Yuri Gagarin
_ribbon.svg){kind=small}
_-_ribbon_bar.png){kind=small}
Yuri Alekseyevich Gagarin (rusu: Ю́рий Алексе́евич Гага́рин; 9 de marzu de 1934, Klúshino – 27 de marzu de 1968, Novosyolovo (es) 
) foi un pilotu soviéticu y cosmonauta. Foi'l primer humanu en dir al espaciu esterior, cuando la so nave Vostok completara una órbita de la Tierra el 12 d'abril de 1961.
Gagarin tornara nuna celebridá internacional, y foi galadronáu con una bayura de medayes y títulos, como la medaya d'Héroe de la Xunión Soviética, el mayor honor del estáu soviéticu. La esnalada cola nave Vostok 1 foi'l so únicu viax espacial, magar qu'elli sirviera d'equipu de reserva na misión Soyuz 1 (misión que finaría col accidente de la nave). Yuri Gagarin algamaría depués el puestu de 'Direutor Axuntu de Formación' nel Centru d'entrenamientu cosmonáuticu cao de Moscú, centru que sería bautizáu col so nome. Gagarin morrería en 1968, mentes el (MiG-15) que probara sofriere un accidente.
Biografía
[editar | editar la fonte]Neñez y señaleza
[editar | editar la fonte]Yuri Gagarin ñaciera nel pueblu de Klushino, cao de Gzhatsk (renomáu Gagarin en 1968 depués de la so muerte), el 9 de marzu de 1934. Los sos padres trabayaren nuna Granxa coleutiva, au el so pa (Alexey Ivanovich Gagarin) trabayara de carpinteru y d'albañil y la so ma (Anna Timofeyevna Gagarina) de llechera.
Como miyones de persones na Xunión Soviética, la familia Gagarin sofriera mentes la ocupación Nazi na Segunda Guerra Mundial. Klushino fora ocupáu en payares de 1941 dementres l'avance sobre Moscú, y foi nesa dómina na que un oficial ocupara la residencia de los Gagarin. La familia tuviera drechu a construyir un tendayu de llamuerga, nes tierres darrera la so casa, au taríen un añu y nueve meses hasta la fin de la ocupación. Dos hermanos de Yuri seríen deportaos polos alemanes a Polonia en 1943 pa desendolcar trabayos forzaos, y nun golveríen hasta depués de la guerra en 1945. En 1946, la familia treslladárase a Gzhatsk, au Gagarin continuara la so señaleza secundaria.
A los 16 años en 1950, Gagarin entrara d'aprendiz nuna fundición na planta metalúrxica Lyubertsy cao de Moscú, llugar nel que tamién diría a una escuela pa trabayadores mozos. Depués de se graduóse en 1951 (con honores), elli foi seleicionáu pa estudiar na Escuela Téunica-Industrial de Sarátov. Dementres tuviera en Sarátov, Gagarin sería voluntariu pal entrenamientu como cadete aereu nel club aeronáuticu llocal, au deprendería a esnalar (primero nun Biplanu y depués nun Yakolev Yak-18-Yak-18). Yuri tamién fadría dineru extra trabayando a media xornada d'obreru portuariu nel ríu Volga.
Carrera nes Fuercies Aérees Soviétiques
[editar | editar la fonte]Depués de se graduóse na Escuela Téunica nel 1955, l'Armada Soviética escoyera a Gagarin, quien fore unviáu a la Escuela Aérea Primera de Chkalov n'Orenburg, au remanaría un MiG-15 en 1957. Mentes se formara ellí, elli conociera a Valentina Ivanovna Goryacheva, una téunica-médica de la Escuela Médica d'Orenburg. Casaríense el 7 de payares de 1957, el mesmu día nel que Gagarin se graduaría de la so escuela.
