Ipar Marianak

Ipar Marianak
Ameriketako Estatu Batuak
Ereserkia
Gi Talo Gi Halom Tasi (en)
Administrazioa
Izen ofiziala	Sankattan Siha Na Islas Mariånas Commonwealth of the Northern Mariana Islands Commonwealth Téél Falúw kka Efáng llól Marianas
ISO 3166-2	US-MP
Hiriburua	Capitol Hill (en)
Governor of the Northern Mariana Islands (en)	Arnold Palacios (en)
Zatiketa	ikusi Northern Islands Municipality (en) , Tinian Municipality (en) , Saipan Municipality (en) eta Rota Municipality (en)
Geografia
Koordenatuak	16°42′18″N 145°46′48″E / 16.705°N 145.78°E / 16.705; 145.78
Azalera	464 km²
Punturik altuena	Mount Agrihan (en)
Demografia
Biztanleria	47.329 (2020) 47.329 (2022)/(2020)/(2017)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960)
Dentsitatea	102 bizt/km²
Hizkuntza ofiziala	ingeles, Chamorro eta Carolinian (en)
Ordu eremua	UTC+10:00, Chamorro Time Zone (en) eta Pacific/Saipan (en)
gov.mp

Ipar Marianak edo Ipar Mariana uharteak^[1], AEBekin bategite politikoa duen mankomunitate bat da, eta Ozeano Barearen iparraldean dago kokatuta. Mariana uharteetako iparraldeko 14 irlaz osatuta dago, Hawaii eta Filipinen artean. 477 km²ko azalera dute guztira.

Uharte hauetara iritsi zen aurreneko europarra Magallanes izan zen, 1521ean Guamen. Uharte hauek Espainiako erregearentzat erreklamatu zituen.

Hispaniar-Amerikar gerratean galtzaile suertatu ostean, Espainiak Guam Estatu Batuei eman behar izan zion, 1898an, eta hurrengo urtean Marianako beste guztia Alemaniari salduz. Lehen Mundu Gerran galdu ostean, Japoniak hartu zituen irlak, baina Bigarren Mundu Gerran, Estatu Batuak egin zen irlen kontrolarekin 3 asteko borroka baten ostean.

1970. urtean Mariana uharteek ez zuten independentzia eskatu, Estatu Batuekin lotura estutzea baizik. 1975. urtean Ipar Marianen mankomunitatea sortzen zuen ituna sinatu zen, Estatu Batuekin akordioan.