San Martín de Trevejo

San Martín de Trevejo
	Espainiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Extremadura
Probintzia	Cáceresko probintzia
Alkatea	Carlos María García Casillas Jiménez (en)
Izen ofiziala	San Martín de Trevejo
Posta kodea	10.892
INEk ezarritako kodea	10164
Herriburua	San Martín de Trevejo
Geografia
Koordenatuak	40°12′46″N 6°47′47″W / 40.2128°N 6.7963°W
Azalera	23,82 km²
Altuera	796 m
Mugakideak	Acebo, Villamiel, Valverde del Fresno, Eljas eta El Payo
Demografia
Biztanleria	723 (2023); −27 (2022)
Dentsitatea	30 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00
Matrikula	CC
	sanmartindetrevejo.es

San Martín de Trevejo (falaz: Sa Martín de Trevellu) Cáceresko probintziako udalerria da. Ipar-mendebaldeko muturrean dago, Gata mendilerroaren eskualdean, Portugalgo mugatik eta Salamancako probintziatik oso gertu. Haran batean dago, Xálima mendiaren azpian. Cácerestik 137 kilometrora dago. 2008ko erroldaren arabera 926 biztanle zituen 23,82 km²-ko azaleran.

Extremadurako fala^[1] da udalerri honetako biztanleen ama-hizkuntza.

Historia

San Martín de Trevejo herri gisa noiz sortu zela gutxi dakigu, nahiz eta IV. mendea baino lehen ezin izan, mende horretan bizi izan zen San Martin santuaren izenagatik. Jatorrizko izena San Martin de los Vinos zen, eta 1230ean forua aldarrikatu ondoren, Trevejo deitzen zaio. San Martin izan zen Xálimako Korrejimentuko antzinako hiriburua eta Jerusalemgo San Joan Ordenako komendadorearen egoitza eta epaitegi-hiriburua 1826ra arte. Inguru hartan gatazka odoltsu asko izan ziren; aipagarriena Alfontso VII.a Leongoaren, 1142an Coria hiria hartu zuena, kapainarena izanda. Fernando II.a, bere semea, eskualdea birpopulatu zuen, Ciudad Rodrigotik mendilerro honetaraino jendea ekarriz. Horrexegatik bertoko elizbarrutiarena izan zen San Martin mende horren erdialdera arte eta Salamanca probintziakoa 1833ra arte; ondoren, Leongo eta Galiziako Erresumetako jendeak hartutako lurrak birpopulatzera etorri ziren. Gertaera horrekin sortu omen zen A fala izeneko haraneko hizkuntza bitxia, inguruko udalerrietan (Eljas eta Valverde del Fresno) ere hitz egiten dena. Aldaera lokalari manhegu edo mañegu esaten zaie.^[2]

Herri-arkitektura

San Martín de Trevejo Interes Kulturaleko Ondasuna da, Multzo Historiko kategoriarekin, bere arkitekturaren kontserbazio egokiagatik jasotako saria.

Etxebizitza tradizionalak gutxienez bi solairu ditu, eta beheko solairu bat edo upategi bat, abereak gordetzeko. Harrizkoa izan ohi den beheko solairu horren gainean, egurrezko eta adobezko bilbadura baten gainean, beste bi solairuak altxatzen dira: etxebizitza eta ganbara. Lehenengo solairura iristeko, barruko eskaileren aurretik, hargintzako poyoak egoten dira. Etxebizitza horien ondoan, jauretxeak daude, dagozkien armarriekin.

Urte osoan zehar ibiltzen den ur-erreka bat dago kaleetan induskatuta, eta udalerriaren irteeran ureztatzeko aprobetxatzen da. Azpimarratzekoa da errekasto honek Ciudad, Corredera, Fuente, Guardia Civil eta Hospital kaleetan zehar egiten duen ibilbidea, bere interes arkitektonikoagatik.

Bere arkitekturaren erakargarritasunari eta balio historikoari esker, 2019az geroztik, San Martín de Trevejo Espainiako Herririk Politenak Elkarteko kide da.