Depués de graduase, sería asignáu a la Bas Aérea de Luostari, nel Óblast de Murmansk, cao de la llende con Noruega, u la climatoloxía fadría perpeligroso l'esnale. El 5 de payares de 1957, Gagarin convertiríase en Teniente de les Fuercies Aérees Soviétiques y dos años depués, el 6 de payares de 1959, recibiría'l rangu de Teniente Mayor.
Carrera nel Programa Espacial Soviéticu
[editar | editar la fonte]Seleición y entrenamientu
[editar | editar la fonte]En 1960, después d'una bayurosa gueta y procesu de seleición, Yuri Gagarin sería escoyíu con otros 19 pilotos pal Programa Espacial Soviéticu. Gagarin sería seleicionáu más tarde pa un grupu d'entrenamientu d'élite conocíu como Los Seyes de Sochi, au seríen escoyíos los primeros cosmonautes del Programa Vostok. Gagarin y otros candidatos seríen elixíos pa facer dellos tests psicolóxicos y físicos; elli tamién sería sometíu a entrenamientos especiales pal vuelu que taríen a piques de facer. D'ente los venti seleicionaos, seríen Gagarin y Titov los que más posibilidaes tendríen de dir nel primer viax espacial, pola so actuación dementres les sesiones d'entrenamientu y tamién poles sos carauterístiques físiques (La nave Vostok reclamara cosmonautes de pequeñu tamañu y Gagarin midiera 1'57m d'altor).
N'agostu de 1960, cuando Gagarin fore un de los venti posibles candidatos, un médicu de les Fuercies Aérees lu evaluara personalmente:
Avergóñase cuando'l so humor torna daqué picante; gran gráu de desendolcu inteleutual en Yuri; memoria fantástica; distínguese de los sos compañeros pola so capacidá d'atención a l'entornu del so alrodiu; perbona imaxinación; rápidu nes reaiciones; perseverante; precúpase a esgaya poles sos actividaes y exercicios d'entrenamientu; nun-y cuesta trabayu defender el so puntu de vista si lu considera acertáu; pémeque elli entiende la vida muncho meyor que la mayoría de los sos collacios.
Gagarin sería tamién favoratible na opinión de los sos camaraes; cuando los venti candidatos foren entrugaos anónimanete por qué otru candidatu-yos prestaría que fore'l primer n'esnalar a l'espaciu, toos menos trés escoyeríen a Gagarin. Uno d'esos candidatos, Yevgeny Khrunov, creyería que Gagarin taba perenfotáu y que siempres pidía l'esfuerciu necesariu a sí mesmu y a los demás. Yuri siempres caltuviera una bona forma fisica a lo llargo de la so vida, siendo tamién un bon deporista. El cosmonauta Valery Byokvsky escribiera:
El serviciu nes Fuercies Aérees Soviétiques mos fixo fuertes tanto física como moralmente. Sé que a Gagarin prestába-y enforma'l ḥoquei xelu, deporte nel que xugara de porteru... nun creyo tar confundíu si digo que los deportes yeren perimportantes na vida d'un cosmonauta
Tamién Gagarin yera un fan del baloncestu, y entrenaría a l'equpiu de la Escuela Téunica-Industrial de Sarátov, según tamién d'árbitru.
Vostok 1
[editar | editar la fonte]
El 12 d'abril de 1961, nel Vostok 3KA-3 (Vostok 1), Gagarin sería'l primer humanu en viaxar a l'espaciu esterior, y tamién el primeru n'orbitar la Tierra. El so nomatu na misión sería Kedr (Cedru).
Nel so informe de vuelu, Gagarin señalaría la so esperiencia d'esnale, teniendo sío'l primer humanu nel espaciu:
La sensación d'ausencia de pesu fore daqué poco familiar comparando coles condiciones de la Tierra. Equí, siénteste como si tuvieres colingáu nuna posición horizontal, siénteste como si tuvieres supendíu nel aire.
