Էլեֆանտա

Էլեֆանտա
Տեսակ	քարանձավ
Երկիր	Հնդկաստան[1]
Վարչատարածք	Raigad district?[2]
Աշխարհագրական տեղադրություն	Elephanta Island?

Էլեֆանտայի քարանձավներ (մարաթհի՝ घारापुरीच्या लेण्या), ճարտարապետական-քարանձավային համալիր Հնդկաստանի Մահարաշտրա նահանգում, Մումբայ քաղաքի մերձակայքում, Արաբական ծովի Գհարապուրի կղզու կենտրոնական մասում։ Կղզին ընկած է Մումբայից մոտավորապես տասը կիլոմետր դեպի արևելք, Ջավահառլալ Ներուի անվան նավահանգստից 2 կիլոմետր դեպի արևմուտք։ Այսպես կոչված՝ «Քարանձավների քաղաքը» բաղկացած է հինդուիստական դիցերին (հիմնականում՝ Շիվային)^[3] նվիրված տաճարներ պարունակող հինգ քարանձավից^[4][5], մեր թվականությունից առաջ 2-րդ դարով թվագրվող բուդդայական պաշտամունքային կառույցներ, օբյեկտներ պարունակող մի շարք քարանձավներից^[6][7][8][9]։ Համալիրում ամփոփված է ժայռափոր և ժայռակոփ արվեստի հարուստ և մեծարժեք հավաքածու, որտեղ դրսևորված է հինդուիստական և բուդդայական գաղափարների ու սրբապատկերագրության սինկրեիզմը^[10][11]։ Արվեստի գործերի զգալի մասը վնասված է։ Փորագրաքանդակները հինդուիստական դիցաբանության թեմաներով են։ Առանձնահատո��կ ուշադրության են արժանացել միակտոր բազալտից կերտված բարձր (շուրջ 20 ոտնաչափ) այն քանդակները, որ պատկերում են եռադեմ Շիվային (Trimurti Sadashiva), պարի աստված Նաթարաջային և յոգայի աստված Յոգիշվարային^[12][13]։ Դրանք թվագրվում են 5-ից 9-րդ դարերով^[4]։ Ուսումնասիրողներից շատերը գտնում են, որ այդ քանդակներն ստեղծվել են մոտավորապես 550 թվականին^[14]։

1987 թվականին Էլեֆանտայի քարանձավային տաճարներն ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Էլեֆանտայի քարանձավային տաճարները հիշատակվել են 19-րդ դարի անգլիացի բանաստեղծուհի և արձակագիր Լետիցիա Լենդոնի՝ 1834 թվականին գրած The Caves of Elephanta պոեմում^[15]

Վիքիդարանում կան նյութեր այս թեմայով՝
The Caves of Elephanta,
a poem by L. E. L.

, ամերիկացի գրող Հերման Մելվիլի «Մոբի Դիք»^[16], Սոմերսեթ Մոեմի «Ածելու սայրը» (The Razor's Edge, 1944 թ.) վեպերում^[17]։

• Աջանտա
• Էլլորա

• 
  Եռադեմ Շիվան
• 
  Հսկա փղարձան, որն էլ առիթ է հանդիսացել կղզին Էլեֆանտա անվանելու
• 
  Գլխավոր քարանձավի մուտքը
• 
  Քարանձավների համայնապատկերը
• 
  Գլխավոր քարանձավի սյունաշարը
• 
  Շիվան Գանգես գետը հասցնում է Երկիր
• 
  Արդհանարիշվարա՝ կիսով չափ կին և կիսով չափ տղամարդ
• 
  Շիվան հաղթում է Անդհակային
• 
  Կալյանասունդարա. Շիվայի և Փարվատիի ամուսնությունը
• 
  Շիվան՝ որպես Յոգիշվարա՝ յոգայի աստված
• 
  Շիվան՝ որպես Նաթարաջա՝ պարի աստված
• 
  Շիվան ու Փարվատին Կայլասա սարի վրա
• 
  Ռավանան ցնցում է Կայլասա սարը
• 
  Շիվա Լինգա սրբավայրը քարանձավային համալիրում
• 
  Շիվա Լինգա սրբավայրը
• 
  Գլխավոր տաճարի մոտ գտնվող արձանները
• 
  Երրորդ քարանձավի մուտքը
• 
  Չորրորդ քարանձավի մուտքը
• 
  Տաճարի սյունաշար սրահը
• 
  Սանկարամի

