Azkaban — twierdza na wyspie, na środku Morza Północnego, wykorzystywana przez magiczną społeczność w Wielkiej Brytanii jako więzienie dla skazanych czarodziejów i czarownic łamiących prawa świata magii. Azkaban został zbudowany w XV wieku i był wykorzystywany jako więzienie od 1718 roku^[1]. Przy użyciu odpowiednich zaklęć Azkaban był nienanoszalny i ukryty przed światem mugoli.

Historia[]

Azkaban istnieje od XV wieku, ale pierwotnie nie pełnił funkcji więzienia. Wyspy na Morzu Północnym, na której wzniesiono fortecę, nigdy nie naniesiono na żadną mapę. Wierzy się, że została rozbudowana lub stworzona dzięki magii.

Azkaban był siedzibą znanego czarnoksiężnika, który nazywał się Ekrizdis. Nieznana jest jego narodowość, był jednak bardzo potężny. Zwabiał i torturował on mugolskich żeglarzy i praktykował najgorsze dziedziny czarnej magii. Kiedy zmarł, Zaklęcie Ukrywające, dzięki któremu Azkaban był niewidoczny, straciło moc i Ministerstwo Magii wreszcie zorientowało się, że wyspa i forteca istnieją. Czarodzieje przystąpili do badań, ale po wyjściu z Azkabanu byli zbyt przerażeni, żeby o tym mówić – najmniej straszną sprawą było to, że Azkaban nawiedzany był przez dementorów.

Niektórzy chcieli zniszczyć Azkaban. Inni obawiali się jednak, co mogłoby się stać, jeśli okropni, niemożliwi do zabicia dementorzy zostaną pozbawieni domu. Zabranie im środowiska życia mogłoby spowodować okropną zemstę tych stworów. Dodatkowo eksperci badający mury Azkabanu stwierdzili, że budowla może zemścić się na każdym, kto spróbuje ją zniszczyć. Azkaban pozostawiono więc na wiele lat opuszczony, przez ten czas pojawiło się tam więcej dementorów.

Po uchwaleniu Międzynarodowego Kodeksu Tajności, czarodzieje poczuli, że niewielkie magiczne więzienia rozsiane po miastach i wsiach mogły łamać tę ustawę. Przy łapaniu czarodziejów, którzy próbowali uciec, dochodziło do huków i pokazów świetlnych, przez co Ministerstwo uważało, że czas wybudować więzienie gdzieś na odległych wyspach – na Hebrydach. Plany te zostały jednak zniweczone, kiedy Ministrem Magii został Damocles Rowle.

Rowle był człowiekiem, który wzniósł się na wyżyny społeczne dzięki antymugolskiej kampanii. Popierali go czarodzieje, którzy byli zdenerwowani ciągłą koniecznością ukrywania się. Z natury sadystyczny Rowle nie popierał planów stworzenia nowego więzienia, nalegając natomiast na wykorzystanie Azkabanu. Twierdził, że dementorzy mogliby być przydatni – służyliby jako strażnicy, czym zaoszczędziliby pracy Ministerstwu.

Następcą Rowle'a był Perseus Parkinson – również popierający ideę Azkabanu. Dopiero jego następca, Eldritch Diggory, miał inne nastawienie. Za jego czasów Azkaban pełnił swoją funkcję już od 15 lat. Nie było ani jednej ucieczki i uważano, że więzienie dobrze się sprawuje. Kiedy jednak Diggory złożył odwiedziny w fortecy, ukazał mu się prawdziwy obraz rzeczywistości. Więźniowie byli obłąkani, a obok Azkabanu powstało cmentarzysko, gdzie znajdowały się mogiły tych, którzy umarli z rozpaczy. Dział się tam istny koszmar.

Diggory po powrocie z Azkabanu założył komitet szukający alternatyw dla czarodziejskiego więzienia. Eksperci wyjaśnili mu, że jedynym powodem bytności dementorów w Azkabanie był fakt dostarczania im wciąż świeżych dusz. Gdyby im to teraz zabrano, stworzenia mogłyby przesunąć się na ląd. Eldritch jednak nadal szukał jakiegoś rozwiązania, lecz przeszkodziła mu w tym śmierć na smoczą ospę.

