Jump to content

Նարվեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
Նարվեր
Վարչական տարածքԱրևմտյան Հայաստան
ՎիլայեթԽարբերդի վիլայեթ
ԳավառակԱկնի գավառակ
Այլ անվանումներՆավեր, Նավվեր, Նավվեր, Նավրեր, Նարվիլ, Նարվիր
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Ազգային կազմՀայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտիUTC+3
Նարվեր (Աշխարհ)##
Նարվեր (Աշխարհ)

Նարվեր, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Խարբերդի վիլայեթի Ակնի գավառակում[1]։ Գտնվում էր Ակն քաղաքից 8-10 կմ հյուսիս-արևմուտք, Եփրատի աջ կողմում, Հայեկ լեռան վրա։

Անվան ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նարվեր առաջացել է «նա վեր է» արտահայտությունից։ Գյուղը գտնվելով Եփրատի ափին ունեցել է նավակայան և այստեղից նավարկողները երբ հարցնում էին ուր է Իջևանը, տեղացիները պատասխանում էին. «նա վեր է»։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղի երկու կողմերում վեր են խոյանում Շրզու կամ Վանքի քար և Նարվերի քար հսկա ժայռերը։ Խաթունիկ և Շամամ ուխտատեղիների մոտ գտնվում էր Դրախտիկ սառնորակ աղբյուրը, որից հավասարապես օգտվում էին և՛ հայերը, և՛ թուրքերը։

Գյուղի մասին Նավրեր անունով 1640 թվականին հիշատակված է հայերեն ձեռագիր հիշատակարանում։ Գյուղը շատ է տուժել 1895 թվականի կոտորածների ժամանակ, իսկ 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ ամբողջապես դատարկվեց հայերից։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1900-ական թվականներին ուներ 50-60 տուն բնակիչ, որից 40 տուն՝ մոտ 200 բնակիչ՝ հայեր։

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործություն, առևտուր և արհեստներն էր։ Ոմանք էլ պանդխտում էին։

Պատմամշակութային կառույցներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նարվերն ուներ սրբատաշ քարերով կառուցված Ս. Մինաս անունով եկեղեցի։ Գյուղի շրջակայքում կային բազմաթիվ սրբավայրեր, մատուռներ և ավերված եկեղեցիներ։ Գյուղի մոտ գտնվում էին Ս. Աստվածածին, Խաչաղբյուր, Խնդրակատար ավերված եկեղեցիները, Եփրատի ափին՝ Ս. Թեոդորոս և Ս. Նիկողայոս (թուրքերն այն անվանում էին Զիարեթ թեփեսի) ուխտատեղիները, գյուղի այգիների մեջ՝ Ս. Խաթունիկը և Ս. Շամամը։

Նարվեր և Ապրանք գյուղերի միջև գտնվում էր Ս. Սարգի ավերված եկեղեցին։ Գյուղի մոտ էր նաև գտնվում Սենեկներ կոչվող ավերված եկեղեցին, որի կառուցումը վերագրվում էր Վասպուրականի թագավոր Սենեքերիմ Արծրունուն (X-XI դարեր)։ Գյուղից վերև՝ լեռան կատարին, գտնվում էր հին ավերակ բերդը, որի ստորոտում պահպանվում էին Ավերտունք անունով տների ավերակները։

Գյուղում գործում էր Սահակյան կամ Սմբատյան անունով վարժարան[2]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Խարբերդի նահանգ». Վերցված է 2015 ապրիլի 14-ին.
  2. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 971-972