Naimə Sultan: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Vəzifəli şəxs| |
{{Vəzifəli şəxs| =[[Mehmed Kəmaləddin Paşa<br/>İşkodralı Cəlaləddin Paşa|uşağı=Sultanzadə Mehmed Cahid bəy<br/>Adilə xanım Sultan}}'''Fatma Naimə Sultan''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|34. Osmanlı sultanı]] [[II Əbdülhəmid]]<nowiki/>in qızı. |
||
== Həyatı == |
== Həyatı == |
||
Naimə Sultan [[3 sentyabr]] [[1876]]-cı ildə - atasının taxta çıxmasından 4 gün sonra [[Dolmabağça sarayı]]<nowiki/>nda dünyaya gəldi. Bu səbəblə atası [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]] onu ''Cülus qızım'' olaraq adlandırmışdı. Anası isə [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in [[Abxazlar|abxaz]] əsilli dördüncü xanımı [[Bidar Qadınəfəndi]]<nowiki/>dir. Bir il sonra [[1877]]-ci ildə [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in digər ailə üzvləriylə birlikdə [[Yıldız sarayı]]<nowiki/>na köçürülən Naimə Sultan mükəmməl saray təhsiliylə yanaşı bacısı [[Aişə Sultan (II Əbdülhəmidin qızı)|Ayşə Sultan]]<nowiki/>la birlikdə [[piano]] dərsləri də aldı. Hələ uşaqlıq illərində [[Misir xidivliyi|Misir xədivi]] [[Kavalalı Tofiq Paşa|Tofiq Paşa]] oğlu [[II Abbas Hilmi Paşa|Abbas Hilmi bəyi]] onunla evləndirmək istəsə də, atası [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]] siyasi səbəblərlə bu təklifi qəbul etmədi. |
Naimə Sultan [[3 sentyabr]] [[1876]]-cı ildə - atasının taxta çıxmasından 4 gün sonra [[Dolmabağça sarayı]]<nowiki/>nda dünyaya gəldi. Bu səbəblə atası [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]] onu ''Cülus qızım'' olaraq adlandırmışdı. Anası isə [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in [[Abxazlar|abxaz]] əsilli dördüncü xanımı [[Bidar Qadınəfəndi]]<nowiki/>dir. Bir il sonra [[1877]]-ci ildə [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in digər ailə üzvləriylə birlikdə [[Yıldız sarayı]]<nowiki/>na köçürülən Naimə Sultan mükəmməl saray təhsiliylə yanaşı bacısı [[Aişə Sultan (II Əbdülhəmidin qızı)|Ayşə Sultan]]<nowiki/>la birlikdə [[piano]] dərsləri də aldı. Hələ uşaqlıq illərində [[Misir xidivliyi|Misir xədivi]] [[Kavalalı Tofiq Paşa|Tofiq Paşa]] oğlu [[II Abbas Hilmi Paşa|Abbas Hilmi bəyi]] onunla evləndirmək istəsə də, atası [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]] siyasi səbəblərlə bu təklifi qəbul etmədi. |
||
[[1898]]-ci ildə atasının istəyilə [[Qazi Osman Paşa]]<nowiki/>nın kiçik oğlu, eləcə də bacısı [[Zəkiyə Sultan]]<nowiki/>ın qaynı olan Mehmed Kəmaləddin |
[[1898]]-ci ildə atasının istəyilə [[Qazi Osman Paşa]]<nowiki/>nın kiçik oğlu, eləcə də bacısı [[Zəkiyə Sultan]]<nowiki/>ın qaynı olan Mehmed Kəmaləddin nişanlandı. Cütlüyün toy mərasimi [[17 mart]] [[1898]]-ci ildə [[Yıldız sarayı]]<nowiki/>nda baş tutdu. Toy hədiyyəsi olaraq gəlininə dəyərli daşlarla bəzəli tac göndərən [[Qazi Osman Paşa]]<nowiki/>nın xanımı Zatigül xanım [["Məcidiyyə" ordeni|Məcidiyə nişanı]]<nowiki/>yla təltif edildi. Bu isə Osmanlı tarixində bir ilk idi. Saray ənənələrinə zidd