Նորդ Օստի ահաբեկչություն
| Տեռորիստական հարձակում Դուբրովկայի վրա | |
|---|---|
 Չեչնիայի կողմից կազմակերպված տեռոր[1] | |
| Տեսակ | քրեական գործ և պատանդների գերեվարում |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Գրոհի վայր | Մոսկվա |
| Տեղադրանք | Դուբրովկայի թատրոն |
| Տարեթիվ | հոկտեմբերի 23 —-հոկտեմբերի 26 2002 |
| Զենք | Կալաշնիկովի ինքնաձիգ, պայթուցիկ նյութեր, ատրճանակ, նռնակներ, գնդացիր[1] |
| Զոհվածներ | 130 (փաստացի տվյալներ)[2], 174 ( «Նորդ Օստ» կազմակերպության տվյալների համաձայն) |
| Վիրավորներ | 700[3] |
| Ահաբեկիչների քանակ | 40 |
| Պատանդներ | 916[1] |
| 55°43′33″ հս․ լ. 37°40′24″ ավ. ե.HЯO | |
 2002 Moscow theater hostage crisis Վիքիպահեստում | |
Նորդ Օստի ահաբեկչություն, Դուբրովկայի ահաբեկչություն (ռուս.՝ Террористический акт на Дубровке), 2002 թվականի հոկտեմբերի 23-ին իրականացված ահաբեկչական գործողություններ Մոսկվայի Դուբրովկա շրջանում, որի ընթացքում Մովսար Բարաևի գլխավորությամբ մի խումբ զինված գրոհայիններ բռնեցին և պատանդներ վերցրեցին աշխատողների, հանդիսատեսների և երաժիշտների «Նորդ օստ» կինոթատրոնի շենքում[4][5]։ Հոկտեմբերի 23-ին կինոթատրոնի շենք ներխուժեցին երեք միկրոավտոբուսներով ժամանած գրոհայիններ, որոնք զինված էին տարբեր զենքերով։ Նրանք գրավեցին համերգասրահն ու պատանդ վերցրեցին 916 հոգու[1]։
Ռուսաստանի իշխանություններն այս ահաբեկչության նպատակը դիտարկեցին որպես հանրային անվտանգության խախտում. ահաբեկել բնակչությանը և ազդեցություն գործել Ռուսաստանի Դաշնության իշխանությունների վրա` որպեսզի զորքերը դուրս բերվեն Չեչնիայի տարածքից։
Ահաբեկիչներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս ահաբեկչությունն իրականացնելու համար ընտրված էին 21 տղամարդիկ և 20 կանայք։ Մահապարտների տարիքները՝ 16 - 42 տարեկան, մեծամասնությունը՝ 20 - 23 տարեկան։ Կեղծ փաստաթղթերով նրանք կին ահաբեկիչների համար վարձակալեցին երեք բնակարաններ Մոսկվա քաղաքում. Վորոնցովի փողոց, տուն 22, Ֆեստիվալնայա փողոց, տուն 15, Էլեվատորնայա փողոց, տուն 4, կորպուս 1։ Նույն կերպ բնակարաններ վարձակալվեցին նաև տղամարդկանց համար։ Էլմուրզաևն ընտրեց Էլեվատորնայա փողոցը, Մովսար Բարաևը՝ Շամիլխաժի Ախմատանովա կեղծանվամբ, տեղավորվեց Վեերնայա փողոց, տուն 30, կորպուս 2-ում։ Խմբի անդամները մայրաքաղաք էին ժամանել տարբեր ճանապարհներով և տարբեր ժամանակներ, սակայն նրանց մեծամասնությունը եկել էր Խասավյուրտ Մոսկվա ավտոբուսով, տեռորից մի քանի օր առաջ։ Աղջիկներից մի քանիսը Ինգուշետիայից եկել էին ինքնաթիռով։ Մովսար Բարաևը, ով զինված բանդայի պարագլուխն էր, Մոսկվայի Կազանսкի երկաթուղային կայարանում № 3 գնացքից իջել էր երկու ահաբեկիչների՝ Ալխազուրովի և Բաթաևի ուղեկցությամբ, 2002 թվականի հոկտեմբերի 14-ին։ Յուրաքանչյուր բնակարանում տեղավորվել էին 4-5 հոգի։
Զենքը, զինամթերքն ու պայթուցիկ նյութերը ևս բաշխված էին տարբեր վայրերում, մի մասը պահվել է Օգորոդնոյո անցուղիում, որոշները՝ Չեռնոյե գյուղում, մի մասն էլ թաքցրել էին Մոսկվայում վարձակալած բնակարաններում։
Մահացածների թիվ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Երկիրը | Թիվը |
|---|---|
| Ռուսաստան | 121 |
| ՈՒկրաինա | 3 |
| Միացյալ Նահանգներ | 1 |
