Հաճարենի արևելյան

՞ Հաճարենի արևելյան
Գիտական դասակարգում
Լատիներեն անվանում
Fagus orientalis
Հատուկ պահպանություն
Քիչ մտահոգող տեսակ IUCN 3.1 Least Concern : ???
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Դասակարգումը Վիքիցեղերում] [{{fullurl:commons:Special:Search/{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Պատկերների որոնում Վիքիպահեստում]

Հաճարենի արևելյան, մեր անտառների գերիշխող ծառատեսակներից մեկը։

Հաճարենու տարեց ծառերը հասնում են 40-50 մ բարձրության, 1,5-2 մ բնի տրամագծով։ Սաղարթը գեղեցիկ է, ձվաձև կամ լայն գլանաձև, սլացիկ։ Բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են հարթ, բարակ, մոխրասպիտակ կեղևով։ Երիտասարդ ճյուղերը դարչնագույն են։ Տերևները էլիպսաձև են, ամբողջաեզր, ալիքավոր, կաշվեկերպ, վերևից մուգ կանաչ, փայլուն՝ 7-11 սմ երկարությամբ և 2,5-8 սմ լայնությամբ։ Ընկուզիկները հասունանում են սեպտեմբերի վերջին։ Պատկանում է հաճարազգիների ընտանիքին։

Տարածված է Կովկասում, Սիրիայում, Բալկանյան թերակղզում, Ղրիմում, Փոքր Ասիայում, հյուսիսային Իրանում։ Մեր հանրապետության սահմաններում հանդիպում է միայն հյուսիսարևելյան շրջանների անտառներում, միջին և վերին լեռնային գոտիներում, ծովի մակերևույթից 800-2200 մ բարձրությունների վրա։ Բնափայտը շատ արժեքավոր է, չափազանց ամուր։

Օգտագործվում է շինարարության մեջ, դրանից ճկած կահույք, տակառներ, կոշիկի կաղապարներ են պատրաստում^[1]։ Մոխրից ստանում են պոտաշ և մոխրաջուր։ Բնափայտից ստանում են խեժ և կրեոզոտ, իսկ վերջինից՝ գվայակոլ։ Հաճարի ընկուզիկները օգտագործում են սննդի մեջ։ Հում վիճակում դրանք պարունակում են ֆագին ալկոլոիդ, որը վնասակար է։ Խարկած ընկուզիկները պարունակում են 10% ազոտային նյութեր, 32% ճարպ, 28% անազոտ էքստրակտային նյութեր, 3.6% բջջանյութ, 4% մոխիր։

Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։