Nel esnale, Gagarin cuntaría-y al líder soviéticu Nikita Khrushchev que dementres la reentrada na órbita Terrestre, elli xiblara'l cantar "La Tierra siente, la Tierra conoz" (Rusu "Родина слышит, Родина знает"). Les dos primeres llinies del cantar son: La Tierra siente, la Tierra conoz/Cuando'l so fíu esnala (Cantar patrióticu escritu por Yevgeniy Dolmatovsky y melodía de Dmitri Shostaovich).
Dalgunes fontes diríen que Gagarin comentara dementres el viaxe: "Nun veo dal Dios equí enriba". Sicasí, eses pallabres nun surden nel rexistru de conversaciones coles estaciones terráquees dementres el vuelu. Nuna entrevista en 2006, el Coronel Valentin Petrov (collaciu de Gagarin) señalara que'l cosmonauta enxamás nun dixere tales pallabres, que vendríen d'un discursu de Nikita Khrushchev nel plenu del Comité Central del PCXS nuna dómina carauterizada por una fuerte antirrelixosidá nel gobiernu soviéticu. Petrov tamién dixera que Gagarin fore bautizáu na Ilesia Ortodoxa de neñu. En 2011, surdiría nuna revista nomada Foma un artículu nel que'l reutor de la Ilesia Ortodoxa na Ciudá de les estrelles dicía, "Gagarin bautizara a la so fía mayor Yelena poco enantes del so viax espacial; y la so familia taba avezada a celebrar el Nadal y la Pascua".
Depués del Vostok 1
[editar | editar la fonte]
Depués del vuelu, Gagarin convertiríase nuna celebridá mundial, viaxando alrodiu'l mundiu habitualmente. Elli visitara Italia, Alemaña, Canadá, Brasil, Xapón, Exiptu y Finlandia pa espardir la idea de que la Xunión Soviética sería'l primer estáu en posar un home nel espaciu. Elli tamién visitara'l Reinu Xuníu trés meses depués de la misión del Vostok 1, diendo a Londres y Manchester.
El so ascensu de sópitu a la fama tuvo un efeutu negativu pa Gagarin. Mentes los sos averaos teníen dicho qu'elli yera 'aficionáu a la bébora', los sos viaxes poniénlu nuna situación de riesgu yá que tuviere nellos elli tuviera que beber. Gagarin tamién sería alvertíu pola so esposa, tres de qu'esta lu descobriera con otra muyer, una enfermera nomada Anna, quien lu aidara depués de tener un accidente nuna chalana esi mesmu día nun resort del Mar Prietu en setiembre de 1961. Elli tentara escapar colando pola ventana y saltando pal balcón d'embaxu, golpiando la so cara nun bordiellu, dexándo-y un repulgu permanente sobre la so ceya esquierda.
En 1962, entamara'l so serviciu como diputáu del Sóviet Supremu de la Xunión Soviética, teniendo sío elixíu pol Comité Central de la Lliga Comunista Moza. Depués golvería a la Ciudá de les estrelles, a les instalaciones cosmonáutiques, au pasaría siete años trabayando en diseños pa un aparátu aereu reutilizable. Sería nomáu Teniente Coronel de les Fuercies Aérees Soviétiques el 12 de xunu de 1962, recibiendo'l rangu de Coronel el 6 de payares de 1963. Los oficiales soviéticos tentaríen de tenelu lloñe de cualesquier vuelu, tando precupaos de poder perder al so héroe nun accidente. Gagarin yera pilotu suplente del so collaciu Vladimir Kamarov na Soyuz 1, nave que sería llanzada a l'espaciu pese a les quexes de Gagarin debíes a les sos neglixencies na tema de seguridá. Cuando la misión de Kamarov finara nun fatal accidente, Gagarin tuviere torgao l'accesu a entrenamientu y participación n'otres misiones espaciales.
Gagarin algamaría'l puestu de direutor axuntu de formación de la bas d'entrenamientu cosmonáuticu de la Ciudá de les estrelles, tiempu nel que tentaría tornar a cualificase pa pilotu de combate.
