جهاد

پیشنهاد شده است که جهاد دفاعی در این مقاله ادغام شود. (بحث) پیشنهاد شده از دسامبر ۲۰۲۰.

از سلسله مقالات دربارهٔ:
اسلام
باورها توحید خدا در اسلام پیامبران در اسلام کتب مقدس در اسلام فرشتگان در اسلام فرجام‌شناسی اسلامی
ارکان اسلام شهادتین نماز (اسلام) زکات روزه در اسلام حج
منابع اسلامی قرآن سنت حدیث تفسیر قرآن قرآن شیعی قصص الانبیاء فقه احکام اسلام علم کلام
شخصیت‌ها محمد اهل بیت خلفای راشدین امامان شیعه صحابهٔ محمد
مذاهب اسلامی تسنن تشیع تصوف اباضیه قرآنیان احمدیه مسلمان بدون مذهب
علوم حدیث تفسیر فقه کلام فلسفه عرفان
تاریخ اسلام گاه‌شمار تاریخ اسلام امویان عباسیان فاطمیان مملوکان عثمانیان صفویان گسترش اسلام
جغرافیا مکه مدینه بیت‌المقدس کوفه نجف کربلا سامرا کاظمین مشهد قم شیراز کاشمر دمشق جهان اسلام (کشورهای اسلامی)
فرهنگ و جهان اسلام اسلام‌شناسی جانوران در اسلام هنر اسلامی تقویم اسلامی اسلام و کودکان ختنه کردن فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسلمان مذاهب اسلامی اقتصاد اسلامی جهان اسلام فرهنگ اسلامی علوم در جهان اسلام تعلیم و تربیت در اسلام اخلاق اسلامی جن‌گیری در اسلام فمینیسم اسلامی اعیاد اسلامی فلسفه اسلامی سیاست در اسلام زن در اسلام دگرباشان جنسی و اسلام برده‌داری در اسلام مدرسه (اسلام) نگرش‌های اسلامی به علم بانکداری اسلامی موسیقی در جهان اسلام شعر اسلامی جنبه‌های سیاسی اسلام دعوت (اسلام) اسلام و انسانیت مسجد عرفان تصوف
موضوعات مرتبط ارتداد در اسلام نسخ در اسلام نقد اسلام محمد قرآن حدیث اسلام و دیگر ادیان اسلام‌گرایی اسلام و خشونت تروریسم اسلامی تروریسم اسلامی در اروپا فهرست حملات تروریستی اسلام‌گرایان اسلام و جنگ اسلام‌هراسی جهاد فقه نظامی اسلامی فهرست اصطلاحات اسلام فرهنگ جامعه
درگاه اسلام
ن ب و

جهاد یکی از مفاهیم دین اسلام است. واژه «جهاد» از ریشه «ج-ه-د» به معنی کوشش و مبارزه و فعالیت است. جهاد برعکس آنچه که امروزه توسط سیاست‌مداران مطرح می‌شود تنها به معنی جنگ و خون‌ریزی نیست. بلکه در اصل به معنی کوشش و مبارزه می‌تواند در عرصه‌های گوناگون باشد. جهاد، مصادیق دیگری چون جهاد اصغر، جهاد مالی و جهاد زبانی دارد. برخی از عبادات نیز هم‌سنگ جهاد دانسته شده‌اند. متصدی امر جهاد، حکومت دینی است.^[۱] بزرگ‌ترین جهاد «جهاد با نفس» است که با نام (جهاد اکبر) شناخته می‌شود و تلاش در راه دفاع از دین ��سلام یا گسترش قلمرو اسلام، جهاد کوچک (جهاد اصغر) نام دارد. جهاد یکی از فروع دین و از واجبات اسلامی است. کلمهٔ جهاد حدود ۱۰۸ بار در قرآن آمده‌است.^{[نیازمند منبع]}

جهاد به صورت کلی به دو نوع جهاد دفاعی و جهاد ابتدایی تقسیم می‌گردد. جهاد دفاعی، جنگ و مبارزه‌ای است که در صورت تجاوز دشمنی به حریم مسلمین واجب و لازم می‌گردد و آیات متعدد قرآن به آن دستور دارد. جهاد ابتدایی، جهادی است که مسلمانان در آغاز به جنگ وارد می‌شوند، بدون اینکه طرف مقابل ابتدا جنگ را آغاز کرده باشد. بر خلاف فقهای سیاسی یا جهادگرا همچون روح‌الله خمینی، علی خامنه ای و اصولاً اندیشه فقهی حکومت ایران و فقهای مایل به اسلام‌گرایی انقلابی، فقهای سنتی و غیر ایدئولوژیک جهاد ابتدایی را تنها در زمان پیامبر یا امام معصوم ممکن می‌دانند و انجام آن را بدون اجازه معصوم خطا می‌دانند. برخی اندیشمندان اسلامی مثل سیدمصطفی محقق داماد جهاد را در اسلام حتی در زمان امام معصوم تنها محدود به جهاد دفاعی می‌دانند.^[۲] محقق خوئی با اینکه مسئلهٔ ولایت فقیه را از نظر علمی قبول ندارد، در این خصوص فتوایی دارد مبنی بر این که: جهاد ابتدایی نه تنها در اسلام مشروع و واجب است و نیازی به اذن معصوم ندارد، حتّی بالاتر، نیازی به اذن فقیه نیز ندارد، یعنی اگر در یک زمانی، عموم مؤمنین دیدند، شرایط جهاد ابتدایی هست، باید انجام بدهند.^[۳]

