Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κυρήνη (μυθολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κυρήνη
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύντροφοςΑπόλλων
ΤέκναΑρισταίος[1][2][3]
Agreus
Αυτούχος
ΓονείςΥψέας[4] και Πηνειός και Chlidanope
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία η Κυρήνη ήταν πριγκίπισσα από τη Θεσσαλία που έγινε αργότερα βασίλισσα στη Βόρεια Αφρική και ίδρυσε την Κυρήνη, σύμφωνα με τον μύθο τη συνόδευσε ο Απόλλων και έδωσε το όνομα της στην αποικία.[5] Ο Πίνδαρος στο έργο του Πυθείαι ωδαί καταγράφει την Κυρήνη ως κόρη του Υψέως που ήταν βασιλιάς στους Λάπιθες και της ναϊάδας Χλιδανόπης.[6][7] Πολλοί μύθοι σημειώνουν ότι ο πατέρας της ήταν ο ποτάμιος θεός Πηνειός, η ίδια πιθανότερα ήταν μία από τις νύμφες.[8] Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος σημειώνει ότι η αδελφή της ήταν η Λάρισα, άλλες αδελφές της καταγράφονται η Θεμιστώ, η Αλκαία και η Αστυάγγεια.[7][9][10][11] Με τον θεό Απόλλωνα απέκτησε τον Αρισταίο και τον Ίδμωνα, ο Αρισταίος έγινε θεός της μελισσοκομίας, της τυροκομίας και της κτηνοτροφίας, ο Ίδμων έγινε διάσημος μάντης που βρήκε τον θάνατο από έναν ταύρο. Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος καταγράφει άλλον έναν γιο που απέκτησε το ζεύγος, τον Αυτούχο.[12] Με τον θεό Άρη η Κυρήνη απέκτησε τον βασιλιά της Θράκης Διομήδη, αργότερα έγινε βασιλιάς σε άλλη ελληνική πόλη. Η υπόθεση με τον Άρη αναφέρει ότι βρέθηκε αρχικά σε σύγκρουση με τον θεό, αργότερα τον ερωτεύτηκε, τον παντρεύτηκε και απέκτησε τον Διομήδη. Αργότερα επέστρεψε στην Αφρική που την περίμενε ο Απόλλων και τη μεταμόρφωσε σε ναϊάδα όπου και έζησε μέχρι τον θάνατο της για πολλά χρόνια ακόμα. Ο σχολιαστής του Απολλωνίου (Β 498) γράφει ότι κατά τον Φερεκύδη και τον Άρατο η Κυρήνη έφθασε στη Λιβύη πάνω σε κύκνους (που έλκουν συνήθως το άρμα του Απόλλωνα).

Μυθολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κυρήνη ήταν διάσημη κυνηγός, ο Νόννος ο Πανοπολίτης την καταγράφει σαν "δεύτερη δολοφόνο λιονταριών μετά την Άρτεμιδα" και "πρωταθλήτρια σε ένα πυκνό δάσος που κατοικούσαν ελάφια".[13] Ο Αριστοφάνης στην κωμωδία του Θεσμοφοριάζουσες περιγράφει τον Μνησίλοχο που δεν μπορούσε να διακρίνει κανέναν άλλον μέσα στο δάσος εκτός από την Κυρήνη.[13] Αργότερα διέκρινε τον ποιητή Αγάθωνα με ανδρικά και γυναικεία χαρακτηριστικά να φοράει γυναικεία ρούχα, ήταν σύντροφος της Αρτέμιδος στο κυνήγι που του χάρισε δύο κυνηγόσκυλα. Με τα σκυλιά αυτά η Κυρήνη νίκησε στους ταφικούς αγώνες που έγιναν στη μνήμη του Πελία.[14] Ο Πίνδαρος περιγράφει στο έργο του Πυθίαι ωδαί:

