Edukira joan

Sara Facio

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sara Facio

Bizitza
JaiotzaSan Isidro, 1932ko apirilaren 18a
Herrialdea Argentina
HeriotzaBuenos Aires, 2024ko ekainaren 18a (92 urte)
Familia
Bikotekidea(k)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakargazkilaria eta kazetaria
Jasotako sariak

Sara Facio (San Isidro, Argentina, 1932ko apirilaren 18a – Buenos Aires, 2024ko ekainaren 18a) argazkilari ospetsua izan zen. Alicia D'Amicorekin batera, Argentinako eta munduko kulturako pertsonaiarik garrantzitsuenetako batzuk erretratatu zituen.

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasierak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sara Facio Arte Ederretako Eskola Nazionalean graduatu zen 1953an Alicia d 'Amicorekin batera. 1955ean Frantziako Gobernuaren beka bat jaso zuen eta Parisen bizi izan zen urtebetez, arte bisualak ikasten eta Frantzia, Italia, Ingalaterra, Alemania, Austria eta Suitzako museoak bisitatzen. 1957an d'Amicoren aitaren estudioan argazkilaritza praktikatzen hasi zen, ondoren Annemarie Heinrichekin batera ikasten jarraitu zuen. 1960an Alice d 'Amicorekin batera estudio bat ireki zuen, eta 1985era arte aritu zen harekin lankidetzan. Une horretatik aurrera, bere lan profesionala erretratuetan, publizitatean, erreportaje grafikoetan eta Buenos Aires, Europa eta AEBetako egunkari eta aldizkari gehienentzako idatzietan dago. Bere lanetako batzuk ENCOTELen ohiko erabilerako zigiluetarako argazkiak argitaratzea eta eskolako testuetarako argazki-ikastaroak argitaratzea ziren.[1]

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Argentinako Argazki Federazioko zuzendaritza taldekoa izan zen. D 'Amicorekin batera, Clarín eta La Nación egunkarietan eta Autoclub eta Vigencia aldizkarietan espezializatutako atalak sortu zituen. Bestalde, Buenos Airesko La Prensa, Tiempo Argentino eta La Opinión egunkarietarako artikuluak idatzi zituen, baita Argentinako Fotomundo, Suitzako Camera eta Espainiako Photovisión aldizkarietarako ere, besteak beste.[2]

Julio Cortázar- en erretratua 1967an.

1973an, María Cristina Oriverekin batera "la Azotea" sortu zuen, bere argitaletxe fotografikoa, Latinoamerikan bere garaian espezialitatea soilik lantzen zuen bakarra.[1]

1979an Argentinako Argazkilaritza Kontseilua sortu zuen beste kide batzuekin batera (Alicia d 'Amico, Eduardo Comesaña, Andy Goldstein, Annemarie Heinrich, María Cristina Orive eta Juan Travnik). Kontseilu horren egitekoa argazkilaritza nazionala zabaltzea eta aztertzea da, baita munduko ekoizpenik bikainenarekin trukea egitea ere.[2]

1985ean, San Martin antzokiko (Buenos Aires Hiriko Gobernua) Fotogaleria sortu zuen. 1998ra arte zuzendu zuen, eta 160 erakusketa baino gehiago aurkeztu zituen bere katalogoekin.[2]

1995-1999 bitartean, Nazioaren Kulturaren Idazkaritzako eta Arte Ederren Museo Nazionaleko Argazkilaritzako aholkularia izan zen.[2]

1998an, ondare nazionalaren lehen argazki bilduma sortu eta aurkeztu zuen MNBAn, dohaintza pribatuetan oinarrituta.[2]

Nazioarteko Kongresu, Topaketa eta Jaialdietan parte hartu zuen, besteak beste: Photokina de Colonia, 1968tik 1974ra, Kassel 1993, Alemania; Encuentros de Arles, Frantzia, 1979/84/91; Mexiko, 1981; Italia, 1979, 1982; Peru, 1989; Espainia, 1990; Fotofest, AEB, 1992; San Marinoko Errepublika, 1997; Antigua Guatemala, 1999; Paris Photo, 2004.[2]

Erakusketa kolektiboetan parte hartu zuen Zuricheko Kunthausen, Parisko Pompidou Zentroan, Mexikoko Arte Ederren Jauregian, Madrilgo Arte Garaikidearen Museoan, Kasseleko Kultur Etxean, Alemanian, Londresko The Saatchi Galleryn, New Yorkeko auzoko Museoan, Shadai Galleryn, Tokion, Charleroiko Argazkigintzaren Museoan, Belgikan, Berlingo Museoan eta Argentinako museo nagusietan.[2]