به دیدگاه مسلمانان جهاد اسلامی دارای اهدافی مانند براندازی عقاید کفر، مبارزه با دشمنان دین و دین گریز، پاسداری از نظام اسلامی و دفاع از مرزها است و از نگر ایشان این اهداف موجب برتری این نوع جنگ نسبت به دیگر جنگ‌ها می‌شود.

لحن یا سبک این مقاله بازتاب‌دهندهٔ لحن دانشنامه‌ای مورد استفاده در ویکی‌پدیا نیست. لطفاً کلمات ستایش‌گونه و غیر ادبی و عبارت‌های نادانشنامه‌ای را از این مقاله بزدایید. برای راهنمایی بیشتر راهنمای نوشتن مقاله‌های بهتر و لحن بی‌طرف را ببینید. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)

«استیون ورتووک» یکی از جامعه شناسان غربی دربارهٔ رویکرد رسانه‌ها نسبت به اسلام می‌گوید: «از پایان دهه ۱۹۷۰، مسلمانان همواره در عملیات خرابکارانه و تروریستی در نقاط مختلف جهان، به عنوان یک گروه هدف قرار گرفته‌اند … در ۱۷ ژانویه سال ۱۹۹۱، عنوان پرفروش‌ترین روزنامه ایتالیا- کوریر دلامرا- چنین بود: "ترس بازشدن جبهه دومی در میان جهان مسلمان، به نام جهاد اسلامی" این دیدگاه، با عناوینی مانند "خطر تروریسم، وضعیت قرمز!"، "نقشهای برای جبهة داخلی" یا "اعلام خطر! تروریسم گسترش می‌یابد" ادامه یافت … ایدهٔ "تروریست عرب مسلمان"، مدام تولید می‌شد؛ زیرا از آن دسته اخباری بود که مردم دوست داشتند بشنوند و در ضمن، افکار عمومی را علیه اعراب مهاجر، تقویت می‌کرد».^[۴]

«دن کوئل» از معاونین سابق دولت آمریکا بنیادگرایی اسلامی را یک خطر جهانی و جایگزین کمونیسم مطرح ساخت.^[۵] از سوی دیگر، ویلی گلاس دبیرکل سازمان ناتو نیز در یک کنفرانس امنیتی در آلمان، اعلام کرد که بنیادگراییِ اسلامی اکنون برای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به اندازهٔ خطر کمونیسم در گذشته، تهدیدآمیز است.^[۶]

روایاتی بسیار در عظمت و اهمیت جهاد در راه خدا نقل شده‌است که به عنوان نمونه به چند روایت بسنده می‌کنیم: ابوذر غفاری از محمد پرسیده‌است:

کدام یک از اعمال نزد خداوند دوست داشتنی تر است؟ محمد پاسخ داده‌است:ایمان به خدا و جهاد در راه او. ابوذر غفاری دوباره سؤال نموده‌است که کدامین جهاد از همه جهادها برتر است؟ محمد پاسخ داده‌است: جهاد کسی که اسبش پی شود و خونش در راه خدا بر زمین ریزد.

علی ابن ابیطالب دربارهٔ جهاد این چنین گفته‌است:

جهاد دری است از درهای بهشت که خداوند تنها به روی اولیاء خاص خویش گشوده‌است و آن لباس تقوا و زره نفوذ ناپذیر و سپر اطمینان بخش الهی بر پیکر مجاهدان است.^[۷]

در روایت دیگری علی بن ابیطالب در رابطه با اهمیت جهاد می‌فرماید:

خداوند عزوجل جهاد را واجب کرده، و آن را بزرگ شمرده و یاری و یاورش قرار داده‌است. به خدا سوگند که دنیا و دین جز با جهاد اصلاح نمی‌شود.^[۸]

محمد باقر از امامان شیعه در حدیثی خطاب به سلیمان بن خالد می‌گوید: «آیا می‌خواهی از اصل، فرع و قلهٔ اسلام برایت بگویم؟» سلیمان بن خالد می‌گوید: «آری، ای فرزند رسول خدا.» محمد باقر می‌گوید:

اصل و عمود «خیمه ی» اسلام، نماز و فرع آن زکات و قله و اوج عظمتش جهاد است.^[۹]

• جهاد ابتدایی
• جهاد باتلرین

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به جهاد در ویکی‌گفتاورد موجود است.