Islama Ŝtato
| Islama Ŝtato | ||
|---|---|---|
| الدولة الإسلامية | ||
| ||
| terorisma organizaĵo armita organizaĵo Islama ŝtato kaliflando (2014–) 
| ||
| Komenco | 1999 vd | |
| Antaŭe | Islama Ŝtato de Irako • Al-Qaeda in Iraq • Mujahideen Shura Council • Jama'at al-Tawhid wal-Jihad vd | |
| Ideologio | ||
| Moto | باقية وتتمدد | |
| Fondinto(j) | Abu Musab az-Zarqawi • Abu Bakr al-Bagdadi vd | |
| Lingvoj | ||
| Filioj | Islama Ŝtato en Libio Islama Ŝtato en Somalio Islama Ŝtato en Granda Saharo Sheikh Omar Hadid Brigade (en)  Jund al-Khilafah (en) Islama Ŝtato – Provinco Centr-Arabio Islama Ŝtato – Provinco Centr-Afriko Islama Ŝtato – Provinco Kaŭkazio Islama Ŝtato – Provinco Jemeno Islama Ŝtato – Provinco Sinajo Islama Ŝtato – Provinco Ĥorasano Islama Ŝtato – Provinco Orient-Azio (2014–) Boko Haram (2015–) vd
| |
Islama Ŝtato (akronime IŜ, same kiel alilingve konata IS), plennome Islama Ŝtato de Irako kaj Levantenio (IŜIL) (arabe الدولة الاسلامية في العراق والشام, ad-dawla al-islāmiyya fi-l-ʿirāq wa-š-šām), ankaŭ konata kiel Islama Ŝtato de Irako kaj Sirio (IŜIS), aŭ per la araba akronimo Daiŝo (داعش, Dāʿiš [ˈdaːʕiʃ]),[1][2] estas militisma ĝihadisma organizaĵo kaj eksa neagnoskita kvazaŭŝtato[3][4][5][6][7] en Irako kaj Sirio, kiu sekvas salafisman doktrinon.[8][9][10][11][12][13][14] IŜIL estis fondita de Abu Musab al-Zarkaŭi en aprilo 2013, kaj ricevis internacian atenton en 2014, kiam ĝi forpelis irakajn sekurecajn fortojn el ĉefaj urboj,[15] kaj poste kiam ĝi kaptis Mosulon[16] kaj amasmortigis en Sinĝar.[17] Eksa estro de Al-Kaida en Irako, Abu Bakr al-Baghdadi, gvidis la organizaĵon.[18]
Ĉirkaŭ la 11-a de junio 2014 tiuj militistoj konkeris areojn de la nordo de Irako, inter kiuj la urbon Tikrit kaj grava naftorafinejo Bajĝi, survoje al Bagdado. La ŝijaistoj kontraŭreagis kaj rekrutis volontulojn kaj sendis la irakan armeon por haltigi la avancojn de la NIIS, kiu siavice ekkontrolis landlimajn areojn kun Sirio kaj aliaj landoj.
La Islama Ŝtato de Irako estis la respondeculo de la morto de miloj da irakaj civitanoj, samkiel de anoj de la iraka registaro kaj ĝiaj internaciaj aliancitoj. Danke al la militista subteno de Usono, la registaro de Nuri al-Maliki, la grupo suferis plurajn retroirojn, inkluzive de la forpaso de Raŝid al Baghdadi, sed la organizo renoviĝis dum la Siria enlanda milito, eknomiĝante Islama Ŝtato de Irako kaj Sirio. La sekva kaj nuna gvidanto, Abu Bakr al-Baghdadi, rompis la rilatojn kun Al-Kaida kaj deklaris, en 2014, la sendependiĝon de sia grupo kaj sian suverenecon super Irako kaj Sirio.
La 29-an de junio 2014, la grupo memproklamis esti tutmonda kaliflando sub la nomo “Islama Ŝtato”,[19][20] kaj Abu Bakr al-Baghdadi estis nomita sia kalifo[21]. Kiel kaliflando, ĝi pretendas religian, politikan kaj militan aŭtoritaton sur ĉiuj islamanoj tra la mondo kaj, ke la legaleco de ĉiuj emirlandoj, grupoj, ŝtatoj kaj organizoj devenas senvalora pro la etendiĝo de la aŭtoritato de la kalifo kaj la alveno de siaj trupoj en liaj areoj".[22][23]
La organizon karaktetizas la kruda kaj akra interpreto de Islamo kaj ĝia bruta perforto kontraŭ la ŝijaanoj, ĉar ĝiaj membroj estas sunaanoj. Eĉ pli forta estas la krueleco kontraŭ jezidaj civitanoj (vidu artikolon Genocido de la Jezidoj), infanoj, virinoj kaj viroj, kiuj "eĉ ne" estas islamanoj. Ĝia celo deklarita estas etendiĝi al Jordanio, Israelo, Palestino, Libano, Kuvajto, Turkio kaj Kipro.