"Ο Υψεύς αναγνώρισε τις πολεμικές ικανότητες της κόρης του και δεν ήταν ευχαριστημένος που παρέμενε στις οικιακές της ασχολίες και στα συμπόσια των πολεμιστών, της παρέδωσε το σπαθί και τη μετέφερε μαζί του στη φύλαξη των προβάτων από τους λύκους, τα ζώα είχαν την ησυχία τους".[15]

Μια μέρα την ώρα που έβοσκε τα πρόβατα του πατέρα της επιτέθηκε ένας λύκος, πάλεψε μαζί του και τον νίκησε, ο Απόλλων που την παρακολουθούσε θαύμαζε την ομορφιά της και το θάρρος της και αποφάσισε να την κάνει νύφη του. Μετά από συμβουλή που του έδωσε ο κένταυρος Χείρων μετέφερε την Κυρήνη στη Βόρεια Αφρική με το χρυσό του άρμα.[13] Ο Απόλλων την έκανε βασίλισσα σε μια εύφορη και πλούσια γη. Η Αφροδίτη πάτησε με το χαριτωμένο της πόδι την άμαξα, η ντροπή της Κυρήνης απέναντι στον θεό έσβησε, το βράδυ πλάγιασε στο κρεβάτι με τον Απόλλωνα, έγινε φύλακας μιας πόλης πλούσιας σε ομορφιά.[15] Ο Απόλλωνας ίδρυση πόλη στη Βόρεια Αφρική, στην περιοχή της Κυρηναϊκής και της έδωσε το όνομα της ερωμένης του. Μαζί της απέκτησε τον Αρισταίο τον θεό της μελισσοκομίας και τον Ίδμων τον Αργοναύτη προφήτη, ο Απολλώνιος ο Ρόδιος καταγράφει άλλον έναν γιο τους τον Αυτούχο.[16] Την ανατροφή του Αρισταίου ανέλαβε ο κένταυρος Χείρων και ο Ίδμων εκπαιδεύτηκε από τον ίδιο τον Απόλλωνα. Μετά τη γέννηση των γιων της ο Απόλλων μεταμόρφωσε την Κυρήνη σε νύμφη ώστε να έχει μακροζωία και ήταν πάντα σύντροφός της στην αγαπημένη της ασχολία, το κυνήγι.[17][18] Ο Καλλίμαχος και ο Ακέσανδρος έγραψαν ότι την εποχή που ήταν βασιλιάς της Κυρήνης ο Ευρύπυλος ένα φοβερό λιοντάρι τρομοκρατούσε τους κατοίκους. Ο Απόλλων το σκότωσε και στη συνέχεια ανέβηκε στην κορυφή ενός λόφου και έδειξε στη Λιβύη το βασίλειύ της.[19][20][21] Μια ιστορική πηγή αναφέρει ότι ο Απόλλωνας την ερωτεύτηκε μόνο με τη θέα της χωρίς να αντιμετωπίσει η ίδια το λιοντάρι. Οι παραπάνω συμφωνούν ότι ο Απόλλων έφερε την Κυρήνη στη Λιβύη. Αλλά ο Μνασέας υποστηρίζει ότι η Κυρήνη ταξίδεψε στην Αφρική με δική της πρωτοβουλία.