Bere azken erakusketa Indibidualak honako hauek izan ziren: 2010ean Teatro San Martín, CABA; Tucumángo Unibertsitatea, Argentina; 2009an Arte eta Oroimen Museoa, La Plata, Argentina; 2008an ANTOLÓGICA Sara Facio, Buenos Airesko OSDE Gunean aurkeztua.[2]

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sara Faciok ez zuen inolako ideologiarekin bat egin, artista gisa definitu zuen bere burua eta bertakoa aldarrikatu zuen jarrera ireki eta bakezale batetik.[3]

Argazkigintzan egiten dudana zera da, hiltzen naizen egunean ez dezatela esan behi bat hil zela, baizik eta hori ikusi zuen pertsona bat hil zela. Eta ikusi nuena nire argazkietan dago. Esango banu bezala: "Hau da nire hiria, nire jendea, miresten dudana, gustatzen zaidana". Hori da nire kanona. Sara Facio

Maria Elena Walshen bikotekidea izan zen hiru hamarkadetan 2011an hil zen arte. María Elenak honela definitu zuen Sara bere liburu batean: "Nire maitasun handia da, higatzen ez dena, baizik eta konpainia perfektu bihurtzen dena". Hil ondoren María Elena Walsh Fundazioa martxan jarri zuen, Argentinako belaunaldien haurtzaroa markatu zuen konpositore eta poetaren lana babesteko.[4][3]

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alicia d 'Amico lankidearekin batera argitaratutako argazki batzuen barruan, ospetsua da pertsonaia hauei egindako erretratuengatik: María Eva Duarte de Perón, Antonio Berni, Adolfo Bioy Casares, Jorge Luis Borges, Julio Cortázar, Gabriel García Márquez, Alberto Girri, Federico Luppi, Leopoldo Marechal, Tita Merello, Manuel Mujica Lainez, Pablo Neruda, Silvina Ocampo, Victoria Ocampo, Olga Orozco, Astor Piazzolla, Alejandra Pizarnik, Susana Rinaldi, Juan Rulfo, Ernesto Sabato, Osvaldo Soriano, Mercedes Sosa, Aníbal Troilo, David Viñas eta María Elena Walsh.[4]

Pertsona arruntak eta inguru herrikoia erretratatu zituen Perón jeneralaren hileten inguruan, balio historiko eta dokumentaleko lana.[4]

Liburuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sariak eta aitortzak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Arlesko XXII. Nazioarteko Topaketen domina, Frantzia, 1991.
  • 1992ko Liburu Onenaren Saria (Witcomb, nuestro ayer), Argentinako Argitalpen Ganberak emana.
  • 1992an Platinoko Konex saria, hamarkadako argazkilari argentinar onenaren saria.
  • FCBAko Ibilbidearen Zilarrezko piramidea, 1996.
  • Ibilbidearen Zilarrezko Piramidea, Ikusizko Arteen Akademia, 2000.
  • Ibilbide Saria, Argentinako Arte Kritikarien Elkartea, 2004.
  • Argazki Liburu onena 2005, Asociación Argentina de Crítica de Arte.
  • Argentinako Ganberaren Argitalpen Saria, 1995-1997-1999 eta 2006.
  • Argentinako postetxeak bere argazkiak zigiluetan erabili ditu 1965etik, azkena Jorge Luis Borges jaio zela 100 urte bete direla gogoratuz.
  • Nazioko eta nazioarteko hainbat aretotan lehiatu da, eta horri esker, Suitzako Fédération Internationale de l 'Art Photographique erakundeak Artista titulua eman zion.
  • 2011n Buenos Aires hiriko herritar ospetsu izendatu zuten.[5]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Sara Facio, un ícono de la fotografía. Conocé su historia y fotos» CheFoto 2017-10-20 (Noiz kontsultatua: 2021-05-28).
  2. ↑ a b c d e f g h (Ingelesez) Sara Facio. 2016-11-25 (Noiz kontsultatua: 2021-05-28).
  3. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Página/12 :: soy» www.pagina12.com.ar (Noiz kontsultatua: 2021-05-31).
  4. ↑ a b c (Gaztelaniaz) Centenera, Mar. (2018-03-12). «La Argentina de los últimos 591 días de Perón, retratada por Sara Facio» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-05-28).
  5. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Sara Facio - EcuRed» www.ecured.cu (Noiz kontsultatua: 2021-05-29).

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sara_Facio&oldid=9824570"(e)tik eskuratuta