En 2016 Usono ofertis premion je ĝis 25 milionoj da dolaroj por informoj kiuj helpos kapti aŭ mortigi Abu Bakr al-Baghdadi, estron de la Islama Ŝtato. Pli granda premio estis promesita nun por informoj pri Ayman al-Zaŭahiri, estro de al-Kaida. La 27-an de oktobro 2019 la usona prezidanto Donald Trump sciigis pri sukcesa operacio de usonaj specialaj fortoj en nordorienta Sirio dum kiu Abu Bakr al-Baghdadi estis pelita al tunelo, kie li eksplodigis sin kune kun tri siaj infanoj. Kvar tagoj poste, IŜIL anoncis, ke Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi estas la nova estro de la Islama Ŝtato.[24][25][26][27][28][29]
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ "One More Name for Islamic State: Daesh", The Wall Street Journal, 23-a de decembro 2014.
- ↑ . Decoding Daesh: Why is the new name for ISIS so hard to understand?. la eksa internacia centro Free Word Centre en Londono (19-a de februaro 2015). Arkivita el la originalo je 12 June 2018. Alirita 22-a de novembro 2019 . Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-06-12. Alirita 2021-07-29 .
- ↑ "ISIL defeated in final Syria victory: SDF", Al Ĝazira, 2019-03-23.
- ↑ "ISIS has lost its final stronghold in Syria, the Syrian Democratic Forces says", CNN, 23-a de marto 2019.
- ↑ Frantzman, Seth J., "After ISIS 'defeat,' what comes next? – Analysis", The Jerusalem Post.
- ↑ McKernan, Bethan, "Isis defeated, US-backed Syrian Democratic Forces announce", The Guardian, 2019-03-23.
- ↑ Callimachi, Rukmini, "ISIS Caliphate Crumbles as Last Village in Syria Falls", The New York Times, 2019-03-23.
- ↑ al-Ibrahim, Fouad, "Why ISIS is a threat to Saudi Arabia: Wahhabism's deferred promise", la taga gazeto Al Aĥbar en Libano, 22-a de aŭgusto 2014. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2014-08-24. Alirita 2021-07-29 .
- ↑ Islamic State and the policy of the West. Oriental Review (23-a de septembro 2014). Arkivita el la originalo je 2017-10-09. Alirita 2021-07-29 .
- ↑ Wilson, Rodney. (2015) Islam and Economic Policy. Edinburgh University Press, p. 178. ISBN 978-0-7486-8389-5.
- ↑ Cockburn, Patrick (2016-03-03). "End Times for the Caliphate?". London Review of Books. Vol. 38, no. 5. pp. 29–30.
- ↑ Does Islamic State have the economic and political institutions for future development?. Arkivita el la originalo je 9-a de oltobro 2017. Alirita 6-a de aprilo 2019 . Arkivigite je 2017-10-09 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2017-10-09. Alirita 2021-07-29 .
- ↑ Pedler, John. (2015) A Word Before Leaving: A Former Diplomat's Weltanschauung. Troubador, p. 99. ISBN 978-1-78462-223-7.
- ↑ Kerr, Michael. (2015) The Alawis of Syria: War, Faith and Politics in the Levant. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-045811-9.
- ↑ "John Kerry holds talks in Iraq as more cities fall to ISIS militants", CNN, 2014-06-23.
- ↑ "Sunni Militants Drive Iraqi Army Out of Mosul", The New York Times, 10 June 2014.
- ↑ "Sunni Extremists in Iraq Seize 3 Towns From Kurds and Threaten Major Dam", The New York Times, 3 August 2014.
- ↑ Profile: Islamic State in Iraq and the Levant (ISIS) (angle). BBC (2014-06-16).
- ↑ Lawrence, Jessica. Iraq crisis: Could an ISIS caliphate ever govern the entire Muslim world? (angle). ABC News (2014-07-02).
- ↑ What does ISIS' declaration of a caliphate mean? (angle). la taga gazeto Al Aĥbar en Libano. Arkivita el la originalo je 2019-01-19. Alirita 2014-11-25 .
- ↑ Withnall, Adam. Iraq crisis: Isis declares its territories a new Islamic state with ‘restoration of caliphate’ in Middle East Militants name Abu Bakr al‑Baghdadi as Caliph as experts say move represents ‘new era of international jihad’ (angle). The Independent (2014-06-30). Arkivita el la originalo je 2016-05-08. Alirita 2014-06-29 .
- ↑ Roggio, Bill. ISIS announces formation of Caliphate, rebrands as 'Islamic State' (angle). Long War Journal (2014-06-29).
- ↑ Abu Bakr al-Baghdadi: The man who would be caliph (angle). The Week (2014-09-13). Arkivita el la originalo je 2016-04-16. Alirita 2014-12-07 .
- ↑ Chulov, Martin, "Islamic State names new leader after death of Abu Bakr al-Baghdadi", The Guardian, 2019-10-31.
- ↑ "Al-Baghdadi Killed in Idlib, a Hotbed of Terror Groups, Foreign Fighters", Extremism Watch, Voice of America, 2019-10-27.
- ↑ "US targeted ISIL leader Abu Bakr al-Baghdadi: US officials", Al Ĝazira, 2019-10-27.
- ↑ "ISIS leader al-Baghdadi believed to have been killed in a US military raid, sources say", CNN, 27-a de oktobro 2019.
- ↑ "Islamic State Leader Abu Bakr al-Baghdadi Is Dead, Trump Says", The Wall Street Journal, 27-a de oktobro 2019.
- ↑ "Isis leader Abu Bakr al-Baghdadi killed in US raid, says Donald Trump – latest updates", The Guardian, 2019-10-27.