դարի ամերիկացիներ
- Իմացաբանություն