| Բելոռուսիա | 1 |
| Ավստրիա | 1 |
| Հոլանդիա | 1 |
| Ղազախստան | 1 |
| Հայաստան | 1 |
|
Ընդամենը |
130 |
Արձագանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռուսաստան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը 2002 թ. հոկտեմբերի 28-ը հայտարարեց սգո օր` ահաբեկչական գործողությունների ողբերգական հետևանքներով զոհվածների համար[6][7]։
ԱՄՆ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]CNN ամերիկյան հեռուստաընկերության հաղորդագրությունում ահաբեկիչներին անվանեցին «չեչենական ընդդիմախոսներ»[8],.
Արաբական աշխարհ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նոյեմբերի 12-ին «Ալ-Ջազիրա» հեռուստաալիքի եթերում վերծանելով ահաբեկչությունը, Ալ Քաիդի միջազգային ահաբեկչական խմբի առաջնորդ Ուսամա բեն Լադենի կողմից հավանություն է տրվել Մոսկվայում չեչեն զինյալների կողմից պատանդների առևանգմանը, ինչպես նաև հավանություն է տրվել ահաբեկչական գործողություններին Ինդոնեզիայում, Եմենում և Քուվեյթում[9]։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Andrzej Zaucha. — Moskwa. Nord-Ost. — 2003.(լեհ.)
- Ալեքսանդր Դյուկով.Դուբրովկայի պատանդները. — М.: ԷԿՍՄՈ; ՅԱՈՒԶԱ, 2009. — 288 էջ։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Экстренный выпуск программы Время ՅուԹյուբում
- Новости 23 октября 2002 года "Норд-Ост" ՅուԹյուբում
- Запись ТВ эфира 23-26 октября 2002 года ՅուԹյուբում
- Видеоархив телесюжетов на Newstube.ru Արխիվացված 2011-05-14 Wayback Machine
- Мемориал погибших в Норд-Осте. Книга памяти
- Норд-Ост. Неоконченное расследование. События, факты, выводы
- Сайт мюзикла «Норд-Ост»
- «Норд-Ост» перевернул Россию Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
- Воспоминания Светланы Губаревой о днях, проведённых в захваченном «Норд-Осте» Արխիվացված 2020-09-30 Wayback Machine
- Официальный список погибших во время теракта на Дубровке (130 фамилий)
- Хасан Закаев получил 19 лет строгого режима
- «Специальный номер журнала «The New Times», посвящённый 10 годовщине теракта». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Верховный суд Российской Федерации. Кассационное определение от 9 сентября 2003 года. Дело N 5-о03-149(չաշխատող հղում) // Consultant.ru
- ↑ Nord-Ost.org «Официальный список погибших заложников»
- ↑ http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=759096
- ↑ «Террористический акт на Дубровке. Досье». ТАСС. 2017 թ․ հոկտեմբերի 23.
- ↑ «Террористический акт на Дубровке ("Норд-Ост") в октябре 2002 года». РИА Новости. 2013 թ․ հոկտեմբերի 23.
- ↑ Новости NEWSru.com :: 28 октября объявлено днем траура
- ↑ 28 октября в России объявлен траур — РИА Новости, 27.10.2002
- ↑ «The tape showed Chechen dissidents, some of them veiled women, describing their motivations for the takeover of the theatre on Wednesday night.»
Gunmen release chilling video Արխիվացված 2008-02-09 Wayback Machine // CNN October 25, 2002 - ↑ «Бен Ладен грозит россиянам». Время новостей. 2002 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 6-ին.