Następni ministrowie przymykali oczy na niehumanitarne traktowanie więźniów, podkreślając zadziwiającą skuteczność więzienia. Aż do czasów Kingsleya Shacklebolta z Azkabanem nic nie zrobiono.

XIX wiek[]

Crispin Cronk – czarodziej pochodzący z Egiptu; nalegał na utrzymanie kilku sfinksów na swoim podwórku. Ministerstwo Magii upominało go wielokrotnie, jednak on ani razu nie usłuchał. Za nieposłuszeństwo został zesłany do Azkabanu. W 1872 roku prawdopodobnie tam zmarł^[2].

1890 rok[]

Perciwal Dumbledore został skazany na dożywocie w Azkabanie za zamordowanie trzech mugoli, którzy wcześniej napadli jego córkę; Arianę Dumbledore. Nigdy nie powiedział, dlaczego to zrobił. Niedługo potem zmarł w Azkabanie^[3].

XX wiek[]

Carlotta Pinkstone była działaczką na rzecz zniesienia ustawy o tajności, uchwalonej przez Międzynarodową Konfederację Czarodziejów i zwolenniczka mówienia mugolom, że czarodzieje ciągle żyją. Kilka razy przebywała w Azkabanie za jawne i umyślne używanie magii w miejscach publicznych. Zmarła około 1990 roku, nie jest pewne, czy w Azkabanie^[2].

1981 rok[]

Kiedy zaklęcie Avady Kedavry rzucone na Harry'ego odbiło się i ugodziło Voldemorta, wśród śmierciożerców wybuchła panika. Bellatriks, Rudolfus i Rabastan Lestrange'owie, a także Bartemiusz Crouch Junior torturowali Longbottomów w celu zdobycia informacji o zniknięciu Czarnego Pana. Za tortury i przynależność do śmierciożerców zostali wysłani do Azkabanu. Większa grupa śmierciożerców została schwytana przez aurorów i stawiona przed Wizengamotem lub Radą Prawa Czarodziejów, a ostatecznie zesłana do Azkabanu. Inni uniknęli kary, tłumacząc się, że zostali zaczarowani (np. Lucjusz Malfoy). Inni zostali oskarżeni niesprawiedliwie, a nawet bez procesu, jak Syriusz Black, który został wrobiony przez Petera Pettigrew.

Około tego roku Bartemiusz Crouch Sr prowadził wiele dochodzeń w sprawie śmierciożerców. Odkrył, że jego syn był poplecznikiem Voldemorta i zesłał go do Azkabanu. Igor Karkarow poinformował, że chce jeszcze raz złożyć zeznania. Został sprowadzony z Azkabanu i stawiony przed Radą Czarodziejów. Podał kilka nowych nazwisk, a jego wyrok został skrócony. Crouch przesłuchiwał jeszcze m.in. Severusa Snape'a i Ludona Bagmana, lecz uniewinnił ich z wszystkich zarzutów^[4].

1992/1993[]

Pod koniec roku szkolnego Korneliusz Knot przybył do Hagrida, aby zabrać go do Azkabanu. Powodem przybycia były nieczyste akta Hagrida i ataki bazyliszka na mugolaków. Gajowy bowiem został 50 lat temu oskarżony o otwarcie Komnaty Tajemnic. Rubeus nie chciał opuszczać swojego domu, bał się trafić do Azkabanu. Korneliusz czekał, aż Hagrid wyjdzie przed nim, ale olbrzym nie ruszał się z miejsca. Hagrid ostrzegł Harry'ego ukrywającego się pod peleryną niewidką i razem z ministrem wyszli z domu. Korneliusz Knot zabrał Hagrida do Azkabanu. Przez jakiś czas Hagrid przebywał w jednej z cel. Gdy odkryto prawdę o bazyliszku, uwolniono Hagrida i przeproszono go za fałszywe oskarżenia. Uznał to za najstraszniejsze wydarzenie w swym życiu.

