Ameriketako Estatu Batuetako telegramen publikazioa
Ameriketako Estatu Bateuetako telegramen publikazioa 2010eko azaroaren 28an Wikileaksek publikatu zituen 250.000 dokumentu klasifikatuen publikazioa izan zen. AEBtako munduko enbaxaden arteko telegramen publikazioa izan zen. Lehenengo momentuetan Cablegate izena ere eman zitzaion, Nixonen garaiko Watergate kasuarekin paralelismoa eginez.
Publikazioari buruzko lehen berriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2010eko azaroaren 22an WikiLeaksen twitterrean mezu bat jaso zen, hurrengo filtrazioa Irakekoa baino 7 aldiz handiagoa izango zela esanez[1]. AEBtako autoritateek medioei esan zietenez baliteke guztiak diplomazioarekin izatea harremanak. Filtrazioen aurretik Erresuma Batuko Gobernuak komunikabideei DA-Notice bat bidali zien, hau da, egon zitezkeen berriak ez argitaratzeko oharra. Pakistango Dawn egunkariak esan zuenean The New York Times eta The Washington Post egunkariek atal batzuk argitaratzeko asmoa zuten.
Azaroaren 26an Julian Assange Wikileakseko arduradunak AEBtako Estatu Departamenduari mezu bat bidali zien ea hainbat pertsonen inguruko datuen publikazioak hauei segurtasuna arriskuan jar zezaketen galdetuz. AEBtako Harold Kohk ez zuen Assangerekin negoziatu nahi izan.
Azaroaren 28ko argitalpena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Denial of Service erasoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azaroaren 28an, argitalpena baino ordubete lehenago, Wikileaksen adierazi zuen Denial of Service eraso bat jasatzen zeudela, baina hala ere El Pais, Le Monde, Der Spiegel, The Guardian eta The New York Times egunkarien bitartez argialpenak lortu zituzten.
Argitalpena egunkarietan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]The Guardianek argitalpena artikulu ezberdinetan publikatu zituen, baita database baten bitartez. Der Spiegelek ere azaroaren 29an hainbat dokumentu gehigarri argitaratuko zituela adierazi zuen. El Paisek argitalpena egunean bertan egin zuen. The New York Times egunkariak 9 egunetan zehar atalk argitaratu zuen dena. CNN telebistak ez zituen argitaratu ez zutelako konfidentzialtasun dokumenturik sinatu nahi izan. Espainiako datuen inguruan El Pais egunkariak ez zuen nahi izan datu guztiak argitaratzea, oinarri bakarra baitzuten[2].
Argitalpena Wikileaksen
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2010eko azaroaren 28an WikiLeaksen 215.287 telegrama horietatik 219 baino ez zituen argitaratu. Euren esanetan hain da zabala munduan zehar jasotako datuen kopurua eta gaia hain da garrantzitsua ezen "ez litzateke justua izango" dena aldi berean publikatzea.
Edukiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Inteligentzikoa kanpaina bereziak egin ziren Nazio Batuen Erakundearen idazkari orokorra, Ban Ki-moon, espiatu ahal izateko. Baita Txina, Errusia, Frantzia eta Erresuma Batuaren ordezkarien lana jarraitzeko. Baita Hillary Clintonen agindua lan hau egiteko.[3]
- Herrialde arabiarren artean Iranen aurkako kanpaina egitea, herrialde honen aurkako estrategia militarra indartuz. Iranek Ipar Koreako misilak erosi eta erabiltzeko asmoa.[3]
- Israelek Iranen aurkako eraso militarra egiteko prestutasuna.
- Washington eta Londresen kezkak Pakistanen indar militar nuklearraren inguruan.[4]
- Errusia eta krimen antolatuaren arteko loturak.[4] Baita Vladimir Putin eta Silvio Berlusconiren arteko harreman estua.[3]
- Erresuma Batuak Afganistanen jokatutako paper militarraren gaineko kritiak.[4]
- Britainar Erret Familiaren jarreraren gaineko kritikak.[4]
- Mahmoud Ahmadinejab Adolf Hitlerrekin alderatzen zuten dokumentuak, Vladimir Putin alfa-txakur izendatzea, Hamid Karzai paranoiko deitzea eta Angela Merkel koldar deitzea.[4]
- Txinak Googlen aurkako 2010eko ekaineko hacketze inzidentean zuen papera aipatzen dute.
