Saltar ao contido

Praxíteles

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:BiografíaPraxíteles

Editar o valor en Wikidata
Nome orixinal(grc) Πραξιτέλης Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacementoc. 395 a. C. Editar o valor en Wikidata
Atenas, Grecia Editar o valor en Wikidata
Mortec. 330 a. C. Editar o valor en Wikidata (64/65 anos)
Actividade
Campo de traballoEscultura Editar o valor en Wikidata
Lugar de traballo Atenas Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónescultor Editar o valor en Wikidata
Período de tempoAntigüidade clásica Editar o valor en Wikidata
Período de actividade375 a. C. Editar o valor en Wikidata - 340 a. C. Editar o valor en Wikidata
Obra
Obras destacables
Familia
FillosKephisodotos the Younger, Timarchus Editar o valor en Wikidata
PaiCefisódoto, o Velho (presumiblemente) Editar o valor en Wikidata

Descrito pola fonteNordisk familjebok
Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron
Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Editar o valor en Wikidata
Hermes co neno Dioniso no colo, por Praxíteles
Apolo sauróctonos (matador de saurios), Museo do Louvre, copia romana en mármore século I-II, segundo orixinal grego, 1,49 m de alto
Tipo de Afrodita Cnidia (chamada “Afrodita Braschi”), copia libre (século I a. C.) dunha estatua votiva de Praxíteles en Cnido (c. 350-340 a. C.)

Praxíteles (grego antigo: Πραξιτέλης) de Atenas, fillo de Cefisodoto o Vello, nado en Atenas cara ao -395,[1] foi o máis renomeado escultor clásico ático do século IV adC. Coa obra de Praxíteles a escultura grega evolucionou dende o clasicismo cara a unha especie de cedo manierismo, ao acentuar o sensualismo. As súas obras están caracterizadas pola chamada karis (graza) ática e a chamada «curva praxiteliana» consistente nun elegante contrapposto.

Foi o primeiro en esculpir a forma feminina espida nunha estatua a tamaño natural. Aínda que non queda ningunha escultura que sexa atribuíble sen dúbidas a Praxíteles, numerosas copias das súas obras sobreviviron; autores contemporáneos, incluíndo a Plinio o Vello, escribiron sobre as súas obras; e sobreviviron moedas gravadas con siluetas de varios dos seus modelos estatuarios.

Unha suposta relación entre Praxíteles e a súa fermosa modelo, a cortesá tespia Friné, inspirou especulación e interpretación en obras de arte que van dende a pintura (Gérôme) á ópera cómica (Saint-Saëns) ou as marionetas (Charles Maurice Donnay).

Algúns escritores sostiveron que houbo dous escultores co nome de Praxíteles. Un sería contemporáneo de Fidias e o outro o seu máis coñecido neto. Aínda que a repetición do mesmo nome en xeracións sucesivas é habitual en Grecia, non hai evidencia certa para ningunha das posicións.

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Poucas cousas sábense da vida de Praxíteles: non se sabe sequera con certeza o ano do seu nacemento nin o da súa morte. As fontes literarias son abondosas mais tardías, ningunha delas é anterior ao século III.[2]

Nado en Atenas cara ao -395, formado xunto ao seu pai Cefisódoto o Vello, desenvolveu a súa máxima actividade artística entre os anos 370 e 340. Plinio o Vello sitúa o seu apoxeo artístico despois da 104.ª olimpíada (isto é, en -364 a -361) e sinala que Eufranor foi un escultor contemporáneo seu.[3] Esta proposta cronolóxica está corroborada pola base dunha estatua asinada por Praxíteles, que leva a dedicatoria de «Kléiokratéia, muller de Spoudias»: este Spoudias é coñecido como o adversario de Demóstenes nunha alegación que data de 361 a. C.[4] Pausanias di respecto diso «a terceira xeración despois de Alcámenes»,[5] alumno de Fidias, polo grupo dos Letoidas de Mantinea. Considérase xeralmente que Praxíteles naceu cara ao ano -400[6]

Estivo asociado con Friné, unha famosa cortesá que lle serviu de modelo e que tamén, posiblemente, foi a súa amante. Esta circunstancia podería probar que se trataba dun artista con recursos económicos, como tamén o amosaría o feito de que fose honrado co padroado dun dos coros de Atenas, algo que se debía pagar. Foi tamén popular entre o pobo, que gustaba de adquirir os seus traballos aínda que Praxíteles non fose inclinado a iso.

Estilo praxiteliano

[editar | editar a fonte]

Cómpre nomear cinco puntos de composición que semellan ter unha orixe praxiteliana; con todo, non hai ningunha conclusión definitiva.

  1. Unha liña moi flexible divide figuras se se traza no medio de arriba a abaixo; todos tenden a estar reclinados
  2. Están adaptados para verse de fronte e de costas, máis que dende os caróns
  3. Árbores, drapeados e outros elementos semellantes empréganse como apoio para as figuras de mármore, e inclúense no deseño en lugar de ser estraños a el
  4. As caras aparecen nunha vista de tres cuartos
  5. A estatua atopouse no mesmo lugar no que a describiu Pausanias.
  • Afrodita saíndo do baño ou Afrodita Cnidia (Venus de Cnido, cuxa modelo semella ser Friné). O modelo tivo grande aceptación e foron demandadas moitas copias. Na actualidade consérvanse máis de cincuenta.
  • Eubuleus de Eleusis.
  • Sátiro escanciador.
  • O amor de Tespis ou Tánatos ou Xenio da morte
  • Faunos.
  • Dionisos.
  • Base con relevos das musas de Mantinea.

E as súas obras de madurez:

  • Hermes co neno Dioniso no colo, que segundo a maioría dos historiadores, sería a única obra orixinal de Praxíteles conservada hoxe día. Obra de madurez.
  • Apolo Sauróctono
  • Apolo Liceo
  • Artemisa Brauronia
  1. Corso (2004), p. 111
  2. Ajootian [1998], p. 92.
  3. Naturalis Historia de Plinio (XXXIV, 50).
  4. Contre Spoudias [1]. Pasquier, «Éléments de biographie», p. 23.
  5. Descrición de Grecia, de Pausanias (VIII, 9, 1).
  6. Pasquier [2007], «Éléments de biographie», p. 19 ; Muller-Dufeu, p. 481 ; Rolley, p. 242.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Corso, Antonio (2004). The Art of Praxiteles: The Development of Praxiteles' Workshop and Its Cultural Tradition Until the Sculptor's Acme (364-1BC) (en inglés). Roma: L'Erma Di Bretschneider. ISBN 978-8882652951. 
  • De Azcárate Ristori, J. M.ª, e outros Historia del arte, Anaya, Madrid, 1986. ISBN 84-207-1408-9
  • Pijoán, José, El arte griego. Summa Artis. Historia general del arte. vol. IV, Espasa-Calpe, Madrid, 1965.