Pentre'r Eglwys
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Poblogaeth | 5,021 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Llanilltud Faerdref |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.5699°N 3.3216°W |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Mick Antoniw (Llafur) |
| AS/au y DU | Alex Davies-Jones (Llafur) |
 | |
Pentref bychan yng nghymuned Llanilltud Faerdref ym mwrdeistref sirol Rhondda Cynon Taf, Cymru, ydy Pentre'r Eglwys (Saesneg: Church Village). Saif ger Pontypridd.
Yn 2011, roedd 2,501 (17.1%) o boblogaeth (3 oed a throsodd) y Gymuned yn gallu siarad Cymraeg.[1]
Aiff hanes y gymuned yn ôl i ganol y 19g pan nad oedd ond cartref saer coed a dau adeilad neu dŷ gwag yno, yn ôl cyfrifiad 1841. Tyfodd y pentref yn ystod y deng mlynedd canlynol ond eto, gan mai bach iawn oedd, dan enw pentref cyfagos Cross Inn y'i cofnodwyd yng nghyfrifiad 1851, pan oedd 91 o bobl yn byw yno mewn 14 cartref.[2]
Cynhaliwyd ysgol mewn stablau ger fferm Tir Bach cyn symyd i ystafell hir y tu ôl i Tafarn y Groes yng nghanol y pentref. Roedd yr ystafell hefyd yn gartref i'r Bedyddwyr Cymreig. Adeiladwyd Capel yn ddiweddarach ym 1854 tua milltir i ffwrdd yng Ngwaun y Celyn. Erbyn cyfrifiad 1861, roedd tuag 11 o bobl yn byw mewn 22 cartref.[2] Erbyn heddiw mae Ysgol Gynradd Gymraeg Gartholwg yn y pentref. Agorwyd Llyfrgell yno ar 1 Ebrill 1965; symudwyd hi ynghyd ag Ysgol Gyfun Rhydfelen i adeilad newydd ar hen safle'r ysgol gynradd[3] ym Mhentre'r Eglwys ac agorwyd hi ar 4 Medi 2006. Mae cynlluniau i adeiladu miloedd o dai newydd yn y pentref. Mae cynlluniau hefyd ar gyfer ffordd-osgoi Penter'r Eglwys, mae hyn wedi bod ar y gweill ers 2006 ond nid oes gwaith wedi dechrau esioes (2007).[4][5]
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Mick Antoniw (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Alex Davies-Jones (Llafur).[6][7]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Tabl KS207WA Cyfrifiad 2011
- ↑ 2.0 2.1 "Pentre'r Eglwys, gwefan Rhondda Cynon Taf". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-10-14. Cyrchwyd 2007-10-16.
- ↑ (Saesneg) Church Village Library, gwefan Rhondda Cynon Taf Archifwyd 2007-10-19 yn y Peiriant Wayback
- ↑ (Saesneg) Development Control Committee Archifwyd 2016-03-04 yn y Peiriant Wayback 5 Gorffennaf 2006
- ↑ (Saesneg) No more excuses Pontypridd Observer 1 Chwefror 2007
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen farw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Trefi
Aberdâr · Aberpennar · Glynrhedynog · Llantrisant · Pontypridd · Y Porth · Tonypandy · Treorci
Pentrefi
Aberaman · Abercwmboi · Abercynon · Aber-nant · Y Beddau · Blaenclydach · Blaencwm · Blaenllechau · Blaenrhondda · Brynna · Brynsadler · Cefn Rhigos · Cefnpennar · Cilfynydd · Coed-elái · Coed-y-cwm · Cwmaman · Cwm-bach · Cwm Clydach · Cwmdâr · Cwm-parc · Cwmpennar · Y Cymer · Dinas Rhondda · Y Ddraenen Wen · Efail Isaf · Fernhill · Ffynnon Taf · Y Gelli · Gilfach Goch · Glan-bad · Glyn-coch · Glyn-taf · Y Groes-faen · Hirwaun · Llanharan · Llanhari · Llanilltud Faerdref · Llanwynno · Llwydcoed · Llwynypïa · Y Maerdy · Meisgyn · Nantgarw · Penderyn · Pendyrus · Penrhiw-ceibr · Penrhiw-fer · Penrhys · Pentre · Pentre'r Eglwys · Pen-yr-englyn · Pen-y-graig · Pen-y-waun · Pont-y-clun · Pont-y-gwaith · Y Rhigos · Rhydyfelin · Ton Pentre · Ton-teg · Tonyrefail · Tonysguboriau · Trealaw · Trebanog · Trecynon · Trefforest · Trehafod · Treherbert · Trehopcyn · Trewiliam · Tynewydd · Wattstown · Ynys-hir · Ynysmaerdy · Ynys-y-bwl · Ystrad Rhondda