Muerte
[editar | editar la fonte]El 27 de marzu de 1968, dementres tuviera nun vuelu rutinariu dende la Bas Aérea de Chkalovsky, elli y el so instructor de vuelu Vladimir Seryogin morrieran nun MiG-15UTI cao de la ciudá de Kirzhach. Los cuerpos de Gagarin y Seryogin seríen amburaos y les povises enterraes na Necrópolis de la Muria del Kremlin na Plaza Roxa de Moscú.
La so muyer Valentina sobreviviéralu, según tamién les sos fíes Yelena y Galina. Yelena Yurievna Gagarina, la so mayoraza, ye una historiadora de l'arte que tien trabayao como Direutora Xeneral de los museos del Kremlin dende 2001. La so fía menor, Galina Yurievna Gagarina, ye profesora d'económiques na Universidá d'Económiques Rusa de Plekhanov en Moscú.
Motivu de l'accidente
[editar | editar la fonte]El motivu de l'accidente que matara a Gagarin nun ta entá asoleyáu, y tien sío suxetu d'especulaciones y teoríes conspiranóiques nes décades siguientes.
Los documentos soviéticos desclasificaos en marzu de 2003, amosaren que'l KGB fadría la so propia investigación sobre l'accidente, separtada d'una gubernamental y d'otres dos militares. L'informe del KGB refugaría delles teoríes conspiratives, en cuentes d'indicar que les aiciones del personal de la bas aérea espoxigaríen l'accidente. Esi informe siñala qu'un controlador aereu ufriéra-y información errónea de les condiciones climatolóxiques a Gagarin, según tamién los obreros de pista dexaríen tanques de benzol enganchaos a la nave. El vuelu planeáu de Gagarin precisare de bon tiempu (cielu nidiu, ensin ñubes nin chubascos) y d'ausencia de tanques esternos de benzol. La investigación finara con que l'avión de Gagarin fixere un xiru, el cualu pudiere debese al choque d'un páxaru o tamién debíu a un movimientu rápidu pa evitar otra nave.
Otra teoría, asoleyada pol investigador de l'accidente orixinal nel 2005, hipotetizara que la ventana de la cabina taba accidentalemente abierta polos obreros de pista o l'anterior pilotu, dexando ensin osíxenu ya incapaz a los tripulantes de controlar la nave. Una teoría semayada, espublizada na revista Aire y Espaciu, yera la de que los pilotos decataren de la ventana abierta y siguieron un procedimientu basáu en descender darréu l'altor pa evitar la perda concencia, daqué que nun algamaríen y poro, morreríen nel vuelu.
El 12 d'abril de 2007, el Kremlin torgara una nueva investigación sobre la muerte de Gagarin. Oficiales del gobiernu dixeren que nun hebía mor pa entamar una nueva investigación.
N'abril de 2011, dellos documentos d'una xunta de 1968 del Comité Central de Partíu Comunista pa investigar l'accidente foi desclasificada. Esos documentos revelaren que'l determín orixinal de la xunta fore que Gagarin o Seryogin remanaríen brillantemente pa, o bien evitar un globu meterolóxicu o bien pa safar entrar na llende soperior del primer embozu de la cobertoria de ñubes.
Nel so llibru Dos costaos de la Lluna (Alexey Leonov, 2004), l'autor que fore parte d'una Xunta Estatal establecida en 1968 pa pescanciar detáis de la so muerte, cunta qu'elli taba remanando un helicópteru nel mesmu área esi día cuando elli sintiera "dos boom no llonxano". Sofitando otres teoríes, la so deduición foi que un jet Sukhoi (identificáu por elli como Su-15 'Flagon') taba esnalando embaxo del so altor mínimu permitíu, y "ensin catase d'ello poles terribles condiciones climatolóxiques, elli (el jet) pasare a 10 o 20 metros de l'aparatu de Yuri y Seregin's mentes taba rompiendo la barrera'l soníu". La turbulencia creada unviara al MiG a un xiru incontrolable de consecuencies catastrófiques. Leonov creyía que'l primer boom qu'elli sintiera fore'l jet rompiendo la barrera'l soníu', y que'l segundu sería l'avión de Gagarin esfronándose'.