• «Элефанта». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• Prasanna Kumar Acharya (2010). An encyclopaedia of Hindu architecture. Oxford University Press (Republished by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-534-6.
• Prasanna Kumar Acharya (1997). A Dictionary of Hindu Architecture: Treating of Sanskrit Architectural Terms with Illustrative Quotations. Oxford University Press (Reprinted in 1997 by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-113-3.
• Carmel Berkson (1999). Elephanta: the cave of Shiva. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-1284-0.
• Vinayak Bharne; Krupali Krusche (2014). Rediscovering the Hindu Temple: The Sacred Architecture and Urbanism of India. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-6734-4.
• Alice Boner (1990). Principles of Composition in Hindu Sculpture: Cave Temple Period. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0705-1.
• Alice Boner; Sadāśiva Rath Śarmā (2005). Silpa Prakasa. Brill Academic (Reprinted by Motilal Banarsidass). ISBN 978-8120820524.
• Charles Dillard Collins (1988 թ․ հունվարի 1). The iconography and ritual of Śiva at Elephanta. SUNY Press. ISBN 978-0-88706-773-0.
• A.K. Coomaraswamy; Michael W. Meister (1995). Essays in Architectural Theory. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-0-19-563805-9.
• Dehejia, V. (1997). Indian Art. Phaidon: London. 0-7148-3496-3.
• Adam Hardy (1995). Indian Temple Architecture: Form and Transformation. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-312-0.
• Adam Hardy (2007). The Temple Architecture of India. Wiley. ISBN 978-0470028278.
• Adam Hardy (2015). Theory and Practice of Temple Architecture in Medieval India: Bhoja's Samarāṅgaṇasūtradhāra and the Bhojpur Line Drawings. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-93-81406-41-0.
• Harle, J.C., The Art and Architecture of the Indian Subcontinent, 2nd edn. 1994, Yale University Press Pelican History of Art, 0300062176
• Monica Juneja (2001). Architecture in Medieval India: Forms, Contexts, Histories. Orient Blackswan. ISBN 978-8178242286.
• Stella Kramrisch (1976). The Hindu Temple Volume 1. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0223-0.
• Stella Kramrisch (1979). The Hindu Temple Volume 2. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0224-7.
• Michael W. Meister; Madhusudan Dhaky (1986). Encyclopaedia of Indian temple architecture. American Institute of Indian Studies. ISBN 978-0-8122-7992-4.
• George Michell (1988). The Hindu Temple: An Introduction to Its Meaning and Forms. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-53230-1.
• George Michell (2000). Hindu Art and Architecture. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-20337-8.
• T. A. Gopinatha Rao (1993). Elements of Hindu iconography. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0878-2.
• Ajay J. Sinha (2000). Imagining Architects: Creativity in the Religious Monuments of India. University of Delaware Press. ISBN 978-0-87413-684-5.
• Burton Stein (1978). South Indian Temples. Vikas. ISBN 978-0706904499.
• Burton Stein (1989). The New Cambridge History of India: Vijayanagara. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26693-2.
• Burton Stein; David Arnold (2010). A History of India. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-2351-1.
• Kapila Vatsyayan (1997). The Square and the Circle of the Indian Arts. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-362-5.

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Էլեֆանտա հոդվածին

• World Heritage Sites - Elephanta Caves, Archaeological Survey of India
• Elephanta Caves, Abhijna Museum
• Archive of historic Elephanta Caves ruins photographs Արխիվացված 2021-06-24 Wayback Machine, British Library
• Archive of historic Elephanta Caves sketches and paintings, V&A Museum
• Էլեֆանտա travel guide from Wikivoyage
• Elephanta Caves Timings & Ferry Timetable

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլեֆանտա» հոդվածին։

Բառարաններ և հանրագիտարաններ Universalis Չափորոշչային վերահսկողություն GND: 4510336-7