Iliad

Un o'r ddwy gerdd fawr a briodolir i'r bardd Groeg Homeros ydy'r Iliad (Groeg Ιλιάδα). Y llall ydy'r Odyseia.

Yn yr Iliad, ceir rhan o hanes Rhyfel Caerdroea, a achoswyd pan gafodd Elen, gwraig hardd Menelaos brenin Sparta, ei hudo gan yr arwr Paris a'i chymryd i Gaerdroea.

Mae byddin Roegaidd dan arweiniad Agamemnon hwylio o Wlad Roeg ac yn gwarchae ar ddinas Caerdroea, ar affordir gogledd-orllewin Anatolia. Y mwyaf nerthol o arwyr y Groegiaid yw Achilles, sy'n fab i'r dduwies Thetis. Pan oedd yn faban, roedd Thetis wedi ei ymdrochi yn afon Styx fel na ellid ei niweidio gan unrhyw arf; heblaw ar ei sawdl, lle roedd hi'n gafael ynddo. Ymysg arwyr eraill y Groegiaid mae Aias ac Odysseus. Prif arwr Caerdroea yw Hector, mab y brenin Priam.

Llinellau cyntaf yr Iliad yw:

μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

οὐλομένην, ἣ μυρί' Ἀχαιοῖς ἄλγε' ἔθηκεν,

Cenwch, dduwiesau, am ddicter mab Peleus, Achilles

y dicter melltigedig ddaeth a phoen i filoedd o'r Acheaid.

Troswyd rhannau o'r Iliad i'r Gymraeg gan R. Morris Lewis:

• R. Morris Lewis, Iliad Homer, gyda rhagymadrodd a nodiadau gan T. Gwynn Jones (Hughes a'i Fab, Wrecsam, 1928)

Eginyn erthygl sydd uchod am lenyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.