Ucieczka Syriusza Blacka[]

Wieść o ucieczce Syriusza obiegła szybko cały świat Magii i nie tylko. W 1993 został pierwszą znaną osobą, która kiedykolwiek uciekła z Azkabanu. Syriusz wymyślił pośpiesznie plan ucieczki. Dementorzy nie działali na niego tak jak na innych, gdyż był przekonany o swojej niewinności. Odzyskał on na tyle siły, aby zmienić się w swoja animagową formę i (dzięki temu, że poważnie wychudł w więzieniu) przecisnął się przez kraty. Wymijając dementorów (nie byli zainteresowani prostym psim umysłem), przepłynął przez Morze Północne ku wolności, jednak ta przeprawa wiele go kosztowała. Dostał się następnie do Little Whinging, gdzie chciał rzucić okiem na Harry'ego, już nastolatka, który uciekł od swojej mugolskiej rodziny.

Ucieczka Bartemiusza Croucha Jr.[]

Barty w Azkabanie spędził rok. Uciekł, gdyż taka była ostatnia wola jego matki. Wyciągnął go stamtąd ojciec, podając mu Eliksir Wielosokowy z włosem jego matki, a jego matce eliksir z włosem Croucha Jr., przez co zamienili się miejscami. Crouch Jr żył w ukryciu, spętany Imperiusem, strzeżony przez skrzatkę domową Mrużkę, matka natomiast umarła i została pochowana, nie zmieniając postaci swojego syna.

Masowe ucieczki[]

Ucieczka w 1996 roku[]

W styczniu 1996 roku doszło do uwolnienia dziesięciu najbardziej niebezpiecznych i lojalnych śmierciożerców. Lord Voldemort nie miał trudności z załatwieniem tego, ponieważ wielu dementorów było zadowolonych z wykonywania jego mrocznych kaprysów. Korneliusz Knot, który w tamtym czasie był przekonany, że powrót Voldemorta jest jedynie spiskiem na władzę stworzonym przez Albusa Dumbledore'a, na łamach Proroka Codziennego stwierdził, że za ucieczką stoi Syriusz Black III, który był kuzynem jednej z uciekinierek, a dokładniej Bellatriks. W rzeczywistości taka wersja wydarzeń nie mogła mieć jednak miejsca, ponieważ Black stał po drodze dobra, a jego więzy rodzinne z Lestrange'ami skończyły się po tym, jak został wydziedziczony z rodu Blacków za ucieczkę z domu.

Dziesięciu uciekinierów było uważanych ze względu na swoje zbrodnie za niebezpiecznych, przez co byli pilnie strzeżeni, ale nie przeszkodziło im w ucieczce. Większość z uciekinierów wróciło do więzienia po bitwie w Departamencie Tajemnic. Jedyną pozostałą na wolności była Bellatriks Lestrange, która deportowała się razem z Voldemortem, po pojedynku w Atrium Ministerstwa. Przedtem zostali jednak zauważeni przez pracowników Ministerstwa, przez co Knot był zmuszony ogłosić bunt dementorów i powrót Voldemorta.

Uciekinierzy:[]

• Bellatriks Lestrange
• Rudolf Lestrange
• Rabastan Lestrange
• Antonin Dołohow
• Augustus Rookwood
• Travers
• Mulciber
• 3 innych Śmierciożerców

Ucieczka w 1997 r.[]

W lipcu 1997 roku doszło do kolejnej masowej ucieczki śmierciożerców, w tym wszystkich uciekinierów z przełomu 1996 r., którzy zostali ponownie uwięzieni po włamaniu do Ministerstwa, ale także nowoschwytanych śmierciożerców. Ucieczka nie została zgłoszona do publicznej wiadomości przez Ministerstwo Magii, gdyż chciało ono utrzymać atmosferę spokoju. Wielu uciekinierów uczestniczyło w spotkaniu w Dworze Malfoyów tego lata, w bitwie nad Little Whinging, upadku Ministerstwa Magii oraz w bitwie o Hogwart.

Uciekinierzy:[]

• Lucjusz Malfoy
• Antonin Dołohow
• Augustus Rookwood
• Walden Macnair
• Rudolf Lestrange
• Rabastan Lestrange
• Travers
• Jugson
• Mulciber
• Avery
• Crabbe Sr
• Goyle Sr (prawdopodobnie)
• Nott Sr
• Corban Yaxley (po Bitwie o Wieżę Astronomiczną został trafiony zaklęciem pełnego porażenia ciała przez Harry'ego Pottera. Gdy urzędnicy Ministerstwa Magii przeszukali Wieżę, znaleźli Yaxleya, prawdopodobnie został aresztowany i zabrany do Azkabanu).

