Tingga

An tingga (Ingles: lead) iyo sarong elementong kimikal na may simbolo na Pb sagkod atomikong bilang na 82. Saro ining malumoy, malumoy na klase, asin natutuping metal pero kabale ini sa grupo nin mga magagabat na metal. Kulay asul na may puti an tingga pero nagigin abo an kulay kaini kapag nadurusan. Nagigin garu pirak ini kapag natunaw.

Piggagamit an tingga sa paggibo nin mga edipisyo, mga baterya, mga bala, mga pagabat, parte nin mga pigsalak mga metal, asin pananggalang nin radyasyon. Ini an may pinakahalangkaw na atomikong bilang sa gabos nin mga pusog na elemento, pero an ikaduwang may pinakahalangkaw na bilang, an bismuto, iyo may half-life o kabangang-buhay na halabaon (mas halaba pa sa edad nin kalawakan) na pupuwede man ining sabihon na pusog. An apat kaining pusog na isotopyo iyo igwang 82 na proton, sarong "mahiwagang numero" sa modelong nukleyar na palnit (nuclear shell model) nin mga nukleong atomiko (atomic nuclei).^[1]

Nakalalason an tingga sa mga hayop sa mga paaging pagraot kaini sa sistema pang-ugat asin sa pagtao kaini nin helang sa utak. Nakakagibo man ini nin mga helang sa dugo nin mga hayop. Arug kan asoge, saro man ining magabat na metal, epektibong lason sa ugat o neurotoxin an tingga na naiipon sa mga malulumoy na masel sagkod sa mga tulang. An pagkalason sa tingga iyo naiheras na sa historya kan Roma, Gresya, asin Tsina.

Hilingon man

Lata (Tin)
Bismuto (Bismuth)
Asoge (Mercury)

Toltolan

↑ Puigdomenech, Ignasi (2004). Hydra/Medusa Chemical Equilibrium Database and Plotting Software. KTH Royal Institute of Technology. Archived from the original on 2007-09-29. Retrieved 2021-01-28.

Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.

[medusa-1] Puigdomenech, Ignasi (2004). Hydra/Medusa Chemical Equilibrium Database and Plotting Software. KTH Royal Institute of Technology. Archived from the original on 2007-09-29. Retrieved 2021-01-28.

[1]