Heredá y llibrances
[editar | editar la fonte]Heredá
[editar | editar la fonte]Aparte de la so curtia estatura (1'57m), una de les carauterístiques más alcordables de Gagarin sería la so sorrisa.
Gagarin tamién colecharía una bona reputación como figura público. Cuando elli visitara Manchester nel Reinu Xuníu, tuviera lloviendo. Sicasí, Gagarin insistiera en que'l techu del vehículu debiera tar recoyíu pa que la xente pudiere lu goyar. Gagarin dixera, "Si toa esa xente foi quien a tar embaxo la lluvia pa veme a min, yo tamién". Gagarin refugara l'usu d'un paragües y quedara nel Bentley descapotable pa que les enfotaes multitúes entá pudieren esfrutar de la so presencia.
Sergei Korolev, un de los autores inteleutuales de los cabezaleros años del programa espacial soviéticu, diría depués que Gagarin tuviera una sorrisa que pudiera "Allumar la Guerra Fría".
Поехали!
[editar | editar la fonte]Поехали! (trescritu ¡Pojekhali!, daqué asemeyao a ¡Entaína! Anuncia de Tass del llogru de Gagarin cola fras na fin) foi la fras que dixera Gagarin nel intre del despegue de la so nave, la Vostok 1. Tornó nun de los símbolos de la dómina espacial (según tamién la famosa fras de Neil Armstrong "That's one small step for [a] man, one giant leap for mankind"/"Ye un pequeñu pasu pa l'home, magar qu'un gran pasu pa la humanidá"), y qu'amás entamaría ser parte de la cultura popular rusa. Usábase enantes d'empecipar dalgún trabayu o xera, especialmente si yera complexu o arriscáu. Tamién pasara a usase como brindis.
Llibrances
[editar | editar la fonte]
Gagarin sería tamién honrráu pol programa espacial americanu dementres l'Apollo 11, cuando los astronautes Neil Armstrong y Buzz Aldrin dexaren un xergón coles medayes conmemoratives de Gagarin y el so compañeru cosmonauta Vladimir Komarov na superficie de la Lluna.
Tamiénhubiere dos monedes conmemoratives asoleyaes na Xunión Soviética n'honor del 20 y 30 aniversariu de la so misión: Una moneda de rublu (1981, cobre-níquel) y otra moneda de trés rublos (1991, plata) En 2001, pa conmemorar el 40 aniversariu del viax de Gagarin, series de cuatro monedes cola so imax seríen espublizaes en Rusia:Una moneda de 2 rublos (cobre-níquel), una de trés rublos (plata), una de 10 rublos (llatón-cobre, níquel) ya una de 100 rublos (plata). Nel añu 2011, la Federación Rusa fadría una moneda de 1000 rublos (oru) y otra de trés rublos (plata) n'alcordanza del 50 aniversariu.
El distritu de Gagarin na ciudá de Sevastopol (anguaño asitiada na República de Crimea, dientro de la Federación Rusa), sería nomáu asina demientres la Xunión Soviética.
Nel 2008, la Lliga de ḥoquei Kontinental nomaría'l so troféu de campeón como Copa Gagarin.
En 2010, nuna encuesta de la Fundación Espacial, Gagarin sería allugáu nel sestu puestu na llista d'héroes espaciales, empatáu col personax ficticiu de la saga Star Trek, Capitán James T. Kirk.
En xineru de 2011, l'aerolínea armenia Armavia, nomara'l so primer Sukhoi Superjet 100 n'honor a Gagarin.