Wygląd[]

Zewnętrzny[]

Na angielskiej okładce trzeciego tomu Harry'ego Pottera więzienie jest wysoką czworokątną wieżą na wyspie, natomiast w filmowej wersji Zakonu Feniksa jest to trójkątna, wysoka, szara i nieco pusta w środku wieża, wybudowana bezpośrednio na dnie. Po uszkodzeniu wieży miała ona wyżłobienie w rogu, na samym szczycie.

Wewnętrzny[]

W książce wygląd wewnętrzny Azkabanu nie został opisany. W filmie ściany są zbudowane z dużych, żółtych kamieni, które są zabrudzone. Każdy więzień jest zamykany sam w małej celi. Na ścianach wiszą łańcuchy, do których przywiązywano nieposłusznych więźniów. W każdej celi jest w ścianie mała szpara, która służy za okno. Cele są również przegrodzone kratami. W Azkabanie znajdują się ponadto liczne korytarze. Warunki są surowe, nie ma krzeseł, stołów ani żadnych przedmiotów codziennego użytku.

Odwiedziny[]

Wizyty do Azkabanu były mocno ograniczone, ponieważ tylko szanowani urzędnicy ministerstwa mogli odwiedzić ewentualnych krewnych. Np. Barty Crouch senior i jego żona mogli odwiedzić swojego uwięzionego syna Barty'ego Croucha Jr.; wówczas on skorzystał z tego przywileju i uciekł przy pomocy rodziców z więzienia. (Jego matka przemieniła się w niego za pomocą Eliksiru Wielosokowego).

Znani skazańcy[]

Skazaniec	Data osadzenia	Powód osadzenia	Data opuszczenia	Powód opuszczenia
	Przed 1872.	Utrzymywanie sfinksów na swoim podwórku.	Przed lub w 1872.	Prawdopodobnie śmierć.
	Około 1890.	Zabicie lub torturowanie mugolskich chłopców.	Po 1890.	śmierć.
	W 1925 lub później.	Opór podczas aresztowania.	W 1925 lub później. (pół roku odsiadki)	Koniec kary.
		Zaatakowanie Toma Riddle'a za pomocą nieznanego zaklęcia wywołującego wysypkę i opór w trakcie aresztowania.	W 1928 lub później. (3 lata odsiadki)
	1943	Wrobiony w zabójstwo Toma i Mary Riddle'ów. Z powodu fałszywego wspomnienia sam uważał się za winnego i sam się przyznał do niepopełnionej zbrodni.	(nieznana)	Śmierć.
	Kilka razy osadzana prawdopodobnie po 1940.	Jawne używanie magii w miejscach publicznych.	Kilka razy prawdopodobnie po 1940.	(nieznany)
	Prawdopodobnie przed 1981.	Aktywność jako Śmierciożerca i torturowanie mugoli.	Przed 1994	Koniec kary.
Mulciber		Aktywność jako Śmierciożerca.	1996	Ucieczka
	Czerwiec 1996		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	1981	Wymordowanie rodziny McKinnon i aktywność jako Śmierciożerca.	1996	Ucieczka.
	Czerwiec 1996	Aktywność jako Śmierciożerca.	1997
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	1981 lub 1982	Szpiegowanie Ministerstwa Magii i aktywność jako Śmierciożerca.	1996	Ucieczka.
	Czerwiec 1996	Aktywność jako Śmierciożerca.	1997
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	1981	Niesłusznie oskarżony o zabicie dwunastu mugoli oraz Petera Pettigrew.	Lato 1993	Ucieczka.
		Aktywność jako Śmierciożerca i torturowanie Franka i Alicji Longbottom zaklęciem Cruciatus.	Styczeń 1996
			Styczeń 1996
	Czerwiec 1996		1997
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	1981		1996	Ucieczka.
	Czerwiec 1996		1997
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	1981		1982	Ucieczka, zamienił się z matką, która została podszywając się za niego za pomocą Eliksiru Wielosokowego.
	1982	Zamieniła się z synem podszywając się za niego za pomocą Eliksiru Wielosokowego, by mógł uciec.	1982 (niedługo po osadzeniu)	Śmierć.
	Około 1981.	Aktywność jako Śmierciożerca.	1996	Ucieczka.
	Czerwiec 1996		1997
	1992	Niesłusznie oskarżony o otwarcie Komnaty Tajemnic.	1993	Oczyszczony z zarzutów.
	Czerwiec 1996	Aktywność jako Śmierciożerca.	1997	Ucieczka.
		Aktywność jako Śmierciożerca.
		Aktywność jako Śmierciożerca.
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	Czerwiec 1996	Aktywność jako Śmierciożerca.	1997	Ucieczka.
	Prawdopodobnie 1998. (niepotwierdzone osadzenie)		(nieznana)	Prawdopodobnie śmierć.
	Czerwiec 1996	Aktywność jako Śmierciożerca.		(nieznany)
	1996	Niesłusznie oskarżony o aktywność jako Śmierciożerca.	1997	Ucieczka.
	1996	Włamywanie się do domów w przebraniu inferiusa.	1996 lub 1997	(nieznany)
Wielu mugolaków.	1997 i 1998.	Po przejęciu władzy przez Lorda Voldemorta mugolacy byli aresztowani i zamykani w Azkabanie za nieczystość krwi.	Po 2 maja 1998.	Po zmianie władzy najprawdopodobniej wszystkich skazanych za nieczystość krwi uwolniono.
	Po 2 maja 1998.	Prześladowanie mugolaków.	(nieznana)	(nieznany)
	2020	Stworzenie nowego zmieniacza czasu.
	2020	Zabicie Craiga Bowkera i próba użycia zmieniacza czasu w celu wskrzeszenia Voldemorta i jego rządów.		Prawdopodobnie śmierć.
	(nieznana)	Uwięzienie w czajniku swojego mugolskiego sąsiada.		(nieznany)