Οι μέλισσες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ευρυδίκη, σύζυγος του Ορφέα, πέθανε από δάγκωμα φιδιού ενώ την καταδίωκε ο Αρισταίος,[22] σαν τιμωρία πέθαναν όλες του οι μέλισσες, ο πικραμένος Αρισταίος κατέφυγε στη μητέρα του. Η Κυρήνη τον παρηγόρησε και του ζήτησε να ακολουθήσει τις συμβουλές του σοφού Πρωτέα για να τις ανακτήσει, ο Αρισταίος ακολούθησε πιστά τις οδηγίες και τις ανέκτησε.[23] Παραστάσεις της Κυρήνης σώζονται στο αέτωμα του «Θησαυρού των Κυρηναίων» στην Ολυμπία. Σε ανάγλυφο των ρωμαϊκών χρόνων από τον ναό του Απόλλωνα στην Κυρήνη, η νύμφη εικονίζεται με δωρικό χιτώνα να σφίγγει με το αριστερό χέρι της ένα λιοντάρι. Επίσης απεικονίζεται και σε ένα μικρό άγαλμα που σώθηκε από τον ίδιο ναό.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Аристей» (Ρωσικά)
  2. ↑ «Aristaeus» (Ρωσικά)
  3. ↑ «Аристей» (Ρωσικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 Ανακτήθηκε στις 24  Σεπτεμβρίου 2016.
  5. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, 4.81.1
  6. ↑ Graves, Robert (2017). The Greek Myths - The Complete and Definitive Edition. Penguin Books Limited. σ. 276
  7. ↑ 7,0 7,1 Πίνδαρος, Πυθίαι ωδαί, 9.31
  8. ↑ Γάιος Ιούλιος Υγίνος, Fabulae 161
  9. ↑ Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά
  10. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 1.9.2
  11. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική βιβλιοθήκη, 4.69.3
  12. ↑ Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Νόννος ο Πανοπολίτης, Διονυσιακά, 13.300
  14. ↑ Καλλίμαχος, Ύμνος στην Άρτεμι, 208
  15. ↑ 15,0 15,1 Πίνδαρος, Πυθίαι ωδαί, 9.6 ff
  16. ↑ «CYRENE, Greek Mythology Index». web.archive.org. 24 Δεκεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2024. CS1 maint: Unfit url (link)
  17. ↑ «Cyrene - Greek Mythology Link». www.maicar.com. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2024. 
  18. ↑ Νόννος ο Πανοπολίτης, Διονυσιακά, 16.86
  19. ↑ Acesander, On Cyrene FGrH 469, F 1, 3-4
  20. ↑ Καλλίμαχος, Ύμνος στον Απόλλωνα, 85
  21. ↑ Susan A. Stephens, Callimachus: The Hymns
  22. ↑ «Ορφέας». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2023. 
  23. ↑ Βιργίλιος, Georgics 4. 317

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
  • Graves, Robert (2017). The Greek Myths - The Complete and Definitive Edition. Penguin Books Limited.
  • Callimachus, Callimachus and Lycophron with an English translation by A. W. Mair ; Aratus, with an English translation by G. R. Mair, London: W. Heinemann, New York: G. P. Putnam 1921. Internet Archive
  • Callimachus, Works. A.W. Mair. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons. 1921.
  • Diodorus Siculus, The Library of History translated by Charles Henry Oldfather. Twelve volumes. Loeb Classical Library. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1989. Vol. 3. Books 4.59–8.
  • Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica. Vol 1-2. Immanel Bekker. Ludwig Dindorf. Friedrich Vogel. in aedibus B. G. Teubneri. Leipzig. 1888-1890.
  • Gaius Julius Hyginus, Fabulae from The Myths of Hyginus translated and edited by Mary Grant. University of Kansas Publications in Humanistic Studies.
  • Nonnus of Panopolis, Dionysiaca translated by William Henry Denham Rouse (1863-1950), from the Loeb Classical Library, Cambridge, MA, Harvard University Press, 1940.
  • Nonnus of Panopolis, Dionysiaca. 3 Vols. W.H.D. Rouse. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1940-1942.
  • Pindar, Odes translated by Diane Arnson Svarlien. 1990.
  • Pindar, The Odes of Pindar including the Principal Fragments with an Introduction and an English Translation by Sir John Sandys, Litt.D., FBA. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1937.
  • Publius Ovidius Naso, Fasti translated by James G. Frazer.
  • Publius Ovidius Naso, Fasti. Sir James George Frazer. London; Cambridge, MA. William Heinemann Ltd.; Harvard University Press. 1933.
  • Publius Vergilius Maro, Bucolics, Aeneid, and Georgics of Vergil. J. B. Greenough. Boston. Ginn & Co. 1900.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κυρήνη_(μυθολογία)&oldid=10710797"