olaraq, Naimə Sultan toy mərasimində ilk dəfə olaraq ağ gəlinlik geyindi. Yeni evli cütlüyə bacısı [[Zəkiyə Sultan]]<nowiki/>ın yaşadığı Tarlabaşı sarayının qarşısında yeni bir saray təsis edildi. Bu səbəblə 2 bacının qarşı-qarşıya baxan sarayları ''Əkiz köşklər'' adlanmağa başlandı. Bu evliliyindən 2 övladı dünyaya gələn Naimə Sultan hər iki övladını da [[Osmanlı xanədanı|Osmanlı sülaləsi]]<nowiki/>ndən şəxslərlə evləndirdi. Belə ki, oğlu Mehmed Cahid bəyi [[1920]]-ci ildə əmisi [[V Mehmed|Sultan Rəşad]]<nowiki/>ın nəvəsi [[Dürriyə Sultan]]<nowiki/>la, qızı Adilə xanım Sultanı isə [[1922]]-ci ildə [[Əbdüləziz|Sultan Əbdüləziz]]<nowiki/>in nəvəsi [[Mahmud Şövkət Əfəndi|Şövkət Əfəndi]]<nowiki/>ylə evləndirdi.[[Fayl:Naime Sultan3.jpg|left|thumb|Sürgün illəri, [[1931]]]]Naimə Sultan eşqbazlığı səbəbilə ərini tez-tez atasına şikayət edirdi. Bu eşq macərlarından biri də əmisi [[V Murad|Sultan Murad]]<nowiki/>ın qonşu sarayda yaşayan qızı [[Xədicə Sultan (V Muradın qızı)|Xədicə Sultan]]<nowiki/>la oldu. [[1904]]-cü ildə Kəmaləddin [[Xədicə Sultan (V Muradın qızı)|Xədicə Sultan]] arasındakı məhəbbəti aşkarlayan məktublar atası [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>ə göndərildi və ifşa olundu. Bir çoxlarına görə, bu, [[Xədicə Sultan (V Muradın qızı)|Xədicə Sultan]]<nowiki/>ın intiqamı idi. Skandalın aşkara çıxmasının ardından Naimə Sultan dərhal ərindən boşandı və Kəmaləddin Paşa bütün rütbə və vəzifələrindən alınaraq [[Bursa]]<nowiki/>ya sürgün edildi. |
||
Ərindən ayrıldıqdan sonra [[11 iyul]] [[1907]]-ci ildə İşkodralı Rza Paşanın oğlu Mahmud Cəlaləddin Paşayla (d. [[1874]] - ö. [[1940]]) nigahlandı. [[3 mart]] [[1924]] tarixli [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] qərarı ilə digər [[Osmanlı xanədanı|Osmanlı sülaləsi]] üzvləri kimi, Naimə Sultan da əri və oğluyla birlikdə sürgünə göndərildi. [[Fransa]]<nowiki/>nın [[Nitsa]] şəhərində məskunlaşan ailə ilk illərdə əllərindəki bütün pulu israfla xərclədilər. Bu səbəblə əslən alban əsilzadəsi olan ərinin [[Albaniya]]<nowiki/>dakı mülklərindən istifadə edə bilmək adına [[1938]]-ci ildə [[Tirana]]<nowiki/>ya köçdülər. Ancaq çox keçmədən başlayan [[İkinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin ardından bütün mal-mülkləri hökumət tərəfindən əllərindən alındı. Bu səbəblə [[Nitsa]]<nowiki/>dakı digər qohumlarının yanına dönməyə məcbur qaldılar. |
Ərindən ayrıldıqdan sonra [[11 iyul]] [[1907]]-ci ildə İşkodralı Rza Paşanın oğlu Mahmud Cəlaləddin Paşayla (d. [[1874]] - ö. [[1940]]) nigahlandı. [[3 mart]] [[1924]] tarixli [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] qərarı ilə digər [[Osmanlı xanədanı|Osmanlı sülaləsi]] üzvləri kimi, Naimə Sultan da əri və oğluyla birlikdə sürgünə göndərildi. [[Fransa]]<nowiki/>nın [[Nitsa]] şəhərində məskunlaşan ailə ilk illərdə əllərindəki bütün pulu israfla xərclədilər. Bu səbəblə əslən alban əsilzadəsi olan ərinin [[Albaniya]]<nowiki/>dakı mülklərindən istifadə edə bilmək adına [[1938]]-ci ildə [[Tirana]]<nowiki/>ya köçdülər. Ancaq çox keçmədən başlayan [[İkinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin ardından bütün mal-mülkləri hökumət tərəfindən əllərindən alındı. Bu səbəblə [[Nitsa]]<nowiki/>dakı digər qohumlarının yanına dönməyə məcbur qaldılar. |