Etymologia[]

• Rowling czerpie także inspirację z więzienia Alcatraz u wybrzeży San Francisco; było to najbardziej strzeżone więzienie w USA, aż do momentu ucieczki kilku więźniów, wtedy właśnie je zamknięto.
• Nazwa „Azkaban” wywodzi się z połączenia nazwy więzienia Alcatraz, która jest jego najbliższym mugolskim odpowiednikiem, oraz hebrajskiego słowa „Abaddon”, które oznacza „miejsce zagłady” lub „dno piekła”^[5].

Ciekawostki[]

• Oprócz Azkabanu w książkach jest wspomniane jeszcze jedno więzienie, stworzone przez Grindelwalda – Nurmengard.
• J.K. Rowling potwierdziła, że po objęciu stanowiska Ministra Magii przez Kingsleya Shacklebolta, dementorzy zostali usunięci z Azkabanu i zastąpieni przez Aurorów, a świat stał się przez to weselszym miejscem.
• Traktowanie więźniów Azkabanu nawiązują do sposobu traktowania więźniów w nazistowskich obozach koncentracyjnych, np: tatuowanie więźniom numerów, skrajne warunki na terenie więzienia, tortury fizyczne i psychiczne na porządku dziennym oraz powolne wyniszczanie więźniów jak i zbiorowe mogiły tych którzy umierali w Azkabanie.

Występowanie[]

• Harry Potter i Komnata Tajemnic (książka) (pierwsze wspomnienie)
• Harry Potter i Komnata Tajemnic (film) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Komnata Tajemnic (gra) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (film) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (gra) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Czara Ognia (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Czara Ognia (film) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (film) (pierwsze wystąpienie)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (gra) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Książę Półkrwi (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Książę Półkrwi (film) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (gra) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Przeklęte Dziecko (książka) (tylko wspomniany)
• Harry Potter i Przeklęte Dziecko (tylko wspomniany)
• Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda (tylko wspomniany)
• Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. Oryginalny scenariusz (tylko wspomniany)
• Harry Potter (strona internetowa)
• Harry Potter: The Character Vault (tylko wspomniany)
• Harry Potter: The Creature Vault (tylko wspomniany)
• Bloomsbury Live Chat

Przypisy