Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλχαζέν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για τον Πέρση αστρονόμο του 10ου αιώνα, δείτε: Αλ Χαζίν.
Για τον Μουσουλμάνο αστρονόμο του 12ου αιώνα, δείτε: Αλ Χαζίνι.


Αλχαζέν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		أبو علي الحسن بن الحسن بن الهيثم البصري المصري (Αραβικά)
Γέννηση965 (περίπου)[1][2][3]
Μπάσρα[1][4]
Θάνατος1039[5][2][3]
Κάιρο[1][6][4]
ΚατοικίαΚάιρο
ΘρησκείαΙσλάμ
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑραβικά[7]
περσικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός[8]
φυσικός
φιλόσοφος
αστρονόμος[8]
εφευρέτης
αστρολόγος
μηχανικός
Αξιοσημείωτο έργοΒιβλίο περί Οπτικής
Επηρεάστηκε απόΑριστοτέλης
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αλχαζέν (1 Ιουλίου 965 - 6 Μαρτίου 1040) ή Αμπού Αλί αλ-Χασάν ιμπν αλ-Χασάν ιμπν αλ-Χάιταμ όπως ήταν το πλήρες όνομα του (αραβικά: أبو علي، الحسن بن الحسن بن الهيثم‎‎, Περσικά: بوعلی محمد بن حسن بن هیثم ), ήταν Άραβας μουσουλμάνος επιστήμονας, μαθηματικός, αστρονόμος, και φιλόσοφος.[9][10][11][12] Έκανε σημαντικές συνεισφορές στα πεδία της οπτικής και οπτικής αντίληψης μελετώντας και οργανώνοντας τις θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων,[13] και της επιστημονικής μεθόδου, καθώς και υπήρξε σημαντική μορφή στην ιστορία της θεωρητικής φυσικής μαζί με τον Δημόκριτο της αρχαιότητας.[14][15][16]

Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του κοντά στην αυλή των Φατιμιδών στο Κάιρο, και κέρδιζε τα προς το ζην γράφοντας πραγματείες και μελέτες και εκπαιδεύοντας τα μέλη της αριστοκρατίας. Έγραψε πολλά βιβλία σχετικά με την οπτική, με το πιο σημαντικό να είναι το επτάτομο Κιτάμπ αλ Μαναζίρ (βιβλίο περί της Οπτικής) το οποίο στα λατινικά της δυτικής μεσαιωνικής Ευρώπης αποδόθηκε ως De aspectibus ή Perspectiva και άσκησε σημαντική επιρροή στην μετέπειτα εξέλιξη της οπτικής.[17]

Ο Αλχαζέν, το 1021 περίπου, γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που περιγράφει με ακρίβεια την διάθλαση του φωτός στον αέρα. Έδειξε με ποιον τρόπο η ατμόσφαιρά μας δημιουργεί το λυκόφως και ισχυρίστηκε ότι το πρώτο ίχνος της αυγής ξεκινά όταν ο Ήλιος είναι 19° κάτω από τον ορίζοντα. Η σημερινή σύγχρονη τιμή είναι 18°.

Ο Αλχαζέν έδειξε μέσω πειράματος πως το φως ταξιδεύει σε ευθείες γραμμές και πραγματοποίησε διάφορα πειράματα με φακούς, καθρέφτες, διάθλαση και ανάκλαση. Στις παρατηρήσεις του συμπεριλαμβάνεται και το φαινόμενο της καρφίτσας, για το οποίο κατασκεύασε ένα κουτί, όπου στην μια πλευρά τοποθέτησε ένα μικρό διάφραγμα και στην απέναντί της, που την άφησε κενή, διαπίστωσε πως το είδωλο ήταν πιο ευκρινές, αλλά και πιο αμυδρό. Επίσης, με την κατασκευή αυτή μπόρεσε να αναλύσει το φως στα βασικά του χρώματα, έξι αιώνες πριν τον Νεύτωνα.

Σημαντική ήταν η έρευνα του στην διόφθαλμη οπτική, όπου διόρθωσε εν μέρει και επέκτεινε την θεωρία του Πτολεμαίου και την περιέγραψε όπως περίπου ισχύει σήμερα, ακόμη κι αν δεν μπόρεσε να αντιληφθεί ή να αξιοποιήσει δυο βασικά στοιχεία: την αναγνώριση του ρόλου του αμφιβληστροειδούς και προφανώς την έλλειψη πειραματικής έρευνας των οφθαλμικών οδών. Η πρωτοποριακή συνεισφορά του Alhazen ήταν ότι, αφού περιέγραψε όπως νόμιζε ότι το μάτι ήταν ανατομικά κατασκευασμένο, συνέχισε να εξετάζει πώς αυτή η ανατομία θα συμπεριφερόταν λειτουργικά ως οπτικό σύστημα. Η κατανόησή του για το φαινόμενο της καρφίτσας από τα πειράματά του φαίνεται ότι επηρέασε την αντίληψή του για την αναστροφή της εικόνας στο μάτι, την οποία προσπάθησε να αποφύγει. Επηρεασμένος από τον Γαληνό και τον Αριστοτέλη, η θεωρία του για την σύνθεση του φωτός και της όρασης τηρούσε το αριστοτελικό σχήμα, περιγράφοντας εξαντλητικά τη διαδικασία της όρασης με λογικό, ολοκληρωμένο τρόπο, πιστεύοντας ότι ο φακός ήταν το δεκτικό όργανο της όρασης, αν και μερικά από τα αποσπάσματά του υπονοούν ότι πίστευε πως εμπλέκεται και ο αμφιβληστροειδής.

