Gaan na inhoud

Otto Klemperer

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Otto Klemperer
Klemperer in 1920
Agtergrondinligting
Gebore14 Mei 1885
Breslau, Provinsie van Silesië, Pruise, Duitse Ryk
(nou Wrocław, Pole)
Sterf6 Julie 1973 (op 88)
Zürich, Switserland
GenresKlassiek
Beroep(e)Dirigent, komponis

Otto Nossan Klemperer (* 14 Mei 1885 – † 6 Julie 1973) was 'n Joodse Duitsgebore dirigent en komponis, wat beskryf is as "die laaste van die werklike groot dirigente van sy geslag."[1]

Lewensloop

[wysig | wysig bron]

Klemperer begin sy musiekstudies aan die Dr. Hoch Konservatoria van Frankfurt. Hy vertrek later na Berlyn waar hy lesse ontvang by die komponis Hans Pfitzner. Dit blyk spoedig dat hy oor 'n aanleg vir dirigeer beskik. In 1905 maak hy kennis met Gustav Mahler. Hy raak weldra met Mahler bevriend. In 1910 assisteer Klemperer vir Mahler in München tydens die eerste uitvoering van sy Agste Simfonie, die Symphonie der Tausend. Hierop volg 'n tydperk met betreklik kort aanstellings. Hy dirigeer van 1910 tot 1912 te Hamburg, van 1912-1913 te Barmen en van 1914 tot 1917 te Straatsburg. Tussen 1917 en 1924 was hy Generalmusikdirektor aan die opera te Keulen. Van 1924 tot 1927 was hy aktief in Wiesbaden. In 1927 bereik hy Berlyn, waar hy tot 1931 aan die Kroll-Opera dirigeer. Hy dirigeer vele komposisies se eerste opvoerings, van onder andere Paul Hindemith (Cardillac), Arnold Schönberg (Erwartung) en Igor Strawinski (Oedipus Rex).

Na die magsoorname deur die Nasionaal Sosialistiese Duitse Arbeidersparty in 1933 (Hitler word Rykskanselier op 30 Januarie) verlaat Klemperer Duitsland en vertrek na die Verenigde State. Hy word aldaar dirigent van die Los Angeles Filharmoniese Orkes. In die jare begin hy hom toe te lê op die werke van die Weense klassieke komponiste, soos Mozart, Beethoven, Brahms, Bruckner en Mahler. Sy uitvoerings van die werke maak hom uiters beroemd. Van 1947 tot 1950 dirigeer hy by die opera van Boedapest. In 1950 word hy vir drie jaar Hoof-dirigent van die Montreal Simfonieorkes. Klemperer word in 1959 die hoof van die Philharmonia Orchestra in Londen, wat tot op die stadium nie oor 'n hoof beskik het nie. Saam met die orkes maak hy in die jare vyftig vele opnames. Hy dirigeer aan die Koninklike Operahuis (Covent Garden) en lei 'n aantal produksies, waaronder opera's van Wagner. In Nederland dirigeer Klemperer verskillende kere die Koninklike Concertgebouw Simfonieorkes, vernaam tydens die Hollandse Fees.

Klemperer se gesondheid verswak weldra. In 1939 word hy geopereer. Na die oorlog veroorsaak 'n val dat dit vir hom onmoontlik word om vol te hou met dirigeer. Bowendien het hy ook las van 'n bipolêre steurnis. In die jare sestig kon hy nog nouliks dirigeer.

Klemperer se opnames

[wysig | wysig bron]

Baie luisteraars assosieer Klemperer met stadige tempos, maar bewysmateriaal wat nou op CD beskikbaar is, wys dat sy tempo in vroeëre jare tog heelwat vinniger kon wees. Een van Klemperer se mees noemenswaardige opvoerings was bv. Beethoven se Simfonie No. 3, Eroica. Eric Grunin se Eroica Projek bevat data betreffende tempos op 363 opnames van die werk van 1924 tot 2007, en sluit tien deur Klemperer in; sommige wat in die ateljee opgeneem is, maar die meeste van uitsendings van lewendige konserte. Die vroegste Klemperer opvoering op band was opgeneem in 'n konsert in Keulen in 1954 (toe hy 69 jaar oud was); die laaste was in Londen saam met die New Philharmonia Orkes in 1970 (toe hy 85 jaar oud was). Die jare wat intussen verloop het toon 'n duidelike tendens met betrekking tot tempo: soos Klemperer verouder het, het hy in stadiger tempos gedirigeer. In 1954 het sy eerste beweging van begin tot einde 15:18 geduur; in 1970 duur dit 18:41. In 1954 was die hooftempo van die eerste beweging omtrent 135 slae per minuut, in 1970 het dit verstadig tot omtrent 110 slae per minuut. In 1954 het die Eroica tweede beweging, die "Dodemars", 'n tyd van 14:35 gehad; in 1970, het dit tot omtrent 18:51 verstadig. Soortgelyke tendense het in die ander bewegings voorgekom. In omtrent 1954 het Herbert von Karajan spesiaal uitgevlieg om 'n uitvoering deur Klemperer van die Eroica te hoor, en later het hy aan Klemperer gesê: "Ek het slegs gekom om dankie te sê aan jou, en om te sê dat ek hoop dat ek sal lewe om die Dodemars so goed soos jy te dirigeer".

