Лоўчы вялікі літоўскі

Лоўчы вялікі літоўскі (па-лацінску: venator, praefectus venationum) — ураднік у Вялікім Княстве Літоўскім. Сачыў за лясамі, у якіх паляваў вялікі князь, распараджаўся паляваннем.

Урад існаваў з 15 стагоддзя. З канца 16 стагоддзя лоўчы гаспадарскі, пазней лоўчы вялікі ВКЛ, меў намесніка — лоўчага надворнага (падлоўчага), З канца 17 стагоддзя — ганаровы тытул дзяржаўнага саноўніка без пэўных абавязкаў, такое ж становішча займалі і лоўчыя земскія ў паветах.

Спіс вялікіх лоўчых літоўскіх

Асоба	Дата прыняцця пасады	Дата складання пасады альбо смерці	Заўвагі
Лоўчыя ВКЛ
Мішко Вештаровіч	1466
Ян Мішкавіч	1487
Леў Векневіч	1496
Марцін Храптовіч	1504	люты 1509	Пазбаўлены пасады за ўдзел у мяцежы Глінскіх
Мікалай Пац	1509	1544	Адначасова падкаморы ВКЛ (з 1529) Паступіў на падляшскага ваяводу
Мікалай Радзівіл Руды	1546	1554
Вялікія лоўчыя літоўскія
Рыгор Багданавіч Валовіч	1567	1574	Адначасова ваявода смаленскі (з 1571)
Мікалай Радзівіл	1574	18 кастрычніка 1579	Паступіў на новагародскага ваяводу
Мікалай Нарушэвіч	23 ліпеня 1582	10 лютага 1588	Паступіў на жамойцкага кашталяна
Рыгор Юзафавіч Валовіч	1591	1591
Ян Нарушэвіч	1592	1613
Крыштаф Нарушэвіч	1613	1624	Адначасова надворны, з 1618 - вялікі літоўскі падскарбі
Ян Кароль Нарушэвіч	23 сакавіка 1624	1629
Крыштаф Завіша	25 кастрычніка 1629	27 мая 1637	Паступіў на вялікага літоўскага пісара
Пётр Кароль Ісайкоўскі	12 мая 1637	27 мая 1640	Памер
Мікалай Ісайкоўскі	29 мая 1640	1649	Памер
Ян Тэадор Майдэл	1649	1667
Андрэй Тызенгаўз	1667	1673	Памер
Юзаф Багуслаў Слушка	1673	1675	Паступіў на вялікага літоўскага харужага
Эрнест Дэнгаф	3 лютага 1676	1683	Паступіў на віленскага кашталяна
Ян Казімір Кірдзей	1683	1684	Паступіў на троцкага кашталяна
Ян Казімір Валовіч	чэрвень 1684	1692	Паступіў на вялікага літоўскага абознага
Францішак Міхал Дэнгаф	10 лютага 1692	1696	Памер
Станіслаў Эрнест Дэнгаф	27 верасня 1697	чэрвень 1704	Паступіў на вялікага кароннага мечніка
Станіслаў Уладзіслаў Патоцкі	11 чэрвеня 1704	1710	Паступіў на вялікага літоўскага стражніка
Рыгор Юзаф Катовіч	1710	1724	Памер
Ян Міхал Салагуб	24 сакавіка 1724	16 снежня 1731	Паступіў на вялікага літоўскага падскарбія
Міхал Алойзы Савіцкі	16 снежня 1731	студзень 1732	Памер
Фабіян Казімір Шаняўскі	11 сакавіка 1732	22 лістапада 1734	Памер
Фердынанд Плятэр	27 студзеня 1735	31 сакавіка 1739	Паступіў на надворнага літоўскага маршалка
Міхал Антоні Сапега	31 сакавіка 1739	26 лістапада 1746	Паступіў на падляшскага ваяводу
Ігнацы Воўк-Ланеўскі	26 лістапада 1746	1761	Памер
Антоні Забела	6 мая 1761	1775
Юзаф Забела	сакавік 1775	11 ліпеня 1793	Паступіў на польнага літоўскага гетмана
Юзаф Дамінік Касакоўскі	13 студзеня 1794	1795	Склаў урад у сувязі са спыненнем існавання Рэчы Паспалітай

Глядзі таксама

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — 788 с.: іл. ISBN 985-11-0378-0.
Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885.
Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.