Skridvarnerezh

skridvarnerezh

Rumm lennegel, branch of literature, obererezh mab-den

Iskevrennad eus	burutellerezh
Arvez	literary studies
Is the study of	lennegezh
Pleustret gant	skridvarnour

Ar skridvarnerezh eo obererezh an hini a varn ar skridoù lennegel, pe a lavar pegen talvoudus int. Ar skridvarnerezh a-vremañ a zo aet da vezañ levezonet gant damkanienn lennegel a bleg gant elfennouriezh prederouriezhel ar palioù hag an doareoù sevel a gaver el lennegezh, met n’eo ket an holl skridvarnerien damkanourien. Ur gennad lennegel eo da gentañ holl.

Kavet e vez oberennoù skridvarnerezh e kement stumm moulet, rak ne c'hell ket bezañ ken resis ar c'helaouenner-skridvarner a zispak e venozhioù er skingomz pe er skinwel. Ar skridvarnerezh gwellañ a vez aozet gant skolveuridi e levrioù pe e kelaouennoù embannet gant ar skolioù-meur. Kavet e vez pennadoù er c'helaouennoù lennegezh 'zo pe er c'helaouennoù boutinoc'h evit al lennerien anaoudek. Adal penn an 21vet kantved e weler darn ar skridvarnerezh bezañ bet embannet war ar rouedad Internet, dindan stumm ur gelaouenn ez-personel a reer blog anezhañ.
Ar skridvarnerezh nevesañ a c'hell bezañ levezonet gant teorienn al lennegezhioù, met n'eo ket labour ar skridvarner hini an teorienner.

Kentañ skridbarner brezhonek eo bet Teodor Kervarker^[1], da gentañ o kinnig meur a werzioù ha sonioù dastumet er Barzaz Breiz e keñver kalité ar stil hag an eztaolañ ha da c’houde e pennadoù kaset d’ar gelaouennoù gouiziek evel ar ‘’Revue de Bretagne et de Vendée’’. Evit ober meuleudioù d’ur werzenn savet gant Yann-Vari ar Joubiouz e skrivas : « … o lenn gerzennoù evel-se ez an da zinerzhañ o soñjal ober ma micher skridvarner ».^[2].
Rouez-tre eo ar pennadoù skridvarnerezh brezhonek hiziv pa n'eus ket kalz a skrivagnerien, hag ar re-se n'o deus ket kalz a lennerien. Klemmet o deus un nebeud skrivagnerien ne glevent heklev ebet eus an degemer graet d'o levrioù (Youenn Drezen ha Mikael Madeg en o zouez). Strivoù a zo bet graet gant skipailhoù Aber, Al Liamm, Al Lanv ha Brud Nevez evit embann pennadoù gwir skridvarnerezh. N'eus ket a skridvarnerezh brezhonek savet er skolioù-meur.
Un nebeud skrivagnerien vrezhonek o deus dalc'het da sevel skridvarnadennoù diles : Youenn Olier, Reun ar C'halan, Andreo ar Merser, Pierrette Kermoal, Aline Gleoneg, Fañch Broudig.

E mare klasel ar gresianeg e weler ar skridvarnerezh diorroet mat dija pa voe gouest Aristoteles sevel ar '’Poetika (Περὶ ποιητικῆς Peri poietikês, Diwar-benn ar varzhoniezh), ennañ tipologiezh ha deskrivadur ar gennad lennegel arbennik-se e-doug ar 4vet kantved kent Krist. Implij a reas meizadoù ar mimesiz hag ar c’hatarsiz hag a zo chomet savboentoù krennus evit sevel ur barn. Pa voe taget ar varzhoniezh gant Platon, diwar abegoù e falserezh pe e drevezañ, e voe kadarnaet ar gennad lennegel.

• Istor al levrioù
• Skridvarnerezh brezhonek
• Treiñ lennegel