Alice Munro

Alice Munro

Beathaisnéis
Breith	(en) Alice Ann Laidlaw 10 Iúil 1931 Wingham, Ontario
Bás	13 Bealtaine 2024 92 bliana d'aois Port Hope, Ontario (en)
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Iarthar Ontario
Teanga dhúchais	Béarla
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Gníomhaíocht liteartha, prós agus gearrscéal
Suíomh oibre	Clinton Ontáirio
Gairm	scríbhneoir, gearrscéalaí, úrscéalaí, scríbhneoir scripte, iriseoir
Tréimhse oibre	1950 –  2024
Ball de	Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá Cumann Ríoga na Litríochta
Seánra	Gearrscéal
Faoi thionchar	John Updike
Teangacha	Béarla
Saothar
Saothar suntasach (1974) Something I've Been Meaning to Tell You (2009) Too Much Happiness (2012) Dear Life
Teaghlach
Céile	James Munro (1951–1972), colscaradh Gerald Fremlin (1976–2013), bás a c(h)éile
Gradam a fuarthas (2013)  Duais Nobel sa Litríocht (2010)  Chevalier des Arts et des Lettres (2009)  Duais Idirnáisiúnta Booker (2008)  Gradam O. Henry (2006)  Gradam O. Henry (2004)  Duais Giller Scotiabank, as a saothar Runaway (2004)  Atwood Gibson Writers' Trust Fiction Prize (en) , as a saothar Runaway (2002)  Comhalta de Chumann Ríoga na Litríochta (2001)  Rea Award for the Short Story (en) (1998)  National Book Critics Circle Award (en) (1998)  Duais Giller Scotiabank, as a saothar The Love of a Good Woman (1997)  Gradam PEN/Malamud (1995)  WH Smith Literary Award (en) (1994)  Ord Ontario (1993)  Lorne Pierce Medal (en) (1990)  Duais Molson (1990, 1998, 2013)  Gradam Trillium (1986)  Marian Engel Award (en) (1986)  Governor General's Award for English-language fiction (en) , as a saothar The Progress of Love (1978)  Governor General's Award for English-language fiction (en) , as a saothar Who Do You Think You Are? (1968)  Governor General's Award for English-language fiction (en) , as a saothar Dance of the Happy Shades And Other Stories  Commonwealth Writers' Prize (en)

Ba scríbhneoir gearrscéalta Ceanadach í Alice Ann Munro (née Laidlaw, 10 Iúil 1931 - 13 Bealtaine 2024). Bronnadh an Duais Idirnáisiúnta Booker uirthi sa bhliain 2009 as iomlán shaothair a saoil, chomh maith le Gradam an Ghobharnóra Ghinearálta i gCeanada faoi thrí. Bronnadh Duais Nobel na Litríochta uirthi sa bhliain 2013. Áirítear í go forleathan mar dhuine de na scríbhneoirí ficsin is tábhachtaí sa 20ú haois, cé nach mbíodh a hainm i mbéal na ndaoine chomh minic agus a bhíonn ainmneacha roinnt úrscéalaithe eile.

Rugadh Munro i dteaghlach a rinne feirmeoireacht sionnach, minceanna agus éanlaithe i Wingham, Ontario. Ba iad Robert Eric Laidlaw agus Anne Clarke Laidlaw (née Chamney) a tuismitheoirí. Múinteoir scoile a bhí ina máthair.

Chuaigh Alice Munro i gceann scríbhneoireachta agus ise fós ina déagóir. Foilsíodh an chéad scéal léi, “The Dimensions of a Shadow”, nuair a bhí sí ag déanamh léinn ag Ollscoil Western Ontario sa bhliain 1950. D’oibrigh sí insna blianta úd freisin mar fhreastalaí, mar chléireach leabharlainne, agus mar bhainteoir tobac.

Sa bhliain 1951, d’éirigh sí as a cuid staidéar ag an ollscoil—Béarla an príomhábhar a bhí ansin aici—chun fear darbh ainm James Munro a phósadh. Chuir siad fúthu in Vancouver, sa Cholóim Bhriotanach. Rugadh triúr iníonacha dóibh sna blianta 1953, 1955, agus 1957, Sheila, Catherine, agus Jenny faoi seach; fuair Catherine bás go gearr i ndiaidh a breithe.

Sa bhliain 1963, bhog siad go Victoria mar ar oscail siad siopa leabhar, Munro’s Books. Rugadh iníon eile dóibh, Andrea, sa bhliain 1966.

D'fhógair sí i mí Iúil na bliana 2013 go mbeadh sí ag éirí as an scríbhneoireacht.^[1]

Fuair an chéad bhailiúchán gearrscéalta aici, Dance of the Happy Shades (1968), an-fháilte agus bronnadh Gradam an Ghobharnóra Ghinearálta, an duais litríochta is airde i gCeanada, ar an leabhar.

Tá an fócas i ngearrscéalta Munro dírithe ar staid an duine daonna agus ar an gcaidreamh idir dhaoine sa saol laethúil. Ní hionann leis an gclú idirnáisiúnta atá uirthi, bíonn a cuid ficsin suite i gcuid sách teoranta den Domhan, mar atá iardheisceart chúige Ontario, i gContae Huron go háirithe (an leithinis Cheanadach idir Loch Huron agus Loch Erie a ghobann isteach sna Stáit Aontaithe.).

Baineann an chuid is mó dá cuid scéalta le ré atá thart le fada an lá, ré atá thart le fada ar níos mó ná bealach amháin. Bhí cumas ar leith ag Alice Munro aird a thabhairt ar na daoine ina timpeall agus chuir sí ar an mapa go paiteanta iad.^[2]

Iniúchann sí an saol go grinn in a cuid scríbhneoireachta agus é sin ar bhealach soléite. Bhí sí in ann an anáil a bhaint díot le radharc nach dtarlaíonn tada ann ach subh sútha talún a bheith á cur i bpotaí, mar shampla. Bíonn scéalta Munro suite i gceantar talmhaíochta nach dtarlaíonn mórán ann, ach déanann sí rudaí le ham, le struchtúr na hinsinte agus thar aon rud eile leis an gcarachtracht a fhágann gur féidir le radharc i gcistineach in iardheisceart Ontario, nach dtarlaíonn tada ann ach subh sútha talún a bheith á cur i bpotaí, an anáil a bhaint díot.^[2]

• Dance of the Happy Shades, 1968 (Governor General's Award for Fiction, 1968)
• Lives of Girls and Women
• Something I've Been Meaning to Tell You, 1974
• Who Do You Think You Are?, 1978 (Governor General's Award, 1978), foilsithe freisin faoin teideal The Beggar Maid
• The Moons of Jupiter, 1982 (ainmnithe don Governor General's Award)
• The Progress of Love, 1986 (Governor General's Award, 1986)
• Friend of My Youth, 1990 in (Trillium Book Award)
• Open Secrets, 1994 (ainmnithe don Governor General's Award)
• The Love of a Good Woman, 1998 (Giller Prize)
• Hateship, Friendship, Courtship, Loveship, Marriage, 2001 (foilsithe freisin mar Away From Her)
• Runaway, 2004 (Giller Prize)
• The View from Castle Rock, 2006
• Too Much Happiness, 2009
• Dear Life, 2012

• Alice Munro Léirmheasanna ar a cuid scríbhinní ó The New York Times