Soortgelyke, maar tog minder ekstreme, velangsamings in tempo kan in baie ander werke opgemerk word waarvan Klemperer talle opnames gelaat het, ten minste van toe hy in sy laat 70's en 80's was. Soos byvoorbeeld:

(a) Mozart se Simfonie 38, "Praag"

(b) Simfonie No. 4 (Bruckner) ("Romanties") deur Anton Bruckner (Haas uitgawe met wysigings).

(c) Simfonie No. 7 (Lied van die Nag) deur Gustav Mahler opgeneem vir EMI in 1968.

Ongeag tempo, behou Klemperer se uitvoerings dikwels groot intensiteit, en is dit ryklik gedetailleerd. Eric Grunin, in kommentaar op die "opinions" bladsy van sy Eroica Projek, maak die volgende opmerking: "....Die massiewe skaal van die eerste beweging van die Eroica is tasbaar, maar nie die hoof aantrekkingskrag nie. Die eer gaan aan die deel se verbasende verhaal (struktuur); en wat die mees unieke aspek betreffende Klemperer is, is dat sy begrip van die struktuur onveranderd bly, nieteenstaande sy tempo...". Die Duitse werke van Kurt Weill was van Klemperer se gunstelinge, en hy het Weill aangemoedig om die orkestrale suite, Kleine Dreigroschenmusik, te komponeer

Platelys

[wysig | wysig bron]

Klemperer het baie opnames gemaak wat klassieke opnames geword het. Van hulle is:

Klemperer se graf in die Oberer Friesenberg Joodse begraafplaas in Zürich.

Klemperer het sy eie Simfonie No 2 gedirigeer in 'n 1970 EMI recording (ASD 2575) wat ook sy sewende strykkwartet ingesluit het.

'n Lys van geskiedkundige opnames van die Los Angeles Filharmoniese Orkes met Klemperer wat dirigeer (insluitende dele van die George Gershwin Gedenkkonsert by die Hollywood Bowl kan hier gevind word: Otto Klemperer conducting the Los Angeles Philharmonic

Klemperer se laaste opname, te wete Mozart se Serenade in E-mol, K.375, was op 28 September 1971 gemaak, die laaste keer toe hy 'n orkes gelei het.

Literatuur

[wysig | wysig bron]
  • Peter Heyworth (Hrsg.): Gespräche mit Klemperer. S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 1974, ISBN 3-10-033501-5.
  • Charles Osborne: Otto Klemperer - Sagen Sie doch einfach Otto. Piper, München 1981, ISBN 3-492-02430-0.
  • Peter Heyworth: Otto Klemperer. Dirigent der Republik 1885-1933. Siedler, Berlin 1988, ISBN 3-88680-166-7.
  • Peter Heyworth: Otto Klemperer. His Life and Times: 1933-1973. Cambridge University Press, Cambridge, 1996, ISBN 0-521-24488-9.
  • Schröder, Gesine: "Bruckners Achte - Klemperer - Leichtentritt. Zum Verhältnis von Dirigieren und Analyse", in: Musiktheorie Heft 1 2003, S. 65- 72, München 2003, ISSN 0177-4182
  • Eva Weissweiler: Otto Klemperer : ein deutsch-jüdisches Künstlerleben, Köln : Kiepenheuer & Witsch, 2010, ISBN 978-3-462-04179-8

Notas

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Keller, Hans; Cosman (1957). "Otto Klemperer". Musical Sketchbook. Oxford: Cassirer. OCLC 3225493.

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Heyworth, Peter (1996). Otto Klemperer: His Life and Times. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-56538-3.
  • Holden, Raymond (2005). The Virtuoso Conductors: The Central European Tradition from Wagner to Karajan. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 0-300-09326-8.
  • Cosman, Milein (1957). Musical Sketchbook. Oxford: Bruno Cassirer. OCLC 3225493.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_Klemperer&oldid=2644387"