El 14 de xunetu de 2011, una estatua de Yuri Gagarin foi amosada'l públicu na fin de l'Admiralty Arch de The Mall en Londres, cao de la escultura n'alcordanza de James Cook. Trátaste d'una réplica de la estatua allugada nel esterior de l'anterior escuela de Gagarin en Lyubertsy. Nel 2013, la estatua de Londres foi treslladada a un allugamientu permanente nos terrenos del Observatoriu Real de Greenwich, faciéndola pública'l 7 de marzu de 2013.
Cincuenta aniversariu
[editar | editar la fonte]El 50 aniversariu del viax de Gagarin nel espaciu, foi señaláu nel 2011 por numberoses llibrances alrodiu'l mundiu. Un film tituláu First Orbit (Primer Órbita n'asturianu) sería grabáu dende la Estación Espacial Internacional, entemeciendo'l soníu real del vuelu col metrax orixinal de la ruta fecha por Gagarin. L'equipu rusu, americanu ya italianu de la Espedición 27 abordu la ISS, unviara un mensax especial de videu pa deseá-y a la xente de la Tierra una Bona Nueche de Yuri, llevando camisetes cola imax de Gagarin.
El reloxeru xermanu (asitiáu en Suiza) Bernhard Lederer, fizo un reló edición llimitada de 50 Tourbillons Gagarin pol 50 aniversariu del vuelu de Gagarin.
El llanzamientu de la Soyuz TMA-21 nel 4 d'abril de 2011, dedicóse a la primer misión espacial tripulada por humanos.
Honores y agasayos
[editar | editar la fonte]- Medaya'l Xubiléu de los "40 años de les Fuercies Armaes de la XRSS"(XRSS, 1958)
- Héroe de la Xunión Soviética (14 d'abril de 1961)
- Orde de Lenin (XRSS, 14 d'abril de 1961)
- Héroe del Llabor Socialista (República Socialista Checoslovaca, 29 d'abril de 1961)
- Héroe del Llabor Socialista, (República Popular de Bulgaria, 24 de mayu de 1961)
- Orde de Georgi Dimitrov (Bulgaria, 24 de mayu de 1961)
- Orde de la Estrella, 2ª Clas (Indonesia, 10 de xunu de 1961)
- Cruz de Grunwald, 1er clas (Polonia, 20 de xunu 1961)
- Pilotu-Cosmonauta de la XRRS (27 de xunu 1961)
- Primer Comandante de la Orde de "Playa Girón" (Cuba, 18 xunetu de 1961)
- "A los sos algames n'aeronáutica" (Brasil, 2 d'agostu de 1961)
- Orde de la Cruz del Sur (Brasil, 3 d'agostu de 1961)
- Orde de la Bandera de la República Húngara, 1er clas con diamantes (Hungría, 21 d'agostu de 1961)
- Honorable Xefe d'Esportes de la XRRS (1961, agasayu algamáu como recompensa pol so vuelu espacial)
- Pilotu de Combate de 1er Clas (1961, agasayáu pola so cualificación nel vuelu espacial)
- Medaya d'oru de l'Ensame Británicu pol Viax Interplanetariu, 1961
- Honorable de Suvorovets (Moscú Academia Militar de Suvorov, 1962)
- Orde'l Nilu (Exiptu, 31 de xineru de 1962)
- Orde de la Estrella Africana (Liberia, 6 de febreru de 1962)
- Héroe Obreru, (República Democrática de Vietnam, 28 d'abril de 1962)
- Medaya d'Oru del gobiernu austriacu, 1962
- Presidente honorariu de l'Ensame Soviético-Cubanu d'Amistá
- Miembru honorariu de l'Ensame "Xunión Soviética-Finesa"
- Orde de Karl Marx (República Democrática Alemana, 22 d'ochobre de 1963)
- Medaya'l Xubiléu "Venti Años de la Vitoria na Gran Guerra Patriótica 1941-1945" (XRSS, 9 de mayu de 1965)
- Medaya al "Serviciu Perfechu", 3er clas (Xunión Soviética, marzu de 1966)
- Miembru Honrariu de l'Academia Internacional d'Aeronáutica (1966)
