Uganda

Paankɔc ke Uganda
Republic of Uganda
Jamhuri ya Uganda

Uganda tɔ̈ gïïrëpiny de Apirïka

Uganda ee Paan cïn wärdït pabak de Apirïka. Genamatnhom de ku Kaldïtde ee Kampala. Wëu ke Akuma de Uganda aaye cɔɔl Uganda ciliŋ. Thook yenë ke luui në Maktaap yiic në Uganda ee thoŋ Deŋliith ku Kathwaili. Nhialiny ye door arëtic ee Kerethanuɔɔi ku bɛ̈ny mac Paan de Uganda aye cɔɔl Yoweri Kaguta Muthebeni ku Paanmac atɔ̈ pabak de Aprika. Ku kɔc ceŋ Uganda aaye kɔc keebiänabuur naa biänabuur thiɛ̈rdiäk ku rou (32,000,000). Piny de Uganda ee biänabuur buɔt keerou ku thiɛ̈rdiäk ku dhetem ku thiɛ̈rŋuan (236,040 km²). Ka ye puur në Uganda ee bun ku jɔl yaa luŋ cɔl malɛ̈ŋthith kee ka ye wëu bɛ̈i.

Kɔc nyic kuɛ̈n ku gäär në Uganda aaye thiɛ̈r dhetem ku bɛ̈t 68 (68%) në raan buɔɔt yic 100 yekënë anyooth mɛnh koor nɔŋ run ke thiɛ̈ɛ̈r ku dhiëc 15 alëu kuɛ̈ɛ̈n ku gäär në Uganda.

Paan Uganda anyic në bɛ̈i ke pinynhom yiic ke cenë löŋ rïïr thïn ace riɛu. Yen naa cïïtë yen ke keerou ku ŋuan në thiɛ̈ɛ̈ric 2.4 jɔɔk në guɛɛu 0 (löŋ ee rïïr thïn) naa jɔɔk leer në thiɛ̈ɛ̈r 10 (ke ka piɛth arëtic), yen ee wun nɔ̈ŋ arëtic në wuɔ̈t ke pinynhom yiic. Kɔc kee thiɛ̈rdiäk ku dhorou ku dhorou në thiɛ̈ɛ̈ric 37.7. Aaye pïïr në kë koor arëtic lëu bë yaa tök ku thiɛ̈roou ku dhiëc në buɔt yic $1.25 në akɔ̈lic.

Uganda ee bɔ̈ bei ke ye baairɔt në run de biänabuur tök ku buɔɔt ke dhoŋuan ku thiɛ̈r dhetem ku rou në pɛɛi de thiɛ̈ɛ̈r ke ye nïn dhoŋuan (9/10/1962) nyiɛɛirɔt të nɔŋ ciɛɛŋ de Deŋliith.

Piny të dïït Uganda atɔ̈ në arämwëër ke Kiir de Nail yic. Barkyoga atɔ̈ në baai ciɛlic ku ye të cïnwärdit", nëŋö Uganda anɔŋ yic BɛɛRdït. Ke Bar Bictoria ku Bar Kyoga ke ke lieu thïn. Yen anɔŋic Bar Albert, Bar Edward ku Barthiin de George. ɛ̈yadɛ̈, kɛɛljuëc thiekic aatɔ̈ në biäk paguot të thiääk kenë Bar Bictoria mɛ̈t kaldït de Kampala thïn të thiääk ke kal de Entebë.

Aliir de piny ee kë de atekpiny. Ku kë tɔ̈ thïn Aliir acïï thöŋ në piny ëbɛ̈n nëŋö anɔŋ ɣän ɣän kɔ̈k ye röt waar tɔ̈ nhial arët ku wuɔ̈ɔ̈c de ɣän ke kur tɔ̈ nhial arët aayenë aliir ke rɔt waar. Piny alir ëbɛ̈n në biäk paguot de Uganda. Yen ee yaa deŋ agut thök de ruɔ̈ɔ̈n. Ku në Entebë në biäk parut de Bar Bictoria yɔu, dëŋ juëc aaye tuɛny jɔɔk në Akɔ̈nydït agut alɛkboor ku në kaam de ɣɔ̈r kenë Kön. Ku leer ke lɔ parut ke leer piny ëmääth ke ye mɛi yic. Ku jɔɔk në Gulu në buɔɔt ku thiɛ̈rrou 120 km lɔ në aken de Paguot Thudan në pɛɛi de ɣɔ̈r agut kol ayenë ruɔ̈ɔ̈n yaa mɛi yic.