||
Səhifəsinin 12:55, 5 iyul 2024 tarixinə olan son versiyası
| Naimə Sultan | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 3 sentyabr 1876 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1945 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | II Əbdülhəmid |
| Həyat yoldaşları |
Mehmed Kəmaləddin Paşa İşkodralı Cəlaləddin Paşa |
| Uşaqları |
Sultanzadə Mehmed Cahid bəy Adilə xanım Sultan |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
Fatma Naimə Sultan (3 sentyabr 1876, İstanbul – 1945, Tirana) — 34. Osmanlı sultanı II Əbdülhəmidin qızı.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Naimə Sultan 3 sentyabr 1876-cı ildə - atasının taxta çıxmasından 4 gün sonra Dolmabağça sarayında dünyaya gəldi. Bu səbəblə atası Sultan Əbdülhəmid onu Cülus qızım olaraq adlandırmışdı. Anası isə Sultan Əbdülhəmidin abxaz əsilli dördüncü xanımı Bidar Qadınəfəndidir. Bir il sonra 1877-ci ildə Sultan Əbdülhəmidin digər ailə üzvləriylə birlikdə Yıldız sarayına köçürülən Naimə Sultan mükəmməl saray təhsiliylə yanaşı bacısı Ayşə Sultanla birlikdə piano dərsləri də aldı. Hələ uşaqlıq illərində Misir xədivi Tofiq Paşa oğlu Abbas Hilmi bəyi onunla evləndirmək istəsə də, atası Sultan Əbdülhəmid siyasi səbəblərlə bu təklifi qəbul etmədi.
1898-ci ildə atasının istəyilə Qazi Osman Paşanın kiçik oğlu, eləcə də bacısı Zəkiyə Sultanın qaynı olan Kəmaləddin Paşayla nişanlandı. Cütlüyün toy mərasimi 17 mart 1898-ci ildə Yıldız sarayında baş tutdu. Toy hədiyyəsi olaraq gəlininə dəyərli daşlarla bəzəli tac göndərən Qazi Osman Paşanın xanımı Zatigül xanım Məcidiyə nişanıyla təltif edildi. Bu isə Osmanlı tarixində bir ilk idi. Saray ənənələrinə zidd olaraq, Naimə Sultan toy mərasimində ilk dəfə olaraq ağ gəlinlik geyindi. Yeni evli cütlüyə bacısı Zəkiyə Sultanın yaşadığı Tarlabaşı sarayının qarşısında yeni bir saray təsis edildi. Bu səbəblə 2 bacının qarşı-qarşıya baxan sarayları Əkiz köşklər adlanmağa başlandı. Bu evliliyindən 2 övladı dünyaya gələn Naimə Sultan hər iki övladını da Osmanlı sülaləsindən şəxslərlə evləndirdi. Belə ki, oğlu Mehmed Cahid bəyi 1920-ci ildə əmisi Sultan Rəşadın nəvəsi Dürriyə Sultanla, qızı Adilə xanım Sultanı isə 1922-ci ildə Sultan Əbdüləzizin nəvəsi Şövkət Əfəndiylə evləndirdi.
Naimə Sultan eşqbazlığı səbəbilə ərini tez-tez atasına şikayət edirdi. Bu eşq macərlarından biri də əmisi Sultan Muradın qonşu sarayda yaşayan qızı Xədicə Sultanla oldu. 1904-cü ildə Kəmaləddin Paşayla Xədicə Sultan arasındakı məhəbbəti aşkarlayan məktublar atası Sultan Əbdülhəmidə göndərildi və ifşa olundu. Bir çoxlarına görə, bu, Xədicə Sultanın intiqamı idi. Skandalın aşkara çıxmasının ardından Naimə Sultan dərhal ərindən boşandı və Kəmaləddin Paşa bütün rütbə və vəzifələrindən alınaraq Bursaya sürgün edildi.