- Orde de Klement Gottwald (República Socialista Checoslovaca)
- Medaya'l Xubiléu "50 años de les Fuercies Armaes de la XRSS (XRSS, xineru de 1968)
- Medaya d'Oru de Konstantin Tsiolkovsky "pola so esceicional xera nel campu de les comunicaciones interplanetaries" (XRSS)
- Medaya de de Lavaux (FAI)
- Medaya d'Oru y diplona "Home nel Espaciu", (Ensame Italianu del Espaciu)
- Medaya d'Oru "Pola so esceicional diferencia" y Diploma del Real Aero-Club suecu Suecia
- Medaya de Colón (Italia)
- Medaya d'Oru de Saint-Denis (Francia)
- Medaya d'Oru a "l'enfotu" del Fondu Mastsotti (Italia), 2007
Yuri Gagarin tamién foi nomáu ciudadán honrariu de les siguientes ciudaes:
- XRSS: Kaluga, Novozybkov, Klintsy, Novocherkassk, Lyubertsy, Sumqayit (anguaño Azerbaixán), Smolensk, Vinnytsia, Sevastopol, Sarátov, Komsomolsk-on-Amur, Tyumen
- Rusia: Orenburg
- Bulgaria: Sofia, Pernik, Plovdiv
- Grecia: Atenes
- Xipre: Famagusta, Limasol
- Francia: Saint-Denis
- Checosolovaquia: Trenčianske Teplice
Tamién foi agasayáu coles llaves d'oru de les puertes de les ciudaes d'El Cairu y Alexandría (Exiptu).
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Gran Enciclopedia rusa. Identificador de la Gran Enciclopedia Rusa Online: 2338828. Data de consulta: 6 avientu 2021. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: ensin valor.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ 4,0 4,1 Testu regulador principal: Q110044493.
- ↑ URL de la referencia: https://www.nmspacemuseum.org/inductee/yuri-a-gagarin/. Data de consulta: 17 xunetu 2023.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 URL de la referencia: http://www.federalspace.ru/1968.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Gagarin's Start – videu curtiu qu'inclúi la peparación, l'esnale y la torna a la Tierra de Gagarin- Episode 47 of astrotalkuk.org Archiváu 2011-09-09 en Wayback Machine Grabación de l'eventu nel que s'asoleyara la estatua de Yuri Gagarin en Londres, el 14 de xunetu de 2011
- Estrañu documentu en blanco y prieto (Yuri Gagarin en Manchester el 12 de xunetu de 1961) Archiváu 2011-05-25 en Wayback Machine
- Yuri Gagarin – Primer n'esnalar Archiváu 2009-02-02 en Wayback Machine
- Semeyes de Gagarin
- Yuri Gagarin: Primer home nel espaciu Archiváu 2011-12-07 en Wayback Machine – slideshow por Revista Life
- Cabudañu, NY Times, 28 de marzu de 1968, Yuri Gagarin muertu al cayer la so nave
Юрий Гагарин. Дорога в космос — el so llibru en rusu (HTML)- Gagarin — detailed biography at Encyclopedia Astronautica
- Llista (con semeyes) de les estatues de Yuri Gagarin Archiváu 2005-12-26 en Wayback Machine
/ Entrevista d'once minutos a Yuri Gagarin pola Televisión Pública Finesa en 1961- Nueche de Yuri - World Space Party
- 50 aniversariu del vuelu de Yuri Gagarin Archiváu 2018-01-29 en Wayback Machine
- El Klushino de Yuri Gagarin: L'escaecíu llar d'una lleenda espacial
- Filmación de Yuri Gagarin de 1961
- Yuri Gagarin Archiváu 2013-08-25 en Wayback Machine
- Semeyes de Yuri Gagarin
.svg){kind=small}
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q7327
Multimedia: Yuri Gagarin
Cites famoses: Yuri Gagarin