Kay Ryan

Kay Ryan
Ganwyd	21 Medi 1945  San Jose
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol Califfornia, Los Angeles Coleg Antelope Valley
Galwedigaeth	bardd, llenor, athro
Gwobr/au	Cymrodoriaeth Guggenheim, Cymrodoriaeth MacArthur, Gwobr Pulitzer am Farddoniaeth, Medal y Dyniaethau Cenedlaethol, Gwobr Ruth Lilly am Farddoniaeth, Truman Capote Award for Literary Criticism

Bardd Americanaidd yw Kay Ryan (ganwyd 21 Medi 1945) sydd wedi cyhoeddi saith cyfrol o farddoniaeth a blodeugerdd o gerddi dethol a newydd. Rhwng 2008 a 2010 hi oedd un-deg-chweched Bardd Llawryfog yr Unol Daleithiau.^[1] Yn 2011 fe'i henwyd yn Gymrawd MacArthur ac enillodd yn Enillydd Gobr Pulitzer.^[2]

Fe'i ganed yn San Jose, Califfornia ar 21 Medi 1945 a symudodd y teulu ambell dro yn yr ardal rhwng San Joaquin Valley a Diffeithwch y Mojave. Wedi gadael yr ysgol mynychodd Brifysgol Califfornia, Los Angeles a Choleg Antelope Valley gan lwyddo i gael gradd Meistr mewn Saesneg yn 1968.^{[3][4][5][6][7] [8][9]}

Ers 1971, mae hi wedi byw yn Marin County, California, ac wedi dysgu Saesneg yn rhan-amser yng Ngholeg Marin yn Kentfield. Carol Adair, a oedd hefyd yn hyfforddwr yng Ngholeg Marin, oedd partner Ryan o 1978 hyd nes marwolaeth Adair yn 2009.^[10][11][12]

Cyhoeddwyd ei chasgliad cyntaf, Dragon Acts to Dragon Ends, yn breifat yn 1983 gyda chymorth ffrindiau. Er iddi ddod o hyd i gyhoeddwr masnachol ar gyfer ei hail gasgliad, Strangely Marked Metal (1985), ni roddwyd fawr o sylw i'w gwaith tan ganol y 1990au, pan gafodd rhai o'i cherddi eu trafod a chyhoeddwyd yr adolygiadau cyntaf mewn cylchgronau cenedlaethol.^[13] Cafodd ei chydnabod yn eang ar ôl derbyn Gwobr Barddoniaeth Ruth Lilly yn 2004, a chyhoeddodd ei chweched casgliad o farddoniaeth, The Niagara River, yn 2005.

• 1983: Dragon Acts to Dragon Ends, 64 o dudalennau, Fairfax, California: Taylor Street Press, ISBN 0-911407-00-6
• 1985: Strangely Marked Metal, 50 o dudalennau, Providence, Rhode Island: Copper Beech Press, ISBN 0-914278-46-0
• 1994: Flamingo Watching, 63 o dudalennau, Providence, Rhode Island: Copper Beech Press, ISBN 0-914278-64-9
• 1996: Elephant Rocks, 84 o dudalennau, New York: Grove Press, ISBN 0-8021-1586-1
• 2000: Say Uncle, New York: Grove Press, 80 o dudalennau, ISBN 0-8021-3717-2
• 2005: The Niagara River, 72 o dudalennau, New York: Grove Press, ISBN 0-8021-4222-2
• 2008: Jam Jar Lifeboat & Other Novelties Exposed, dyluniwyd gan Carl Dern. 40 o dudalennau, Red Berry Editions, ISBN 978-0-9815781-1-8
• 2010: The Best of It: New and Selected Poems, 270 o dudalennau, Grove Press, ISBN 978-0-8021-1914-8
• 2015: Erratic Facts, 128 o dudalennau, New York: Grove Press, ISBN 978-0-8021-2405-0

• Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Cymrodoriaeth Guggenheim (2004), Cymrodoriaeth MacArthur, Gwobr Pulitzer am Farddoniaeth (2011), Medal y Dyniaethau Cenedlaethol (2012), Gwobr Ruth Lilly am Farddoniaeth, Truman Capote Award for Literary Criticism^[14][15][16] .