Biriatu

Biriatu
Lapurdi, Euskal Herria
Biriatu herriaren eta Bidasoa ibaiaren ikuspegia Xoldokogaina mendiaren magaletik.
Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Lapurdi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Hendaia-Hegoko Euskal Itsasbazterra
Izen ofiziala	Biriatou
Auzapeza	Solange Demarcq-Egiguren (abertzale)Michel Iriart (2008-2014)
Posta kodea	64700
INSEE kodea	64130
Herritarra	biriatuar
Geografia
Azalera	11,04 km²
Garaiera	0-552 metro
Distantzia	? km (Baionatik)
Demografia
Biztanleria	1.224 (2018:  −14)
628 (%51,6)   (%48,8) 594
Dentsitatea	105,71 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 18,63
Ugalkortasuna[1]	‰ 57,28
Ekonomia
Jarduera[1]	% 78,56 (2011)
Desberdintasuna[1]	% 5,41 (2011)
Langabezia[1]	% 7,14 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 8,55 (2010)
Erabilera	% 0,41 (2011)
Datu gehigarriak
Sorrera	1603an Urruñatik banatua. urtea
Webgunea	http://www.biriatou.fr/eu.html

Biriatu Lapurdiko hego-mendebaldeko udalerria da, Lapurdi Itsasegian kokaturik dagoena.

Bidasoa ibaia herriaren ezkerraldetik igarotzen da.

Mugak ditu Euskal Herriko beste bi administraziorekin: EAErekin (Irun) eta Nafarroa Garaiarekin (Bera). Izatez, Biriatuk ondorengo udalerriekin du muga:

• Urruña, ipar eta ekialdean.
• Irun (Gipuzkoa), mendebaldean.
• Bera, (Nafarroa Garaia) hegoaldean.

	Irun eta Urruña	Urruña	Urruña
	Irun		Urruña
		Biriatu
	Irun eta Bera	Bera	Bera eta Urruña

Auzo nagusiak Biriatu, Garlatz eta Erramuntegia dira.

Anderea[2] Apuntenea[2] Arruntz[2] Arrupea[2] Azkope[2] Bizkartzu[2] Erramuntegia[2] Errekaldea[2] Errondoenea[2] Faalegi[2] Garlatz[2]

Gaztainaldea[2] Goietxea[2] Ihiztoki[2] Ikapide[2] Kaminoberri[2] Lizarlan[2] Lumaberde[2] Mandale[2] Martingoiti[2] Ondibar[2] Osinko Lepoa[2]

Osinko Zelaia[2] Petrikobaita[2] Pitara[2] Baionette-ko Gotorlekua[2] Louis XIV Gotorlekua[2] Eperren aitza[2] Sagardixar[2] Xoldokogaina[2]

• 

  Alkozpe (384 m.)
• Arranoko Harria (475 m.)
• Fagalegi (464 m.)
• Kalbariomendi (276 m.)
• Lumaberde (246 m.)
• Manddale (573 m.)
• Osingo zelaia (392 m.)
• Xoldokogaina (486 m.)
• Zigorriaga (549 m.)

1305. urtean Biriatu Zubernoako prior etxearen mende zegoen.

Aro Modernoan Urruñaren esku gelditu zen Biriatu 1603. urtera arte. Lapurdiko biltzarrean ez zuen behin ere auzapezik izan Urruña herriaren mende izan zelako.

1836. urtean Biriatu udalerri bihurtu zen.

Langile gehienak inguruko herrietako industrietara joan ohi dira. Bertako ekonomia jarduera nagusia nekazaritza da.

1880ko hamarkadan 550 biztanle inguruko populazioa zuen Biriatuk. Hurrengo hamarkadetan beheranzko joera txikia izan zuen biztanleriak, baina XX. mendearen erdialdetik aurrera hazkunde esanguratsua izan zuen. XXI. mendearen hasieran 1.000 biztanleen maila gainditu zuen.

Biriatuko biztanleria
Datuen iturburua: INSEE

Agintaldia	Auzapeza	Alderdia
1891-1904	Pierre Larroulet
1904-1908	Bernard Ilhardoy
1908-1912	Raymond Berroa
1912-1930	Bernard Ilhardoy
1931-1945	Jean Hiribarren
1945-1947	Christophe Haramboure
1948-1954	Jean Hiribarren
1955-1971	Joseph Halzuet
1971-1989	Ignace Belloquy
1989-	Michel Hiriart	DVD

Biriatuko euskara^[3] nafar-lapurteran^[4] kokatzen da, zehatzago esanda, sartaldeko azpieuskalkiari^[5] dagokion Kostatar euskara^[6] da bertakoa. 2010ean, herritarren % 8,55 zen euskaldunak. Euskara nafarra eta erdialdekoa bezala, nafar-lapurtarra ere bereizgarri gutxikoa da. Egiturari dagokionez, gaur egun batasun eta berdintasun handiko agertzen zaigu, baina hori, gehienbat, azken hamarkadotako bilakaeraren ondorioa da. Lapurdiko eta Nafarroa Behereko euskararen arteko aldea txikia dela esan daiteke, eta horregatik multzo berean biltzen ditu Koldo Zuazok. Multzo honen azpian bi azpieuskalki bereiz daitezke: Sartaldekoa (itsasbazterrean hasi eta Ahetze, Senpere eta Ainhoa bitartekoa hartzen duena) eta Sortaldekoa (Nafarroa Behere osoa eta Lapurdiko ekialdea hartzen duena, zehatzago, Aturrialdeko eta Hazparneko eskualdeak). Azpieuskalki horien artean bada, dena dela, tarteko eremu bat, Uztaritze inguruko hizkerek osatzen dutena. Halakoetan gertatu ohi denez, bateko eta besteko berrikuntzak jaso ditu alderdi horrek, baina, aldiz, ez dauka bertan sortutako bereizgarri askorik. Azpieuskalki bi horietaz gainera, nortasun beteko hizkera bi egon dira, eta gaur egun ere oraindik nola edo hala badira: Amikuztarra (Nafarroa Behereko gainerako hizkeretatik zerbait bereizita eta Zuberoakotik gertu egon da) eta Kostatarra (Lapurdiko itsasbazterrean mintzatu da eta eskualde horretako bizilagunek hartu-eman estua eduki dute Gipuzkoako eta Nafarroako auzoekin).

• Biriatuko herriko etxea
• Biriatuko pilotalekua
• Biriatuko pilotaleku zaharra
• San Martin eliza

• 
  San Martin eliza
• 
  Hilarri diskoidalak
• 
  Pilotalekua
• 
  Landetxeak
• 
  Xoldoko haitzak
• 
  Elizaren gunea Xoldokogainetik
• 
  Gorostidi ederra Osin zelaian Xoldo mendian
• 
  San Martin Eliza
• 
  Xoldo mendia Biriatutik

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Lapurdi

• Biriatuko Udalaren webgunea
• Joseba Aurkenerena: Begiraleak Biriatun dantzari [1]^{[Betiko hautsitako esteka]}