- Esloveniako diplomazioari Barack Obamarekin bilera bat egin ahal izateko Guantanamoko presoak hartzera derrigortzea.[3]
- Yemengo presidenteak mezua bidali ziola AEBtako ordezkariari esanez "jarraituko dugu bonbak gureak direla esaten, ez zuenak".[3]
- Siriak Hezbollahri armak emateko proiektuen inguruko datuak.[3]
Erreakzioak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ameriketako Estatu Batuetako gobernuak komunikatua argitaratu zuen esanez filtrazioak "diplomatikoak, inteligentziako profesionalak eta mundu osoan zehar Ameriketako Estatu Batuetara demokrazia eta gobernu irekiak bultzatzeko jotzen duten hainbat pertsona arriskuan jartzen ditu" eta hau "oso ekintza arriskutsua" dela adierazi zuten.[3]
Britainiako Kanpo Bulegoko bozeramaile batek ean zuen "sailkatutako informazioaren baimen gabeko ezelako publikazioa kondenatzen dugu, baita Britainia Handiko materialaren filtrazioak... honek segurtasun nazionala arriskuan jar dezake, ez da nazio-interesekoa... eta bizitzak arriskuan jar ditzake."[5]
Indiako Kanpo Ministroak esan zuenea eurak ez zeuden gai honen inguruan "kezkaturik, baina bai interesaturik"[6].
Lawrence Cannonek filtrazioa kondenatu zuen: "Hau bezalako filtrazio ganoragabeak tamalgarriak dira eta ez dute inoren estatu interesak asebetetzen. Filtrazio honen egileek gure segurtasun nazionala arriskuan jartzen dute".[7]
Uri Rosenthal Kanpo Gaietarako Ministroaren esanetan "ez dakigu zer duten dokumentu hauek eta, beraz, asmatze lana litzateke guretzat. Baina baliteke Herbehereetako hainbat politikarien izenak jasotzea. Pazientzia izango dugu, baina adi egon".[8]
Frantzia EEBBrekin alineatu zen filtrazio kasuaren aurrean. François Baronen hitzetan "AEBtako administrazioarekin elkartasuna adierazi nahi dugu, eta ez bakarrik estatuen autoritateen aurka baizik eta bakearen alde lan egiten duten pertsonen lanaren aurkako atentatuak ekiditeko asmoarekin[9].
Gobernuak garrantzia kendu zien filtrazioei eta harremanak aldatuko ez zirela ere esan zuten.[9]
Turkiako Tayik Erdoganek WikiLeaksen sinisgarrutasunik ez zuela esan zuen.[9]
Errusiako Dmitri Peskovek itzulpenak itxoiten zituela esan zuen, zehatz-mehatz zer esaten den ikusi eta ea Vladimir Putin baino ez zuten aipatzen ikusi nahi zuten. Bestetik funtzionario horien maila eta garrantzia ere aztertu beharko zela adierazi zuten [9].
Italiako presidente Silvio Berlusconik kritika larriak jaso zituen dokumentu horietan. Berak barre egin zuela adierazi zuen irakurtzerakoan[10], baina Ignazio La Russsa Defentsa Ministroak bestelako balorazioa eskaini zuen. Bere ustez datu guzti hauek sekretuak izan beharko lirateke, baina "prentsa arrosako datuak" ziruditela ere esan zuen. Publikazio hauek diplomazia sistema eta datuen hedatzearen inguruko erreflexioa egitea eskatzen zutela adierazi zuen.[9]
Mahmud Ahmadineyad, Irango presidenteak, adierazi zuen datu guzti hauek ez dituztela aldatuko hirugarren herrialdeekin dituzten harremanak.[11]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Twitter mezua
- ↑ El País censura el capítulo español de WikiLeaks, cuya web ha sido atacada antes de la "gran filtración"[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ a b c d e f g Wikileaks release of embassy cables reveals US concerns
- ↑ a b c d e US Embassy Cable Leak diplomacy crisis - The Guardian
- ↑ US tries to limit WikiLeaks damage "[w]e condemn any unauthorised release of this classified information, just as we condemn leaks of classified material in the UK...[t]hey can damage national security, are not in the national interest and...may put lives at risk."
- ↑ WikiLeaks: India unconcerned , yet interested
- ↑ WikiLeaks reveals undiplomatic U.S. critiques
- ↑ VS waarschuwen ook Nederland voor Wikileaks
- ↑ a b c d e París se alinea con Washington y Berlín quita hierro a la filtración
- ↑ Berlusconi ride sopra alle rivelazioni di Wikileaks
- ↑ Eskup - El Pais
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Ingelesez) Filtrazio guztiak
- (Ingelesez) WikiLeaks embassy cables: download the key data and see how it breaks down
- (Ingelesez) How 250,000 US embassy cables were leaked
