Baner Gagauzia

Baner Gagauzia

Enghraifft o'r canlynol	baner cenedlaethol
Lliw/iau	glas, gwyn, coch, melyn
Dechrau/Sefydlu	31 Hydref 1995
Genre	horizontal triband, defaced flag
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Baner Gagauzia yw baner swyddogol Gagauzia (Gagauz-Yeri) ac fe'i cymeradwywyd yn swyddogol gan y gyfraith a basiwyd gan Senedd Gagauzia ar 31 Hydref 1995. Mae Gagauzia yn rhanbarth hunanlywodraethol o fewn Moldofa sy'n siarad Twrceg ond gyda dylanwad Rwsiaidd gref oherwydd ei hanes.^[1]

Mae'r faner yn cynnwys tair streipen:

• streipen uchaf yn las ac mae ganddi led o 3/5 o led y faner
• streipen ganol yn wyn ac mae ganddi led o 1/5 o led y faner
• streipen isaf yn goch ac mae ganddi led o 1/5 o led y faner

Rhoddir tair seren felen ar y streipen las. Mae diamedr pob seren yn 3/20 o led y faner ac mae'r pellteroedd rhwng y sêr yn 3/10 o led y faner.

Gyda chwymp yr Undeb Sofietaidd, enillodd Gweriniaeth Moldofa ei hannibyniaeth yn 1991. Ar 19 Awst datganodd y Gagauz eu gwladwriaeth eu hunain. Rhwng 1991 a 1994, defnyddiwyd baner las golau gyda phen blaidd coch ar ddisg wen ac addurniadau melyn ar y gelod yn y cyflwr hwn.^[2][3] Fe'i defnyddiwyd gyntaf mewn cyfarfod tanddaearol ym mis Hydref 1989 yn Comrat. Yn Nhwrceg, Kökbayrak (Faner Las) oedd enw'r faner.

Mae baner y Gagauz yn cymryd symbolau o Ymerodraeth Cwman (1061–1240). Mae'r glas golau yn symbol o'r duw awyr Tengri, y credai hynafiaid y Gagauz ynddo. Gökoğuz oedd yr enw Gagauz yn wreiddiol. Daw'r gair "gök" o Dyrceg ac mae'n golygu "awyr", ystyr Oğuz "Oghuz" - sef y Twrciaid Oghuz bu'n gyndeidiau i nifer o'r cenhedloedd Twrceg heddiw.^[4] Daw'r blaidd o fytholeg Twrcaidd. Yn ôl chwedl Asena, achubwyd bachgen a oedd yr unig un i oroesi o lwyth a orchfygwyd gan flaidd hi. Yn y pen draw esgor ar efeilliaid, hanner dynol, hanner blaidd, a ddaeth yn hynafiaid y Gagauz.^[2] Oherwydd y chwedl, mae'r blaidd yn symbol o wahanol fudiadau cenedlaethol a chenedlaetholgar Twrci, megis y Bleiddiaid Llwyd.

Ym 1992, mabwysiadwyd baner yn swyddogol fel symbol y wladwriaeth, sy'n cyfateb i'r un gyfredol. Dim ond y sêr oedd ar goll. Mae Amgueddfa Genedlaethol Gagauz yn Comrat bellach yn arddangos copi o'r faner. Mae yna hefyd ddogfen o 1993 sy'n dangos llun du a gwyn o'r faner gyda symbol yn lle'r tair seren. Cyfarfu llywodraeth gyntaf Gagauz yn yr ystafell arddangos bresennol ar 28 Gorffennaf 1993.^[4]

Ar 23 Rhagfyr 1994, daethpwyd i gytundeb gyda Gweriniaeth Moldofa i roi ymreolaeth rannol i Gagauzia. Ar 31 Hydref 1995, mabwysiadwyd y faner yn ei ffurf bresennol o'r diwedd gan y Cynulliad Cenedlaethol gyda Chyfraith Rhif 2-IV/1.^[4] Mae baner y blaidd answyddogol i'w gweld o hyd ar wefannau amrywiol heddiw. Ni ellir cadarnhau'n annibynnol ei fod yn cynrychioli pobl Turkic Gagauz, yn hytrach na dinasyddion Gagauzia, sydd hefyd yn cynnwys grwpiau ethnig eraill. Fodd bynnag, yn aml mae gan y gwefannau cyfatebol gefndir cenedlaetholgar neu genedlaetholwr Twrcaidd.^[5][6][7] Mae statws baner las golau gyda disg melyn, ymyl ddu gyda phen blaidd du yn aneglur hefyd. Ymddengys hefyd ei fod yn dyddio o gyfnod mudiad annibyniaeth Gagauz tua 1990.^[4]

• Flags of the World - Gagauzia (Moldova)
• Vexillographia - Gagauzia (Rwsieg)
• What is Gagauzia? fideo ar Youtube

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymro neu Gymraes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Nodyn:Eginyn Gagauzia