Εκτός από το ειδικό πάθος του για την οπτική, ήταν στην εποχή του ειδικός για τις εκλείψεις και κατάλαβε σωστά τα μαθηματικά πίσω από αυτές.

Στην μεσαιωνική Ευρώπη ο Αλχαζέν αποκαλούνταν τιμητικά και ως Δεύτερος Πτολεμαίος (Ptolemaeus Secundus) ως σύγκριση με τον Κλαύδιο Πτολεμαίο του 2ου αιώνα,[18] η απλώς καλούνταν ο Ιατρός.[19] Υπάρχουν αναφορές σε αυτόν και ως αλ-Μπάσρι βάσει του τόπου γέννησης του που ήταν η πόλη Μπάσρα (Βασόρα στο σημερινό Ιράκ), ή αλ-Μίσρι (της Αιγύπτου).[20]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 διάφοροι συγγραφείς: «Enciclopedia Treccani» (Ιταλικά) Ινστιτούτο της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας. 1933. ibn-al-haitham-abu-ali-al-hasan-ibn-al-hasan. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 διάφοροι συγγραφείς: (Ιταλικά) Treccani Philosophy. Ινστιτούτο της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας. 2009. www.treccani.it/enciclopedia/elenco-opere/Dizionario_di_filosofia. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118648160. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. haitham. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  5. ↑ Trove. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2021.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12028218d. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12028218d. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Аль-Хазенъ» (Ρωσικά)
  9. ↑ Rashed 2007, σελ. 11.
  10. ↑ Topdemir 2007b, σελίδες 8–9.
  11. ↑ Sardar 1998.
  12. ↑ Vernet 1996, σελ. 788
  13. ↑ D. C. Lindberg, "Alhazen's Theory of Vision and its Reception in the West", Isis, 58 (1967), p. 322.
  14. ↑ Groh, Jennifer M. (5 Νοεμβρίου 2014). Making Space: How the Brain Knows Where Things Are. Harvard University Press. σελ. 10-11. ISBN 9780674863217. 
  15. ↑ Ackerman 1991.
  16. ↑ Haq, Syed (2009). "Science in Islam". Oxford Dictionary of the Middle Ages. ISSN 1703-7603. Retrieved 2014-10-22.
  17. ↑ D. C. Lindberg, Theories of Vision from al-Kindi to Kepler, (Chicago: Univ. of Chicago Pr., 1976), pp. 58-86; Nader El-Bizri 'A Philosophical Perspective on Alhazen's Optics', Arabic Sciences and Philosophy 15 (2005), 189–218.
  18. ↑ Corbin 1993, σελ. 149.
  19. ↑ Lindberg 1967, σελ. 331
  20. ↑ O'Connor & Robertson 1999

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Rashed, Roshdi (2007), "The Celestial Kinematics of Ibn al-Haytham", Arabic Sciences and Philosophy, Cambridge University Press, 17: 7–55, doi:10.1017/S0957423907000355
  • Topdemir, Hüseyin Gazi (2007a), "Kamal Al-Din Al-Farisi's Explanation of the Rainbow", Humanity & Social Sciences Journal, 2 (1): 75–85, retrieved 2008-09-16Topdemir, Huseyin Gazi (July 18, 2007b), Ibn al-Haytham (965-1039) His Life and Works
  • Sardar, Ziauddin (1998), "Science in Islamic philosophy", Islamic Philosophy, Routledge Encyclopedia of Philosophy, retrieved 2008-02-03
  • Vernet, J. (1996) [1960], "Ibn al-Haytham", in Gibb, H. A. R.; Bearman, P., Encyclopaedia of Islam (First ed.), Leiden: Brill Publishers, ISBN 9789004161214.
  • Ackerman, James S (August 1991), Distance Points: Essays in Theory and Renaissance Art and Architecture, Cambridge, Massachusetts, USA: MIT Press, ISBN 978-0262011228.
  • Corbin, Henry (1993) [Original French 1964], History of Islamic Philosophy, translated by Sherrard, Liadain; Sherrard, Philip, London: Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies, ISBN 0-7103-0416-1, OCLC 22109949
  • Lindberg, David C. (1967), "Alhazen's Theory of Vision and Its Reception in the West", Isis, 58 (3): 321–341, doi:10.1086/350266, PMID 4867472
  • O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Abu Ali al-Hasan ibn al-Haytham», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Al-Haytham.html .
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλχαζέν&oldid=9840195"