Ərindən ayrıldıqdan sonra 11 iyul 1907-ci ildə İşkodralı Rza Paşanın oğlu Mahmud Cəlaləddin Paşayla (d. 1874 - ö. 1940) nigahlandı. 3 mart 1924 tarixli TBMM qərarı ilə digər Osmanlı sülaləsi üzvləri kimi, Naimə Sultan da əri və oğluyla birlikdə sürgünə göndərildi. Fransanın Nitsa şəhərində məskunlaşan ailə ilk illərdə əllərindəki bütün pulu israfla xərclədilər. Bu səbəblə əslən alban əsilzadəsi olan ərinin Albaniyadakı mülklərindən istifadə edə bilmək adına 1938-ci ildə Tiranaya köçdülər. Ancaq çox keçmədən başlayan İkinci Dünya müharibəsinin ardından bütün mal-mülkləri hökumət tərəfindən əllərindən alındı. Bu səbəblə Nitsadakı digər qohumlarının yanına dönməyə məcbur qaldılar.
Ancaq bu illər ərzində əri Cəlaləddin Paşa vərəm xəstəliyinə tutulmuşdu və vəziyyəti ağırlaşmışdı. Bu səbəblə otellərdə qabyuyan işləyən Naimə Sultan qazandığı məvaciblə ərinə baxmağa məcbur oldu. Çox keçmədən Cəlaləddin Paşa 13 iyul 1940-cı ildə vəfat etdi və Naimə Sultan mərhum ərinin mallarını geri alma ümidiylə yenidən Tirana döndü. Ancaq öncə italyan, ardından almanların bölgəni işğal etməsinin ardından Naimə Sultan və xidmətindəki 4 xidmətçisi əsir alınaraq nasistlərin hərbi düşərgəsinə aparıldı. Cəmi 1 il sonra - 1945-ci ildə Naimə Sultan düşərgədə ağır şərtlər altında vəfat etdi və cənazəsi, xidmətçilərinin köməyilə düşərgənin yaxınlığındakı bir qəsəbədə müsəlman adətləriylə dəfn olundu.
Övladları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Sultanzadə Mehmed Cahid bəy (d. yanvar 1899 - ö. 30 mart 1977) — İlk evliliyi 26 mart 1920-ci ildə Sultan Rəşadın nəvəsi Dürriyə Sultanla baş tutdu ancaq 1 il sonra 6 noyabr 1921-ci ildə boşandılar. İkinci evliliyi isə ilk xanımının xalası olan Levrens Həcər Hüseynlə baş tutdu və bu nigahdan 1 oğlu oldu. İstanbulda baş verən avtomobil qəzasında vəfat etmişdir.
- Adilə xanım Sultan (d. 12 noyabr 1900 - ö. fevral 1979) — İlk evliliyi 4 may 1922-ci ildə Sultan Əbdüləzizin nəvəsi Şövkət Əfəndi ilə baş tutsa da, 28 mart 1928-ci ildə Qahirədə ayrıldılar. Bu nigahdan 1 qızı oldu. İkinci evliliyi isə 1930-cu ildə Orxan Əl-Bəkri ilə baş tutdu və bu nigahdan 3 övladı oldu.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. p. 32
- Oriental Gardens: An Illustrated History. Chronicle Books. 1992. pp. 21. ISBN 978-0-811-80132-4.
- Tezcan, Hülya (1992). 19. Yy Sonuna Ait Bir Terzi Defteri. Sadberk Hanım Müzesi. p. 41. ISBN 978-9-759-54573-4
- Stanford Jay Shaw (2000). From Empire to Republic: The Turkish War of National Liberation, 1918-1923 : a Documentary Study. Turkish Historical Society. p. 1046. ISBN 978-975-16-1228-1
- Suna Kili'ye armağan: cumhuriyete adanan bir yaşam. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. 1998. p. 333. ISBN 978-9-755-18124-0
- Brookes, Douglas Scott (2010). The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. ISBN 978-0-292-78335-5
- Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. ISBN 978-9-753-29623-6
- Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Ötüken. ISBN 978-9-754-37840-5
.svg)